OCR Text |
Show 4a ~ c R o •· Rihts JJulgare hortcmfe : lo.his /oli?rum Mil• tiorihus , petiolis peduncultfque jub!flabrrs. Gtof!u/ aria multipliti aci11o f. non fpmofa horuhfis ruhra f. Rihcs officina rum. Bauh. Pin. 43 S. Tournef. 639. Duham. Arb. I. p. ':l.79· t, II~. Ri~u 'Vulgaris acidus rubes. J. D. ':J.. p. 97· RaJ. Htft. 1485. Ribeflum fruau mbro. Dod. Pempt. 749"· Rihes Arahum. Lob. lc. 'l. p. ':l.o':l.. Ribes. Hall. Helv. n°. 818. Pollich. Pall. n". ':J.33· Blackw. r. 285. Ribes rubrum, Lin. Le Groftiller commun des Jardim. * A fruits rcmgn. * A fruits hlan.cs. * A f euillcs panncMes. Cette efpccc, l'une des plus intereffantes de ce genre i caufe de Ia bonte & de l'utilite de fes fruits ( fur-tout dans les individus perfetlionncs par Ia culture , comme ceux que comprend Ia vari e tt~ .a ) , forme un arbt·iffcau de quatre :i fix pieds , droits, & tres- ramcux. Ses ramcaux font alternes , depourvus d'cpines , affez flexibl cs, contiennent beau coup de moelle' & font recouverts d'une ecorce brune ou cendrce' a cpiderme 1e d6tachaut fouvent par lam beaux. Ils {one garnis de ft:uill ds alternes' petiolces' palmces , a cinq lobes den tees fur les bords, echancrccs a leur bafe ,'vcrces, ~ glabrcs & un peu ridees en ddfus, nerveufes & trcs-lcgerement velues en deffous ; leur petiole eft canalicule , cili6 a fa bafe dans les jeunes feuilles , & acquiert environ deux pouces de longueur' ce qui eft a pcu pres lc diamrh re ordinairc des feuilles confidcrccs dans leur largeur. Les grappes font latcrales , pendanres , nombreufes, rantf>t fafciculecs, tanrot {olitaires , & lo11gues d'un pouce 8c demi a deux pouccs : elles fouri enncm de petites fleurs herbacces , d'un vert blaoch~trc ou jaunatre , trcs. eva fees , prefque planes altemes , & port6es fur des pedoncules proprc; longs d'une ligne. Les braaces fom petites, ovales , & plus courres que les pcdoncules propres qu'cll es a~compag~ent. Les pctale~ font extr~mement petits i'. cunC!formes, tronques , & c:zuelquefois un peu ec hahcres :\ leur fomtnet i les anthcres font didymcs ; le fl-yle efi court & bifide, Aux flcurs fuccedent de petites baies globuleufes, groP.es comme des grains de poivre, liffes , trcs-tucculentes , pre!que tranfparemes, & d'un beau rouge dans leur maturire, quelguefois touta- fait blanches' ayant !'eclat des perles' & lri'un iJOdt ayide, mais tres-agn3able. la plante « , qui 11ous parolt le type nature! de l'efpcce , a lcs feuilles moins glabrcs , un pcu plus petites, :llobes plus courts, & :i h_o,r~s pl~s ()btofement dentes qu-e celles de la vancte cultt" ee dans Jcs jardins; fes fruits fo'lt mediocremcnt colon~s & fort aeides. Elle croh naturellement ell Fran~e & daiU d'autr~s parries de l'Europe, GRO aux lieux incultes, montagneux, & dans les bois; b. ( v. v.) Les fruits du Grofeillcr comnum des jardin1 ( var. ~.),font conn us fous le nom de Grofei!lts: on les mange cruds' tenant encore a la grappe , ou bien, pout· corrigcr leur trop g rande acidite, on les fepare des grappcs , & on y :lJOUtc un pctt de {here. Ccsfruits om une favcur acidc, vine:ufe & agrcablc ; ils il)nt tres-rafralchiffan ~ , tem perene l'fic rete de la bile, c:d ment l'ardeur de Ia foif, excitent l'appctit, pr6vionncnt Ia pu• rid ice, & s'y oppofcnt : mais leur trop grand uf'age pcut ~tre nuiliblc, fur-tout auxcach ~Cl iques, aux mclancoliques, :i ceux qui one l'efiomac trrh-f·Jible & le ventre refferr6. Comme ces fruits font ltge· rement aftringe:ns' ils arrctcnt le fl ux de ventre' & fonifienc un peu l'efromac; ils font en outr~ utiles dans lcs vomiffemens & les diarrhces qut provienncnc d'une abondance de bile. On confit avec le fucre lcs grap~es cnticrcs de Groteilles , de m~me que les Ceriles. On pr•· pa.re aufli