| OCR Text |
Show PET. ANDREAE MA'TTHIOLI ad medica: materi-a: fludiofos , i 7757 ill'"!PI" "iil, '. I v E tt r-. M eorum merem ['e-qui,qnianthuäm opus fuuma rcd' untur, illud in primisprohtentur, nihil hbi maiori curre ac lludigell: quam vt vitæ vfuique mortalium confulant, hoc ipfe quoque in Enni lacere pollem . Nam ea animi propenlione ab ipfi iuuentute (iuditium mihi otij ab artis medice exercitatione,& cura lamiliar i impetrarelicuit,id totum ad boiiorü authori'i libros cuolue ndos, ad hmplitium mcdicamentorum cognitionem alfequendam, ac demum ad lbribenclum contuli . Ma in re , vtcerteapud omnes ttflatu m relinquerem ,meliic , mente aniinoqwlaborall'e, vtquantum ftudio , labore ,atquein dullrii conlequi pollem , humana: Vit-€ prodeffetn , deq;c;i optime meritus exillimai'er, Diofcoridi omnem mcam operam ac diligcn tii adhibui, i't quantum in meclfet, illultrior rccltleretiit',a the0m. nium manibus tereretur . Ad quod ea mihi vifa ell ratio commod ifsima , vt ipfum l)iofcoridcm iti nollram Italicam linguam transferrem , in eumq; commen tarios a nobis Italico item cöfcriptos adijcerem. quod tunc nos priuatum ltudium maiorq'; cura liibiretItalos adiuuandi,quäm cæterot. Etenim pauci admodum funt in Italia pharmacopolæ, ad quos tamen potifsimum hæcde medici materia tra(tati o fpeötat,quiLatinam linguam norint. Hoc opus,q uod fumma animi alacritate fufceperam , vbi abfoluilfem , emifi vel hortantibus amicis , vt quem fruc'tum antea ex meis laboribus mihi propofueram , eum poftea mortalibus percip iendum , ac onmibus æflinia ndum exhiberem . Verum an is talis fuerit, qualis vt elfet, contenderam , malim aliorum clfc iudicium quim meum. Illud certö fcio (li tamen idabfque vitionobis teflari lice-wa multisin Italia, qiiorum iudici 03 aut AI)». .- I "a" "et? . l ! um cæteris omnibus antepono,co animi candore fcripta nollra :rftima ta ac commendati fuille,quo ipli illa fcriplimus,:itqueetiam Italis non inutilia , neque iniucunda Hiille. Quorum laneexemplo,dcq; nollris commentariis iudicio non potui non mihi iph gratulari ,acomnibus, quibus illos legendos tradidimus . Accefsitintei-ca mihi non minor inde cupiditas externos quoque demerendi. eamq; .!JlJL tior in (ludicrorum manibus verfetur. Adde etiam, quod hæc communi onmium fere , medicorum præfertini,iudiciopræferaturxui nimirum nobis quoque libuit fubfctibete. Non tamen illudme certelatuit, Ruellium nimis fortein ea religiofum fiiii'fe. quippe qui interdum maluerit ipfum Diofcoridem defercre, quam Plinium, modo Latini fermonis nitore captus , modo ctii rei Præfatio . cupiditatem illud auxit, quöd intellexerim ijs pergratum fore, G noltii com mentarij Latini Berent . Hac igitur ratione adductus, vt etiam ab externis (Uillium aliquam initem, vtq; omnibus in vniuerfum fludio, cura, indullriaq; mea prodel remper habui ,& præcipuum) noltros commentarios ex paruo fem (quoii eoo quidem antiquum , quod nobfs fupcrelt otio,Latinos reddendos atque illullrandos fufcepi . (ac in opere quid prarlli quorum gratiam ,tantum in eo laboris inl'umpü,quöd iam abfolu tcrim , plane ionoro.vos,in non decoctum emitto, legendo iudicabitis . Neque aliud ab omnibu tum quidem ipbftim, fed mihi s petitum velim, tiuam vtliOS noltros commentarios ea animi fynceritate , & æquitate :ellime nt, qua fuos ab alijs ællimari & per pendi vellent:vel qua ipfi aggrefsi fumus illos confcribcre. Nam etfi multorum eruditorumfententias refellereaufus fum,atque non pauca fortalfe nimis acriter infequi , corrupta fcilicet,quæindoäorum pertinacia nunquam fatis explodi poffunt ; id tamen eo conlilio feci, vt