OCR Text |
Show I BE IBER1DE, lBERIS; gcme de pl~me a flC'I.lt'S polypetalces , de Ia famillc des Crucifcrcs , qui a c:lcs rapports avec les Tabourct.~, & qui comprend (lcs ncrbes & des arbu11es la plupart indigenes de l'Eu rope , dont les fi uillcs font al cernes , fimples ou d6coupces ou pinnecs , & done lcs Oeu rs iont difpofccs en grappe ou en corymbe terminal. Le caraBlrc d.flinBif de ce gtnre efl: d'avoir un calice de C]Ua.tre folioles; c.;uatt·e Fctall:s inegaux, done deux extcrieurs font plus grands; fix eramines • & une filique COllrte , cch:tnCl'CC 3, [on fommet. C A R. A C T E R & G i N F: R I Q U B. Lafleur oflre 1°. un calicc de quaere folioles ovo':dcs , concav.es, ouvcncs, p tites & caduqucs. 2°. Qua.rre petalcs incgaux, ongucul6s, obtus, ouverrs en croix , dont deux extcrieurs font beaucoup plus grands que les d~ux inrrrieurs. 3°. ~ix eta mines tetradynamiqocs , dent Ies filamens droits. & fubulcs, portent des anthercs :arrondies. 4°. Un ovaire fuperieur, arrondi, com prime, cha!'gc d'un fl:-}rle court' a fiigmacc 'obtus.. Le j"ruit eft une petite filicrue arrondie ou orbiculcc , applatie, cchancrce a ton fommct' entource d'un bord trallchant' a valves naviculaircs & carinccs, & di-vif6cs intcrieure>mcnt Cfl deux loges par une cloi!on lanccolec, parallcle aux valves. E s P t c " s. I. b.E•nnE de Perfe, Iberis fomperjforen.r. Lin. Iberis [ruuji:ws , foliis fprzthuL~tis il!tegcrrimis obtu (is, .fliculis bifcutellacis. N. Thlafp ;dium fruticofum , lwcoii [11lio, femperflorms. Tournef. 214~ TMa.j'pi la,tifolium platycarpon , leucoii fulii.r. Bocc. Sic. 5,5. t, '19· Thlafpi frttticofum umbdlatum perjicum , foliis leucoii in Par fcmp ervirenrihus. ?vlori1~ Ilifi. 2. p. 296. Thlafpidiumjruticofum, &c. Zanon •. Hifr. p. 214. t. I 6 5. Thlafpi fruticofum , folio /eucoii , fernperflorens. S'eb. Muf. J, p. 2. r. 13. f. 4• T!tla(piperficum. Riv. Tctr. ~24. f. 2.lberis. Mill. Dia.n°. I. Kniph. Cent. 12~ n°. 59· Petit arbuil:e. toujours vert, l1aut d'un pied' & <lemi, rameux, formant ur.e roufre alfez jolie, & fiUi intcrelle , non· parce qu'il fleurit continue1Jemtnt, comme on pourroit le croirc d'aprch les noms & les phr.tfes fJ Ue les Auteurs lui ont appliques, mais parce qu'll ell: communcment en fleur pendant unr partie cic 17automne &: pendant tout l'hi\'er, temps ol) les fleurs one d'aut3nt plus d 'int crdt , qu'ell'es font plus rares. Cet arbufl:c d'ailJeurs n'efl: jamais en flcur pendant I' etc,. ni mdme 2\1 printcmps. Ses r:1meaux font cylindriqucs, foibles, un peu wrrueux, rabcteUJ< par les cicatrices des anciennes ~ uilles dans. leur partie nue , feuill6s., g1abtcs & I BE vcrd~trcs dans leur partie fupcrieure. Ses feuilfe9 font cparles' oblongues' fparulces ' clargies & obtufcs 3 leur rommct, nhrezies vers l our b.dl:' tr