OCR Text |
Show $o:z. D 0 R. . , · Chatons femcltes ovales-arrond1g , non hcnffe•, munis d'un grand nombre de fleurs aufli dcpour ·-.ues de cal ice & de corolle' & connituees_ cha:cune par un ovaire fup erieur, oblong , compnme, a fiigmatc divifc en deux valv:s incgales , .l'exte· ricure etant plus grande que 1 autre. Fruit : femenccs nomhreufes , oblonguo~, a tunique coriacc :~ prelque en capfule , ~1a1s ~e s'ouvrant point munies a leur {ommet dune atle courte a bord 6pais ' & ramaffees autour d'un 'receptacle comrnun cylindrique, .nud, ,fo.rmant un m~s-gros cone ovale-arrMdi. . , Cct arbre crolt naturellcmcnt au Ch1h , & y a cce obfervc recemment par M. Dembey. o · ( v. j:) Il eft toujours verd, & c~oh. avec bea.ucoup de lenteur. 11 efi tres-propr~ a fatre d~s mats ,pour les vaifleaux. On p~ur;01t le c~luve~ en France en pleine terre~ les lteux oil 11 crott fe trouvant a une temperature fort approGhante de 'celle de notre 'climat. Les amandes de fes fruits )e mangent comme les Chataignes. Cet arbre ofrrant les caraeteres d'un genre nou. veau u·es-difi:inCl , nous l'aV'on.s .no.mme .Dombeya1 en memoire de M. Dombey , a qm nous en devons '•a connoiffance & a qui l'on devra celle d'un ,. , 1 • ' '1 grand nombre de vcgctaux tr~s-cuneux qu 1 •• a rapportes de fon voyage au Pero,u ~. ~u C_htlJ. Quant au genre Dombeya de M. 1 H cnuer , tl ne peut fubfifter fous ce nom , vu que la plame qui en eft l'objet a ete dcdiee long-terns auparavant 'Jlar M. Domb~y lui- mcl11'e, aM. de Ia Tourette, .& decrite dans les Memo ires de 1' Academic des Sciences par M. de Fougcroux , fous lc nom de Tourretia qu'elle doit conferver. En~n le ~enrc Dombeya que do it publier incelfamment M. 1' Abbe Cavanilles , doit ~tre rcuni , felon nous , aux Pentapetes de Linne, dont il ne parott diffcrer que parce que dans le cara&ere des Pentapetes public par Linne, l'on trouve plu!ieur~ fau_t es ; fa voir, l'oubli du calice extcrieur de trots folwles caduques; !a citation d'un fiigmate fimple, qui eft reellemept a cinq divifions j celle des femences dices alhlies , <JUi ne font que Jegerement anguleufes, &c. Voye{ les articles PENl'Al'Ji'IAS & TounRJi:TlA, DORADILLE, AsPLENIUM ;genredeplante ,cryptogame , de la .famille des Fougeres, qui :1 des rapports avec les Lonchites & les polypod~s , {k qui comprend des herbes dont lc caraCtere difrintlif efi d'avoir Ia fruaificuion difpofce par paquets oblongs, formant· fUr le dos .des feujlles ,de petites !ignes cparfes. Dans ces plantes , }a fruClification ne forme pall pes paqucts arronpis en maniete de points comJPe dans les Polypodes, & les petites !ignes qu'elle confiitue font cparfes fur le difque de la feuille, &non finH?es feu)ement fousledinus defes~ords, •omme dan$ les Lonphit~s. DOR E s p E c E s. .., Feailles fimples. . . 1. DoRADILI.E radicante, Afplmtum rlH{op.!r.yllum. Lin. Aj'plwium frondibus cor4ato - w.Jij~rmibas irzdivifis : apice filiformi radtcanu. Lin, Amren. Acad. ~. p. 337· Cron. Vi~g. ~· .166. Lingua cervina Virginiana, cuJusjo~wn~m ap_ e~ radices agit. Tournef . . 544· P~,rllws Jax~ ults Virainia1la per jimwL!tates folwrum proliftra. Mo~if. Hift. 3· p. 5 57· Sec. 14. t, 1. f. 14. Pluk. Tab. 105. f. 3· . . Ses 'feuilles font ped1culees, etrottes- lanc~otccs ou enfiformcs , emieres , un peu en creur a leu~ bafe, ou fe trouve leur p'us grande _largeur, qut n'excede point fix lig~cs , & te r?1~n .::oes en une pointe fort longue·' fihforme. ~u1 {e co u rbe_ vc ~s Ja terre, prend ractne & produ1.t un ,nouvelmdtvidu de la plante lorfqu'elle pa~v1~n.t a Ia t~uchc t·. Cette Fougere croh dans la V 1rg~n_1e, le Canada. Elle parolt. di~er~nte ~u Phyltws non (i,~uata minor , apzce Jolu radzces agcme de S't.oan~ , (Jam. Hifr. I. p. 71. t. 2.6. f. I. ) , q~u. a ics feuilles retrecies vers leur bafe , fans pedtcules difi:inCls. 