quantum int/fnio perlicere , quantum mente elaborare, quantum denique iudicii in re medica ex fludijs , laboil'lbus,ac vtgilijs mihicompararepotui,libere in publicum ad mortali tatis fruftum & proferrem . Sed certe in hoc longiiis , quam llatueram , digrelfa elt oratio noftra : eö vtilitatem enim ( nefcio quo modo) irreplit, vt partem aliquam aperirem nollri fci-ibendi inliitut i. Qiod tamen non prorfus'alrenum fmflet, nifi eius confilij ratio cüm alibi, tum præcipue fuperius in epiftola nuncupatoria ano'bis latius expolita elfet , atque Et pluribus , opinor , comprobata , quiim vt hoc loco Pali" (Il-S attingi debmlfet . uarc iam ad id nobis accedendum elt, quod in primis mcdio-c materialiudiofos admonendos elle putamus , vtpote quod nonnihil priuati m ad rem prefentis opCl'is facere Videntur. Cüm enim ab eo tria potifsimüm comprehendan tur, Diofcoridis contextus , noliriln eum-'commentarij , & plantarum imagines , de lingulis aliqua nobis reddenda ratio ell, vt qualem nie-in vnoquoque gelferim, quod confitendum fit , non difsimulem . De contextu itaqucDiOffo' ridiS, quem nequaquam prætermittendum cenfuimus, ob plures caufas, quas liic referre nimislon gium ellet,qu:erctaliquis,curIoannis Ruellij Galli mediei eruditi fsimi interpretationem præmia :liptiidrigfmmq; ext-[timauerim- , quae præ cæteris inpolitis com mentarijs legatur ; cum tamen ClLlO ' ) uinmi pariterlöz doctifSimi , Hermolaus bai barus,& Marcellus Virgili us ['lorcntinusln idem ftudiuin nauitcrincubuerint. Fateor ingenu e me Ruellij VCi'liOiiCm (acutum elle, fctlHOn P: ll i W SisA mouit, Vt Ruellium admiferimt1, quo*d eius : & conueil mqauee m'prom Illudau io omnibu 'me le," temfiöq s crneri facta litt. vulgati or ,ac tior cognitione incertus. (Qa rea nobis perfpeüaJiuellij quidem interpretationem recepi, ita tamen vt nontiufquam aiilus lim ab eo defCifcere, vel vetultifsimorum probatifsimorumquemplarium , & vnius Oribasrj codicis lidem fecutus , vel certa rei experientia fretus . Eorum autem quæ immutaui, nonnulla obelifco adnotata reliqui, nonnullis etiam lignum fupprefsiinus . Sanä plura eiufinodi, pluresq; infupcr varias lectiones exliibuillem,ü maius otium & tempus nobis fup petijllet. qua: tamen , Deo concedente,:iliquando ad communem vtilitatem , &liorem medica materiae dilquirendæ campum,dabuntur. Hincfaïtum ell,vtliuellij nomen contextui præfcribcndum non duxerim, ne viderer cum eo nomine conuenire, rcautcm fæpe ab eo dilfcntire. Satis enim fore putaui, li hic lhidiofos certiores tacerem, meRutllio Diol'coridis conuerfionem acceptam referre: li præterea rationem reddidilfem , cur illi non femper addictus elle voluerim. Caret! quia abunde, vtarbitror, præltitimus, iam ad alterum nobis propolittim , quod de noltris commentarijs erat, progrediamur. De quibus profefto mihi melius eifet tacere,-quam pauca di- cere, li vellem nafutulis & vitilitigaroribus occurrere. Frequens nanque liodiceli, indiesq; magis pullulat huiufmodi genus hominum in Italia (nefcio quid fiat in alijs regionibus) qui nullum in toto uita: fuæ curfu fructum lenicinue proferunt,:tlienos tamen auidC- carpunt, mox lacerant, & pedibus obtcrunt. Sed hos nunc milfos faciam : alitis enim locus , aliud ftudiorum nollrorum otium pollulabit, vt cum ijs fermonem conferamus , vel eos ab hac mala mente deterrendi, vel ad fua quoque prolbrenda excitandi caufa. Verum ad candidos, & æquos, quibus haec fcribimns,nolira fefe conuertat oratio. Neminem velim moueat,lectorcs optimi, nec id ?i nobis laetum quifquam admiretur, ft nobis nollris fecundo auctis commentarijs , velut & in