OCR Text |
Show <pn 455> DE BELLO HISPANIENSI. pestate creatum est. Nec minus a ventis & fluctibus, quam ab hostibus, periculi, atque horroris, dum & hinc hostes sævirent, & illinc sævitiam rabiemque hominum maria coërcerent, vtraque classe, bello simul & nau- fragio laborante, duæ partes, duo maria, duplex furor, duæ elemento- rum atque hominum procellæ. Per hos dies a Cæsarianis duo pedites capti sunt, qui se servos dicerent. Non licuit in his Cæsari suam consuetudinem servare. Antequam ad eum deducerentur, quod a Cæsariano exercitu trans- fugissent, recogniti etiam a militibus interfecti sunt. Et tabelliones capti, qui ad Pompeium Cordubæ mittebantur, etiam præcisis illico manibus sunt remissi. Similiter speculator Pompeianus captus, atque occisus est. Credo ego iratos bello milites, & Imperatoris sui morum conscios atque clemen- tiæ, hoc remedii genus excogitasse, ne quis faciem ejus videret, vt sic nullus evaderet. Cordubam Pompeii tenebant, Cæsar obsidebat. Illis ta- men absentibus, multis ibi etiam magnis præliis decertatum est. Cumque die quodam ferro & flammis solito etiam gravius pugnaretur, oppidani ira in furorem versa, hoites qui securi secum jure veteris hoitii mora- bantur, inectante Cæsarïs exercitu, jugulatos e muris præcipitare; quasi crudelitate, non virtute victoria quæreretur, incœperant. Spectaculum mi- serum atque horrendum. Qua re ex gemitu morientium audita: vnus qui ad tutelam muri sub terram in cuniculo erat, exclamavit: Tetrum scelus & immane flagitium, nullaque non barbarie detestandum commisistis absque vlla caussa. Nibil enim mali merebantur, qui nibil mali fecerant; qui ad vos vestrasque se aras & focos infausta fiducia contulissent. Ius hospitii sanctum gentibus soli vos sprevistis, atque vtinam sprevisse sufficeret. Inhu- mano illud scelere violastis. Multa quoque in hanc sententiam dixit: quorum verecundia repressi cives ab hospitum cædibus se continuerunt. Sic interdum vnius boni viri multos inter malos valuit oratio, etiam inter hostes, etiam suum honorem virtus invenit. Ea res relatu transfugæ in exercitu primum Cæsaris innotuit. Die proximo Tullius quidam cum Catone quodam Lusitano legatus ex oppido ad Cæsarem venit. Hujus prima pars orationis fuit optare, vt suus potius felicitate, quam in illius miseria præ- stitisset. Finis autem fuit se a Pompeio desertos, victos a Cæsare, seque & oppidum dedere, atque orare vt clementiam quam victis gentibus præ- buisset, suis civibus non negaret. Multa præter hæc locutus est, quæ scri- ptorum vitio confusa vix intelligi possunt. Vnum illud intelligitur, quod multis vltro citroque dictis tunc deditio non processit. Crescebat, vt fit, in dies obsidio, nec Pompeius exspectatam opem aut ferebat, aut mittebat obsessis. Quin etiam pro concione dixisse ferebatur; vt quoniam eis auxilio adesse non posset, ipsi noctu etiam beneficio tenebrarum e conspectu hostium evaderent. Quod cum diceret, vnum ex astantibus reondisse, vt pugnæ potius quam fugæ signum daret; eumque qui id dixisset, quasi duci igna- viam exprobrasset, neci datum. Hæc quoque res ex * profugis agnita, intus quoque in oppido anguiæ * ita necesse est, crescebant. Matrona e muro desiliens dixit se cum ancilla sua statuisse transfugere: illam, forte cognito |