| OCR Text |
Show <pn 457> DE BELLO HISPANIENSI. insolita fide comitaretur, an eum extremo jam calle desereret, ad alium transiret. Tantaque hæc fortunæ deliberatio tam diuturna, vt inter moras prælii, neutram in partem inclinante victoria, cum jam veterana illa mi- litum manus tot probata victoriis (Cæsareis oculis insuetum dedecus) sensim retrofugeret, nec quominus palam fugeret tam virtute, quam pudore teneretur. Quod nunquam ante illum diem fecerat, dubitare Cæsar cœ- perit atque diffidere, etiam solito mœstior ante aciem stare, ita tamen vt nihil idem de solita imperatoria virtute remitteret: imo equo desiliens, & furenti simillimus, primam peditum in aciem evolaret, clamans, in- crepans, obsecrans atque exhortans. Nec tamen voce & oculis, sed manu & pectore fugam siens, etiam fugere incipientes in prælium vi retorquens. Tanta denique trepidatio lucis illius fuit, tamque diu ambiguus pugnæ finis, vt cogitasse Cæsarem de extremis, scriptorum plurimi tradiderint; & eo vultu fuisse, quasi jam mortem sibi consciscere cogitaret. Quamquam apud eos, qui prælio interfuerunt, nulla penitus rei hujus e mentio. Et e sane difficile non tantum absentibus, sed præsentibus, diffinire quid quisque secum cogitet. Ego autem haud difficile ad credendum ducar: quod, si de victoria Cæsar timuit, simul & de morte cogitavit. Quando enim, quove animo vni adolescenti terga vertisset is, qui patrem ejus ta- lem virum, qui tot reges, qui tot duces, qui tot populos, non vrbium modo, sed regnorum totiens terga sibi vertere coëgisset? Vtique igitur si vinci timuit, mori optavit, vincere solitus, non vinci. Sed an vinci ti- muerit, quis novit? Dicunt tamen etiam, quidam etiam pro comperto affe- runt. Tandiu hæc rerum ambiguitas duravit, donec quinque cohortes ho- stium a Labieno castris laborantibus directæ, mediamque per aciem prope- rantes fugæ speciem prætenderunt. O fortuna in omni re, vt creditur, potens, sed in bello potentissima! Siquidem Cæsar sive illas vere fugere arbitratus, sive credulitatem simulans ducum sagacissimus; veluti in perfugas impetum fecit, animosque etiam suis addidit, vt fugere hostes rati sequerentur; etiam hostibus demsit, vt dum suos fugere arbitrantur, fugerent. Ita La- bienus Cæsaris desertor ac transfuga, suique pristini ducis hostis inexora- bilis, cui parare perniciem quærebat, victoriam insperatam, sibi vero mor- tem peperit; eo enim prælio & ipse concidit, vnaque secum Actius Varus, & cum eis XXX millia hominum cecidere. Cecidissent plures nisi tam pro- ximum vrbis profugium fuisset. De victoribus ad tria millia hominum cæsi, plures saucii equitum ac peditum. Itaque cum Cæsar muris obsidionem ad- movisset, agger flebilis, etiam horrendus de cadaveribus factus est, per quem ad oppugnationem vrbis ascenderetur, quæ telis ac mucronibus velut calce compacta invicem cohærebant; murique cujuspiam officium ministra- bant. Ite nunc miseri, & civilibus bellis incumbite, dumque aliis invi- detis, vos ipsos opprimite. Ecce de vestris cadaveribus superstites oppu- gnantur. An aliud petitis, an quidquam furoribus etiam nunc vestris dee- stur? An vult aliud Labienus tam fervidis insultator? Et alii cecidere tuis instigatibus, Labiene, & tu miser cum aliis cadaver vnicum jaces: |