'A . . ~. DoRADILI.E Mmionite? Fl: Fr.f ,r_fpl~n~urrr. hemionitis. Lin. A,{plenwm Jr~n.dtbus jz~zpltctbus bafi auric~l~cis & lob~cis , Jfipw~us Lavtbus. N. Hemionltls vul"arts. Bauh. Ptn. 353· Tournef. 546. Hemionitis v:ra. Cluf' .. HiH. 2.. P· 2.14- Remionitis. J. n. 3· P· 758. RaJ · ~lfr . . I35· e. Hcmionitis peregrina. Cluf. Rdl. 2.. P· 2.14. Tournef. 5 46. . . , Sa racine pouffe plufieurs feu tiles l!lfes, ~afie;s, ehrgies infch ieurement ' ·· c..:hat:crees ' a,unc_ulces, & quelquefois lobecs. Ellcs f?nt p_onees fur d.es pe tioles trcs-glabres. L_a fruCl1~c:mon forme fur le dos des feuilles des ltgnes aflez groffcs, ovalcsoblongucs, obliques ou inclinees par r~pport aux trois nervures moyenncs de chaque feutlle. Cette plante croit dans !'Italic , l'E!p.ag~e & les Prov. mcridionales de la Ft·ance. ( v. j.) Elle a beaucoup de rapports avec Ia poradiile fcolopendre ~~· 4· ncanmoins on !'en difitngue fac!lement par ~ elargitl.' ement de la partie inferieure de fes feutlles , & par fes petioles glabres. Ellc en a les m~mes vertus medicinales. 3· DoR~Dl LLE . palm6e, .ffpler!ium palma tun~. Afplenium fron~tb~s .fin;~l~ctbu~ cordato~palmatt~ quinquelob2s , lmas fru8i.ficanttbus longts nume rofls tenuijfimis. N. . . · Hemionitis Lufitanica elegantwr. Tourn. 546. Filix, lremionitis diaa Madercn(is, hedmz arbo· rea! aliquatenus «mula. Pluk. Afm. I 55· Tab. ~87. f. 4· r Cettc efp~ce ditfcre de la prccede~te Rar .. ~es feui)les beaucoup plus larges , palm~e~ :l cmq lobes par les petioles plus longs, qlll font auffi tres-glabres, & 'fur-tout par fa fruCtification qui forme des lignes nombreufes , menues , rapproche~~, • fort·lon~ues, ~ incgale!i. On trQuvecette DOR pJante dans le Portugal & dans l'Ifle de Madere. (-v. j:) 4· DoRADlll.E fcolopendre, Fl. Fr •. Afpleniu~z fcolopendrium. Lin. Afplenium fron_dtbu~ flmplt· ~ibus cordato-lingulatis, jlipitibus lztrfutu. N. a, Aj'plerzium jcolopendrium foliis integ_errimis. N. Lingua cervina officinurum. Bauh. Pm .. 3 )3. Tournei. 514· Phyllitis vulgaris. Cluf. Hdt. ~P · 2.13. Pl.yllitis j: lingua cerYina vulgi. J. B. 3· p. 756. Raj. Hifr. I 34· Lingua cervina. Morif. ~ e c. 14. t. 1. f. I. J31aclcw. I. t. J 38. A/plenium. Hall. Helv. n°. 1695. Vulgairemetlt Ia Langue de Cerf. e. Jdrm foliis margine crifpis , a pice acuto. N. Pkyllitis cr-ifpa. J. B. 3· p. 757· Mo1·iC Sec. 14. t. I. f. 5. Munt. t. 8~. Pluk. t. ~48. f. I. y. Idemfoliis margine crtfpis , apice obtufo. N. Lingua cervina medio folii obwfi in aculeum dejinenre. Morif. Hifi:. 3· p. 757· Sec, 14. t. I. f. 9· Munr. t. 83. d'. Idem joliis apice laciniati.r. N. Lingua cervina mulcijido folio. Bauh. Pin. 353· MoriC Sec. I 4· t. I. f. ~- P hyllitis laciniato folio. Cluf. Hifl:. !2.· p. 21 3· ]Jhyllitis po~yfc!Lides. J. B. 3. p. 757· PhytiWs. Lob. Ic. 8o5. t, Idem foliis apice ramofis laciniatis &· crifpis. N. Pity/litis minor cri/pa uno pediculo trif'olia. MoriC Hifl:. 3· p. 557· ~cc. 14. t. I. f. 8. Pllyllitis. Fluk. t. 2.48. f. 2.. Cette Doradille offre un grand no.mbre de vari etes tres-curicufcs, & ·done no us ne cirons ici ']Ue les principales; La plante a. , qui cfr la plus <.:om~unc, & vrailcmblablemenc le type de l'efpece emicre , pou{fc de {a racine des feuillcs longues prefque d'un pied , larges d'un pouce ou environ, cchancrces en creur i l eur bale, cmieres ou Jegcrement ondulees en leurs bords , pointu es, liffes, venes, un peu coriaces , & portces fur des petioles charges de poils roulfeatrcs. La fructification nalt fur leur dos , difpofce par paquets oblongs ou lin6aires , nombrcux, paralletes entr'eux, & mediocrement obliques ou prelque perpendiculaires a Ia nervure commune. On trouve cet te plante en .Europe, dans Jes licux couverts & humides, dans les puits & fur lc hard des rui(:. feaux. 