s-cntieres, lilfcs, vertes, & un pcu charnues : ellcs rom longues d'un pouce a un pouce & derni. Lcs fl eu rs font blanches pedicellccs , & dilpofccs au fommer d'es rameaux, en corymbe om belliforme. I.es filicules font plus largcs crue tongues, prolque didymes comme d·ans. les Lune tieres , applaties, gl:tbrcs' & comme tronquecs a leur femmet, Ol) cllcs font :\ peine ~ cltancrces. Cet arbufie cro1r dans Ia Pcrfe, Ia Sicile, & ell: cultiv6 au Jardin du Roi. 1). ( v. v.) O'n le ticnt l'hiver dans l '01·angerie. 11 efl: mieux feuil!c, d'un vert plus luifant, & a un af'petl plus agrcable pendant l'hiver que dans Ics alltres faifon:., 2. lB.£ RIDE toujours verw, lberis fempervi:. rens. L. lb eris Jujfi'llficofa, foliis linenribus im~:gerrimis obwflufculis glc6ris. N •. Thlafpi monlanum (empervirerzs. Bauh. Pin .. 1.06. Tournef. 213. Riv. Tctr, 2.24. f. I. T!tlafpi rtzotztanum canri.l.dtmJ. Ualech. Rifl:. uHo. Morif. Rift. 2.. p. '!97· .Sec .. ·3. r. 18. f. '16. lbuis garrexiana. Allion. Fl. Ped. n''· 919. t. 40. f. 3· & t. H· £ 2. lberis. Mill, Diet. n°. 2. ~. Eadem foliis fongioribus, jlore majore. (v. v.) A ,n Thla(pi Creticum perewu, flore ulbo. Barrel. Ic. 214. f. 2.. Sa tige efl: fruticulcufc, l pcine ligneufe (au moins dans notre climlt ot) Ja gclcc Ia tait pcrir ), fort ramifice, & ne 1>'cleve qu'J. Ja hautcu•· de fi.x: ou fept pouces. Ses ran1caux font menus, divifcs , glabrcs, feuillcs, flri cs ou Icgeremcnt angulcux. Ses feuilles font altcmes , cparfcs, linea ires, pref< Ju'obrufes, trcs-cnti ercs, pl::lncs , glabt·es, & un. peu fucculenrea : celles del> ra~caux 1lerilcs font plus longues que les autres. Les flcurs font blanches, & difpolces en corymbes ombelliformes & terminaux ; les folioles de leur calicc font blanchatres fur les bords. Cctte pi ante crolt dans l'Hlo de Cr~te, !'Italic , les Alpes & les Pyrenees : on· 1:t cultive au Jard1n du Roh ellc y forme des roufles balfes, ma is a !fez jolies lodC:pt'cllc~ font garnics de fleurs. ~ on TJ ,,( v. ,., ) La vari6tc fl, que no us avons vue dans le Jardin de M. Cels-, n'cfl: qu'une plame vivace; fes tiges fonrnombreufes, feuill ces, ccalees on prefquc couchees, & terminces chacunc par un beau corymbe de fleurs blanches, qui font unc fois au moins plus grandesque dans l':llltre ; fes feuillcs font plus alongccs, & tout-a-fait lineaires. Elle confl:ituc pcut-ctre·. , une efpecc difiin8e. 3· hhiDE de roche ·, Jb'eris fJ:ratilis. L. lbtris flifFuticoj:J, foliis linerzribus carnofis fubacutis. inf'r.f(t'rrimis ciliaris. N. Thlajpi faxatile, vermiculoto folio. JJauh. Pih. Im. Tournef. '113. Garid. Aix. 460. t. I 0 r. Morif.' Hi!l. :1:. p. :1.98. Sec. l· t. IS. f. 31. Liclwri,hlafE.i I BE tnorrranum. fruticofius , vermicultlfO acuto folio. Col. Ecphr. I. p. !.78. t. 277. T!tlajpi 5· Hifpanicu m, albo florr. Cluf. Hifi. 2.. p. IJ'l. lb eris. Ger. 