OCR Text |
Show <pn 322> DE BELLO CIVILI commilitones appellans, & magna verborum contumelia interrogans, sole- <N=LXXII.>rentne veterani milites fugere, in omnium conspectu interficit. His rebus tantum fiduciæ ac spiritus Pompeianis accessit, vt non de ratione belli cogitarent, sed vicisse jam sibi viderentur. Non illi paucitatem no- <N=5>strorum militum, non iniquitatem loci, atque angustias præoccupatis castris, & ancipitem terrorem intra extraque munitiones, non abscissum in duas partes exercitum, quum alter alteri auxilium ferre non posset, caussæ fuisse cogitabant. Non ad hæc addebant, non ex concursu acri facto, non prælio dimicatum; sibique ipsos multitudine atque angustiis <N=10>majus attulisse detrimentum, quam ab hoste accepissent. Non denique communes belli casus recordabantur, quam parvulæ sæpe caussæ vel falsæ suspicionis vel terroris repentini, vel objectæ religionis, magna detrimenta intulissent: quoties vel culpa ducis, vel tribuni vitio in exercitu esset offen- sum: sed proinde, ac si virtute vicissent, neque vlla commutatio rerum <N=15>posset accidere, per orbem terrarum, fama ac litteris victoriam ejus diei <N=LXXIII.>concelebrabant. 1 Cæsar a superioribus consiliis depulsus, omnem sibi commutandam belli rationem existimavit. Itaque vno tempore, præsidiis omnibus deductis, & oppugnatione dimissa, coactoque in vnum locum exercitu, concionem apud milites habuit; hortatusque est, ne ea, quæ <N=20>accidissent, graviter ferrent; neve his rebus terrerentur, multisque secun- dis præliis vnum adversum, & id mediocre opponerent: habendam for- tunæ gratiam, quod Italiam sine aliquo vulnere cepissent; 2 quod duas Hispanias, bellicosissimorum hominum peritissimis atque exercitatissimis ducibus, pacavissent; quod finitimas frumentariasque provincias in pote- <N=25>statem redegissent: denique recordari debere, qua facilitate inter medias hostium classes, oppletis non solum portubus, sed etiam litoribus, omnes incolumes essent transportati: si non omnia caderent secunda, fortunam esse industria sublevandam: quod esset acceptum detrimenti, ejus juri potius, quam suæ culpæ debere tribui: locum se tum ad dimicandum <N=30>dedisse: potitum esse hostium castris, expulisse ac superasse pugnantes: sed sive ipsorum perturbatio, sive error aliquis, sive etiam fortuna par- tam jam præsentemque victoriam interpellassent, dandam omnibus ope- ram, vt acceptum incommodum virtute sarciretur. Quod si esset factum, detrimentum 3 in bonum verteret, vti ad Gergoviam accidisset; atque ii, qui |