prioribus, ine inueniat plantas aliquas non incognitas prodidiffe, tam quarum meminit Diofcorides, quiim quæä nobis adicftaz funt, neque tamen earum imagines pictura txprefsille. Hoc( mehercule ) ficium ell, non folum quod planta- nobis cognitæ, dum eas depingi curarem , non omnes nobis in promptu ef- fent, fed quod etiam decii-ent fctilptorcs, qui pictas iam iii tabulis plantas inciderent. His accefsit magna negotiorum moles, quæ lhidia nollra adeo impedicrunt , vt nullus fere luerit reliquus lii- cubrandi locus . Siquidem pollcaquam a Serenifsimo Romanorum Rege lierdinando in eius Serenifsimi filij Ferdinandi Archiducis Auftriæ Medicum afcitus fum , quum non lolfim qiiotidiö præteropinionem multa emergantnegotia, vtmctlicis quibulcunquc aulicis plurimum euenire folet, & longa quandoque itinera fclbolferant,& bella quo Medicos fuos oporteat fequi Princi- pes ; factum fanö (li, qutim hæc omnia exequi me oportuerituit hifce negotijs impeditusuion potuerim peromnia,& vobis,&' mihi fatisfacert. Atqui non nobis parum feeille VlLlCnillr,li inter tot aulica, & bellica incommoda, ingrauefccntc admodum etiam :etate,comiiientai'ios nOil'l'tiS vobis nunc damus, non folum fexcentis fert-locis auelos, fed quiim plurimis plantarum , & animalium imaginibus inlignitos, de quibus nos in ijfdem commentariis lpecilttim difei'uimus , quinetiam quibuldam, de quibus egit Diofcorides, quze in priori editione non habentur. Qua- uero nunc omiliinus cogentibus caulis pra-lbripüs, ea fortafse aliquando prodeniiis, nili quid nobis humanitus accidit, Nec pigebit vnquam, li forte fortuna luccelsiuas aliquas horas nartus ero, quin totum id temporis in uellruin,& totius i'cipubllïl' impendam commodum. Cæterum, vt de imaginibus quoquefeorliiin aliquid dicam,equidemalias abhorruiablioc dicentligenere, ratus neminem vnquam polfe ex iconibus tam ueram, & exat'lim limplicium medicamentorum peritiam alfequi, vt eorum uarietas pofsit vmca pietnra comprehendi Siquidem non ea ell pullulanti lierbæ laetus', quir adulta; neque adulta: , quar iam fenefeenti. Qiöd fi eiufmodt herbarum mutationes omnes lingulis pici Lll is deberent reprælentari , quis dubitet id opus futurum infiniti laboris , ac immenli fumptus f Verum enimuero quum vidillem tales aliorum conatus ab omnibus propemodum coniendari, atque in dies crefccre lludium virorum reruni effigies in publicum edentium , ne foliis viderer in diuerfam irc lentcntiam , re ipla tandem melius perpenfa , & aliter comperta, ac aliud docente ipfa experientia, uolui huic optimo, & minime infrugifero deelle lludio. Huc accedebat, quod non mediocriter ad hoc me incitai'et,'l'ypographi cuiuldam Mantuani vanitas , qui nollris operibus ]taliee prius editis furtim quafdam inleruerat imagines minime Ii nobis adiunctas , quae quoduis potius, quam rem ipfam referrent. (iautlebam id adhuc me liipei'flitccontigille,vt turpem notam falso mihi inuliani ipfcdtlercm . ldeo vtiï aliorum conatus, adiuuarem , & itialitioli liuiufce calcographi temeritati occurreremuple quoque C*(þci'ii'i volui ili (illi(l lnc "1 FC [HETH-"'e polfe-m, non tantum, vt mea in medium proferrem, iam vtde Vobis liudinhs, li pollim,benenicu tcr. Sed quiim res hæc nobis dillicilis fuerit,non ell, quoii pluribus explicent. omnes enim lciunt, quam difficile inueniantur homines, qui res ipfas, ita ut funt,ad viuuiii (lepiiigint, & qui depictas diligenter infculpant. (aoi-um maior adhue inopia ell, id quod etiam ilitile tl judit .Il)lllS lltudioli, qui in hoc opere nonnullas effigies aliabte fatis, nonnullas uero non latis l'oletter feulptas upcncetis. |
