| OCR Text |
Show 582 Eriertærr AD dem , ac dormientibus exceptis , reperiatur: quicquid enim hi dicunt , (e videre (licet nobis non ita appareat) aut vidiflie , certiffimum eil , haec revera ita fe habere. (äed etiam in cafu propoiito , de Libero nempe Arbitrio , clariflime confpicitur. Uterque enim tam qui pro , quam qui contra difputat , verum mihi dicere videtur, prout nimirum quilibet Libertatem concipit, Liberum enim dicit Cartelius , quod a nulla caui-.i cogitur. Et tu econtra, quod a nul- la caufa determinatur ad aliquid. Fateor itaque tecum , nos in omnibus rebus acertacaufli ad aliquid determinari, & fic nullum nos habere liberum arbitrium: fed contra quoque puto cum Carteiio in certis rebus (quod [tatim aperiam) nos nullatenus cogi, atque ita habere liberum arbitrium. Exemplum formabo a pra:fenti. Triplex autem e[t Status Quæflionis : primö, an in res , quae extra nos funt, abfolute aliquam habeamus poteitatem ? QJ-od negatur. Exempli gratia, quod hanc nunc exaro epiitolamnon efl: abfolute in mea poteftate, quandoquidem certe priiis fcripiiffem , ni vel abfentia, vel amicorum præfentia impeditus fuifï'em. Sfcundö , an nos in motus corporis noftri , qui fequuntur , voluntate eos ad id determinante,abfolute habeamus poteftatem ? Refpondco Iimitando,ii nimirum fano corpore vivamus. Si enim valeo, femper me ad fcribendum applicare, vel non applicare poffum. Tertia, an, quando mihi meum rationis exercitium ufui-pare licet , eo liberrime, hoc eit, abfolute uti poffim? Ad quod refpondeo afiïrmative. (&is enim mihi negaret, nifi contradicendo propriæ confcientiæ , quod non pofTum in meis cogitationibus cogitare, me velle fcribere, aut non fcribete. Et quoad operationem quoque, quia hoc externæ caufæ permittunt, (quod fecundum concernit cafum) quod equidem tam fcribendi , quam non fcribendi faculta- tem habeam: fateor quidem tecum, dari caufas, quae me ad id determinant, quödiam icribo, quiafcilicetprimomihifcripiifli, eademque opera poftulaviiïi , ut prima occafione rcfcriberem , &, quiaimpræfentiarum datur occafio, eam non libenter amitterem . Pro certo etiam athmo, tePce confeientiä, cum Cartelio , iPtiusmodi res me propterea non cogere, meque reverä (quod negätu VI c- EAS RESPONSIONES. 583 videtur impoflibile) id nihilominus omittere pofle, non obftantibus his rationibus. Si quoque cogeremur a rebus extern is. cui pof- libile eft habitum virtutis acquirere? imo hoc pofito omnis mali- tia excuilibilis eflet. Sed quot modis non fit , ut , (i a rebus extern is ad aliquid determinemur, obfirmato tamen , ac conitanti ci reliItamus animo ? Ut itaque fuperioris Regulæ clariorem dem explicatione m. Ambo equidem vcrum dicitis proprium juxta conceptum: li autem abfolutam veritatem fpeäemus , hæc tantum competit fententiæ Carteiii. Supponis enim in conceptu, ut certum , libertatis efTentiam in eo conliftere , quod a nulla re determinamur. Hoc [ic pofito, utrumque verum erit; veruntamen cum efl'entia cujuslibet rei in eo confiftat, fine quo ne quidem concipi poffit, & clare [ane concipiatur libertas , licet ab externis caulis in noflris actionibus ad aliquid determinemur, fivelicct femper caufæ fint, quæincitamento nobis funt, ut actiones noflras tali modo diriga- mus , cüm tamenid plane non efficiant; verum nullatenus, polito quod cogamur. Vide præterea Carteiii I. Tom. Epifl. 8. & 9. item II. Tom. pag. 4.. Sedhæcfufïiciant. Rogo, ut ad has diiïicultates refpondeas, &c. 8. Octob. 1674. EPISTOLA LXII. Viro Pagi/fino, atque Experttf/ïma ****** B. D. S. Iapon/ia ad præcedentem. Expertzf/lme Domine , Ilitmihi amicus nofterl. R. literas , quas ad me dignatus es fcribere, una cumjudiciotui amici de mea, & Cartciii de libero arbitrio fententiä, qua: mihi gtatiilima fuerunt. Et, quamVis |