une gelce de Grofi:illes qui e!l: tres- belle ~ trt?s-a greable au goat, en faifdnt cuire lc fuc de Grofeilles avec du lucre, ju .qu'a une confitlance convenable. C'efi une confiture c1ue l'on fcrt nonfculement au deffcrt' mais qu'on r eftrvc encore pour foulager les malades , & fur-tout ceux qui one la fievre. Enfi n , dans les boutiques , on prepare avec Je fuc de Grofeilles un firop ou un rob, en Je faifimt cpaim r julqu'a Ia confifl:ance du miel; ce fuc ctenc!u dans trois ou guatre p.trties d'cau, & edulcor6 avec quantitc fuffiianre de litcre ~ forme unc boilfon agreable & tres-rafraichilf:.nte, que !'on connoh fou& le nom d'Eau de Grvf'eil!es. 2. GROSETt!.!R de roche, Rites petrCPum, Jacq. Ribe1 irzcrme, foliis amplis f'ubtrilobis j(rratis , raccmis flon:ntibus fuber t'ltis , calyce rubl'rrimo. N. Ribt'.i vulgaris rubro flare. C!ut' Hi£1:, I. p. I 19. abfque leone. Ribts momana o:ryac,mtluz fapore, prima fp ecies. Bauh. Prodr. 160. Ribcs paruum, inerme ) racemis florcntibus ereais ' frudef'crnti• bus pendulis. Jacq. Mifc. Vol. ~. p. 36. lccm, Rar. Vol. I. t. 49· B. P arietas cult a , petiolis ramulifqt~c omnine glabris .. foliis latioribu.r. Ce Grof'edler ditferc du Grofeiller commun non• feulcment par fes calices trcs-colorcs, mais encore par fcs grandt:s feuillcs, qd lui donnent prefque l'afpeCl: d'un Caffis ( Groj~illl'r noir) , & qui d'ai llcurs {ant tri:s·peu cchancrces a leur bale; enfin, par b fituation & la JireCl:ion de !i~s grappcs de fleurs. II forme un arbriffeau de deLx ou rrois picds, droit, peu r;,meux, ayant l'cpiderme de fa tige & tie l~s vieux rameaux dc tachce p,ar lambeaux trcs-minces. S!.'s fcuilles font pth iol ecs, larges , en coour-ovales , :1. trois lobes pointus, groffiercment & inrgalemem dentes fi.1r lcs bords, d'un vert fonce ou noir:itre, & glabrcs dans leur entier dcveloppement, mais ayant leurs pctiol<;_s charge a I GRO chltgcs de poils fcparcs & ,?m 1 _ez .longs. [cs g1-apfcs de f-leurs font latcrales ' ~o ttair~s ' rouges' tr sgtabres, naiffent fur Je ~ 1eux bo1s des ~·amcaux. , de bourgcons non feuill cs. Les fl eurs lent ~6d J cellces, moins cvafees que ccllcs c!u Grofet;ler commun ' & tout-ft.-fait rouges ou mcn~-c. d un rouge brun, leur calice eta nt colon'l cxteneun;ment. Les braClcics font plus courtes que l~s pcdoncules proprcs , & moins po~ntu es c1~ c nc les reprcl'em:e M. Jac.cruin. L~s b a1~s rougtff~nt en mt'l riffant font ac1dcs & n-la-fo1s fort ace1 bcs & afrringent~s , & ont un goCtt moins agrcablc que celles du Groji: illtr commun. . Cc Grofei/ler cro1t dans les lteux fombrcs & converts de montagncs , parmi les picrrcs , & dans le voifinage des ruifTeaux & des rorrens. Nous l'avons rcncontrce en abondance au Montd'Or en Auvergnc , dans les bo~s qui font a_u-def:. fous du rocher nomme le Capucm. Il a les Jeunes rameaux & les perioles trOs-velus ou hif'pi~cs. La vat"icte 13 les a plus glabres, & ales fell! Jles un peu plus largcs, i · GROSP.ILLER des Alpes, Ribes .(f.lpinum. L. Ribes inerme, racemis ereais, braEiets j!ore longio ribus. Lin. Gunn. Norv. II. t , 2. f. 1.2.Jacq. Aullr. Vol. I. t. 47• Pollich. Pal. no, 234• Fl. Fr. xo6r-6. Gro!fularia vulgaris frui1a . dulci. H_auh. Pin. 455 . Tournef. 639· RibesAipzn~sdulctS. I. B. 2., p. 9g· Raj. Hill:. 1486. n°. 5· Lm. Fl: Lapp. 64. n°. 97· Ribcs monratza , alrera fpeczes, Bauh, Prodr. 160. Ribes fylvejlrc. Carner. Hort. 141. Riber. Hall. Hclv. 11°. 