7P. ( v. v. ) Elle eft un peu afiringeme , vulneraire , & peaora'le. On l'emploie pour gucrir le gonflcment de la rate, & pour arr~ter le c.rachemcnt de f ,mg & le cours de ventre. On a coutumc de la joindre aux autres capillaires dans l es bouillons bcchiques & vuln cr11ires; appliq1.1ce extcrieuremcnt, elle mondifie & deffeche les plaies & les ulceres. s-DoRADILLE a fe uilles de Bananier ' AfplelliUm nidus. Lin . .A,{plenium frondibus fimplicibus lanceolaris imegurimis glabris. Lin. Phyllitis Indica maxima lacijfimis foliis planismuj'tT f acie. Morif. Hi{!:. 3· p. 5 58. Sec. 14- t. I. f. I 5. Scofopendria Indi,z orientalis , mufa facie •. Dreyn. Cent. I'l9. Tab. 99· Ses fcuiUes rom feJJiles, ovales-lanccolees., lon"' D 0 R 30.l gues de deux pieds, larges de cinq l !i:x pouces glabres , firi ces par des ncrvurcs parallelcs & d'une confifrancc un peu ferme. Les !ignes de Ja fruCtification fe trouvenc entre chaque nervure; elles font courres, nombreufes , paralleles inegales , obliques , rapprochc~s de 1a n~rvure · moyenne, & occupent a peine un tiers de la largeur de la feuille. La racine de cette plame efi: attachee fur les plus hauts arb res, & pou!Ie des feuilles difpofccs en rond, droitcs, formant un fonc d 'ombclle ou de baHin, & au centre deC· quelles les oiTcaux mh -fouvent font leurnid. On trouve certe pl ante dans l'Ifle de Java , fur les· grands arbrcs. ( v. f. ) 6. DoRADILU: en fci e , Afplcnium f'~rratum. Lin. A j'plmium fro ndibas jimplicibu.t lanceolatis j'erratis .fubfcj]iLibus. Lin. L ingua cervina Longo lato .ferratoque folio. J>lum. Amer. 27. t. 39· .Fjl. t. 124. T urncf. 54)· Phyllitis major margine crenato. P etiv. Ftl. 106.- t. 6. f. 7· Sa racine , qui efi compofLe de quan tite de fibres chevclues & noiriiu·cs' pouflc icpt a huit feuillcs fimples ' lanceol cc.~ ' point ucs ' retrccics vers leur bale , dcnrelccs en leurs b11rds , & longues de deux a trois picds ' fur pre:; de quaere ou cinq pouccs de largeur. Leur petiole eft un peu court , arrondi, \'elu , fe prolonge fur la feuille.: en une c&te dorfale, vclue ) & qui regne danstoure fa longueur. Les 1ignes de la fruClification font parallcles, nombreufes, & accompagnent les· ncrvurcs lat6rales done ellcs occupent la moitic de la longueur. Cette planre croit dans I' Anicrique m6ridionale, dans lcs Hies des Antilles & de la Jama'ique, le 'long des l'uiffeaux & de~ vallon!• humides. 7- DoRADILLE a feuilles de Plantain' Afple~ nium plantagineum. Lin. Ajplenium frondibus Jim· plioibus ovato-lanceolatis fubcrm.Uis , jlipite 'etragono. Lin. Afplenium flCaule minus, foliis oblongis ,·petio..- lis glabris. Brown. Jam. 92.. . 13. Idem foliis lineari- Lanccolati5 inferne attenuatis .fubintegris , linai-s fruBijicantibus obli-· quiJ!imis. N. Cette efpece eft bcaucoup plus petite <JUe Ia prccedenre, a fes fcuilles moins denrees, & fes petioles glabres. La plante (J , r1ui n'cn eit qu'nne· variC::te. m edi~cre' pourfe de fa r.lcine plufieurs feuil les fimples' lincaires-lanceolees ' fort retrecies vers leur bafc ' p intues a leur fommet' lon...gues de cinq a hu it pouces ' glabres' & prefque <:nt icres ou n 'ayant c1ue qu elques dents rares , . anguleufes , qui quclLJU e fo ~s n'~xiffc?t point du tout. Les !ignes de la fru chficatwn · {o~t un peu· groffes , collrtcs , tres-obJiques & p r~{q ue para!- · lclcs a la n<::rvme commune. Cette v-ari C. 6 a etc · trouv 'e dans ks Hlcs de F rance & de Bourbon par M. Commerlon. ( v.j:) Laplante de Drow.no· crolt a la.Jamai'que •. |