'P1ov. p. 354- Allion. Fl. Pedem. n°. 921. Cette lbirid, reOemble tellement a Ia pr6~-:cdente :l bien des cgards' qu'on peuc foups:onner qu'elle n'en ell: qu'une varith6; cependant fcs fcuillcs font plus pointues, & charbccs de trcsperits poils qui les font paroltrc ciliecs. Sa tige efl: ligneufc, torrueufe 1 rude, couverte d'une ccorce brune , & a environ c1uarre pouces de longueur; elle efl: divifee en beaucoup de rarneaux gn?lcs, a pcint: fruticuleux, ctalcs, difrus, fcuillcs, longs de rrois a cinq pouces. Les feuilles font cparfcs ' ramalfees ou fort rapprochces les unes des aurrcs, feffiles, lin caires, tres-craicrcs 1 un pcu poinrucs, lcgercmcnt con vexes en dellous, ci1ices, & d'unc con{if1ance un peu charnue; etles fom longues de q uacre a fept li gnes' fur une demi·ligne au plus de largcur. Les {·leurs font petites.'. bl.anchcs '· quelc1ucfois un pel.i •·ougianes, & chlpofccs au fommer des rameaux en corymbes qui s'alongent un peu en grappc :l meJurc que le d6veloppement de la fruCtification fait des progre~. Ce fous-::rbrillcau cro!t en Icalic & dans les Pro vinces mcridionalcs de Ia France, fur 1t"s monragnes , parmi les rochcrs , pres des torrents & des ruiffeaux. 1). ( v. f) Ses filicules font en creur. 4· lR£RIDli de Gibraltar, Ibtris Gibraltarica. L. l~uis Ji,bfmtefcem, foliis Jpatlwiatis cra/flufculis apice dentatis . N. Tldafpidium Hi(panicum, ampliore {lore ,folio cra[Jo de:zta to. Dill. Elth. p. 38'l. t. 'l87. f. 37I. Peut-etre <jue, dans fon lieu natal , cctte lbt!· ride cfl: un peu frutelcente ; mais dans ce pays, ot) on Ia cultivc dans quelques jardins, elle paroit ~trc fimplt.!ment hct·bacce. Scs tiges font etalces ou en ranie couch ccs , fort rarrieuf'cs, felJillccs, & Hriccs ou un peu :tnguleufcs dans leur partie fupcricure; c1les font tongues d'environ un pied. Les fcuilles font a! cernes, ohlongucs, fpatulces, dilatces & munic .~ 3 leur fommet de quclqLJes dents ugulcufcs; ellcs font vcrres, glabres, & d 'une coniiirance un peu charnue. Les Oeurs font aflez grand s, blanches d'abonl, enfuitc purpurines, & difpofces en corymbes terminaux & ombelli formes. Les fruits, felon Ia figure qu'cn a. donne Dillen, ont .i leur fommet unc echancrure fj\li les panagc en deux lobes un peu pointus. .Cctte planre cloic en Efpagne , 3 Gibraltar. \v. v.) S· !BE RIDE a pctires fleurs' lbuis pan·~flora. lheris herf•acerz, cau/e lwmili paniculqto di.Jfit[o , foliis fublanct!olacis obtujis raricer drntatis. N r C'e!l: une petite plante alfez jolie, a caufc du grand nombre de flcurs dont elle fe couvre, & de Ia couleur vive & ngreable dont ces flcur·s font ornecs. S:~ tige efl: haute de q,uar~e OLI cill!f.pouces, I BE 2Z.t tres·t·ameufe, pani~.:ul6e, diffufc, & c c.11Ce; fe.t t·ameaux font ouvcns, angu!cux & glabrcs, aili!i clue routes lcs aurr o.'s pJI'ti<'s de b pbme. Lcs teuillcs font altcrnrs, oblongues 1 pr~fque Jan. ccolces ' obtu!cs. lifics, & munies Je quelqn~s dents rares & intgllcs; elles font longuc!l d'un poucc 3 un pouce & dcmi, fur environ quaere ligm:s de largcur. Les flems font p(;tites, nombreu fes , d'un pourprc violet commc celles dG& Juliennes, & ditpofees au tommct de cha~uc rameau en pe tites grappcs compofces ou ramewfes i leur bale. [es lilicuJcs font orbiculaircs, comprimces, cchancrccs 3. leur l'ommct, & munies dw !l:ylc de ld Aeur. Cctce plame croi t dans le Lcl'l!nt, & efl: cultivee dc-ruis peu nu Jard-in du Roi. ( v. v.) 6. InERIDE it feuillcs obrondes, lh riJ rowndifolia. L. Iberis ht•rb,:cea . foliis ovalibus carnoJis fubm :egurimis : inferwribus petivlutis , fuperioribus ample:ricaulibus. N. Tlzlaf'pi Alpinum, folie rorurzdiore carnofo,. Jlore purpura(•mte. Tournef. ~ I 2.. Scheuch. 1\lji. 10. & 143· Tldafpi rubatanum, fcit',rto ccpc.r .foho, flare purpuraJCente umbelfato. Harrel. lc, 848. Tldafpi miw'mum ,.filiculis oucordatis ,foliis iTzjerionbus o valls petrolatis, jilprnoribus ltJr. ceolatis an~ple.r~c~/ibus. Ard u:n. Specim. t. P· 3,;· t . 15.f. 2.. LeptdiUIIJ.Hall. Hdv. n" 517. Allion, Specim. p. 27. t. 4 f. I. & Fl. Pedem. n"'. 911. t. 15. f. 1. lb eri 1. Mill. 1Jic1. n°, 'f. IJ convicndroit pclJt ctre de fuivre Tournefort en rapportanr cecte pl:mtc au genre des Tlilofpc i caufc du pcu d 'i1 n gul· rite de fcs fkurs ·, cepen~ danr fes pcrall!s font r6cllcment un pcu inrgauX',. ;\u tC;:flC J a quel<jUe ConfiJcration qu'Oil!>'arrctc J tl ne faut pas rcgard cr cette plante co1nnw un> L ~pidium, en lui atrribuant, avec M. Allioni, des filiculcs cnticrcs, pointues aux deux bouts ; car fcs filicules font an'urcment echancn5s J leur fommet , comme celles des Tahoure_ts & des lberides. Cetcc ~lanre ~ l'une de plus petites de cc genre,. a une racmc arrcz longue & fibrcu(e: ella poufTo unc tige .longue d'envi1 on trois pouccs, fcuillcc, quclcjucfois JJmplc, quclqucfoi .~ divifee a (a bai.O en quclquc~ rameaux fimples, ctalcs ou prefquccouches ·' tr p~u pres de 1~ longueur de la tige· meme .. Scs fe.udlc~ font pecttes, ovales, prelque arrondws ( lur-tou ; cclles du bas de Ia plante) • un pcu charnues, obfcurcment dentces & fouvcnc prefq.u'cntiercs; Ia plupart de ccs feuilles font: ponce~ fur des pet iolcs cana!icul.Js, un pcu ci1ies, ~ ~uHt longs 9u'elles; mais les fuperieurcs font fef!Jles ou m~mc amplell.icautes. Los tleurs font rougdn·es ou d'un blanc teint de pourpt't & difpo(tes au rom met des ti~es & de Jews ram;aux en corymbc fcrrc , ramaffe, & prefqu'cn t~te .. Cette petite plame crolt n:tturcllenwnc dans Ies. Pyrenees, 1'1 talic, Ja. Suilfe 1 Ia Provence, &~,.. aux lieux picrreux de~ montagne». 'JP. ( 11.j), |