817. C~ Gro(eilier cfr hermaphl·odite-dio"ique, c'~fi:a- dire que certains individu~ de cette. efpece font confi:amment fl:crilcs , quo1que fleunffant a?ondamment (on pcut les ~o~mcr hermaphrodtte~m: iles , puifque l e ur~ p1fi:ds avorten r} , tandts que d'aurres font fernlcs, & pourront etre regardcs comme des hct·m:tphrodires-femelles , fi leur fertilit6 depend du voif! n ag~ d'u,n herr_n a~hroditemale ' leurs proprcs ctammes crane tnfccondcs, ce que je n'ai pas vcrifi.c, C'efr un arbriflcau fort rameux, s'6Icvant en bui!Ton 3. la hauteur de trois ou quatrc pieds, & ayant fes feuillcs plus petites que celles des e!peces ci-defllts: .& ~~me qu; cellcs de tout~ s les efpcces non cp111~u .es. Son ecorce efr cendr ~e ou blancharrc. Ses feuii!C's font alte1·nes, f:ifctculces ou commr par bouquets lur le vieux bois , petiolccs, divifces jufqu'a ~oiri 6 en troi s. lobes, tant6t prcf(ju'obtufcs, tantot un p~u , Poi.~tucs ~ dentces dans leur conrour , & pre!qu entlcres a leur bafe; elles fo~t vertes , chargccs ,de poils rares en deffus & fur leurs bords , & ~ o~t. pas tout-a- fait un pouca de largeur dans les ~nd1v1dus non cnltiv6s. Lcs fle~trs ferment de pemes grappes redrelfces hcrbacces ou verd:itres, & garnics de braae~s plus l ont~ues que les pcdoncules Botaniqzu. Tome III. G R 0 49 propres & que Ies flcurs qu'ils fouticnnent. Lei grappcs d?s individus fb5r·iles font plus longucs & plus gar.nrcs que cellcs des individus fcmlcs. Ce Groj~iller croir narurellement en I•rancc (d ans I'Aiface, le Dauphin6 & Ia Provence) : ~n ,Anglet<'rre , dans Ja Suiffe , l'AIIcmagne , Ia Su ede~ Ia Sihcric, parmi lcs hai~s; on k culcive ~u Jardtn du Roi, otl Ia plllpart des individus font fieri les, ~es baics font douces & prefqu'infipides. b . ( v. v. ) . 4· GROSE~_ttm noir, Ribe.r nigrum. L, Ribes cnerme , folus fubtlis punBatis , racemis la:xis floribus camparzulatis, braBeis pedicellis breviori: bus, N, G~r1Jidaria non .(pi!Ulfa , fru flu nigro ( majore &_tntnvrl'.) .Ba~h. P1n. 455. Tourncf. 640. Ribes ntg_rum. vulgo cJtBum ,foltO oll'nte. J. B. 2. p. 98. RaJ. H1_£l:. 14_86. RibesfruBu nigro. Dod. Pcmpt. 749· Rtbes mgria. Lob. Ic. ':J.. p. 'lo'l. Ribes Hall. Helv. n°: 8r9. Fl. Dan. t. 5 56. Blackw. ~- 28f. Lu~w. Ea .. t. 9r. Pollich. Pal. no, ~ 3 5. Groifulana . Gar~. t. 295· ~L~Ig:tirement le Ca.ffis. Cette efpcc~ & Ja fuJVante font tres·rem:trquables par Jcs pom.ts glanduleux qu'on trOt,ve parfcm6s fur la furfacc infericure de lcl1rs feuilJes ainfi que fous lcs. eca.illes des bourgoons , & qu'o~ ne rencontre pornt fur les autres Grofeillers. . Celle·ci .forme un arbriffeau de quam~ a fix pteds, d rott , rameux, & odor:tnt. Ses feuill es f~nt petiolces, larges, angulcules ' a trois ou c1nq lobes \10 peu point us, dentc~ fur les bords cchancrees .1 ~e u~· bafe ) vertcs' glabres en defT'us: un pcu pubefcentcs en deffous, avec des points rcfin cux & jaun:itres; elles ont unc odeur forte & font largcs de plus de trois pouccs. Les grappe; f~nt l~tcra 1 cs, fort laches, garnie.s de fleurs pcdJcellces , & de bratlces fort petnes, beau coup plus courtcs cptc les pedoncules rnprcs. Lcs calicos font campanulcs, vcloutcs , muge:itres ou un peu violets fur lcs bords, 3 divifions ovalcs & rcflcchies. Lcs prt:\lcs font d'un vert blancharre d ro.l t, 0 b tUS , ra rproc II C' S CO C'O, lle COUrt , pcnta'• gtme & tronquc. Le fl:yle eft rres-l6gcrement: bifide a fon fo~mct. Lcs baies font noires, acidcs, un peu aromattques, & ont un~ faveur pa1 ticulicre qul e!l: peu agrcablc. Cet arbrifieau crotc naturellement en France , en Allemagne, dans Ia Suiffe & Ia Siherie: on Ie cultive dans les jardins. "f). ( v. v.) Ses fntits fane fl:omarhiques & diuretiques; fon ccorce & fcs feuilles font anti -hydro piques, On vante fr.s fcuilIes contre la n1orfure des b~res venimeufes & des anirnaux tnrages . En fin, on fait avec fcs fruits un ratafia, dont plu!ieurs perfonnes boivent aprcs le repas pour facilitcr Ia digefiion, ~· GROSEIUF.R ~e Penfilvanic' Ribcs re.n.(yl· vanicum. Ribes inerme, foliis urrinque pun8atis , G |