| OCR Text |
Show 6 78 And. Matthioli Comm. In Lib. quintum Diofcorielis. 679 "ut ,0' pro Arineniara uendunt , emptoribus pudenter eandem co' ex Armenia comportari . Quam uerti ian. ne pro L emnia exhibent , ut colore ab altera differat , eam cuidam alb: terre inibi nafcentis adinij'ceiithuo bf , ,,, lange' miniis qudmjjncera rufo/"eat . Hanc itaque ]cgiumz (lihra-gidis locofupponunt , hifee adulteri]; penum,-,,: quam etiam jigillis ob/igriant , ut inde impia/lure maius lucrum accedat , figno magie , qudm medicamento fdmiu, (titrllm ciim ha-c ("ipo/lm": & plurlbus modo' deprehenia/ii , quib-audent non. ignorant, relitla uulgaribus medicis, qua ob/ignata cnnuchttur , ubi L cninia [pliragideji't opus , Armenium bolu/mfalso' uocatum uinum; ,þreflantiiïimü fcilicet . qudd pro certo' habeant , hunc legitimam el]? [phi-agideni Lemniam , quam mim laudibus extulere iutm, ad uenena , O" uenenojorum animalium itlus . Quare inuigilent dlllgt'llllfilml medici , (ll/ibit! cordi ei? bominum/i: lus , ne hac in re decipiantur , ciim perdiffeilefznä/it ( ut libro primo de antidotmnemoria- prodidit Galenuiþfyie Armeni: ter tzfeu bnliui res ex Gal. reram [phragidem cognofcere ab adulterina. Verum quandoquidl' in A R M E N I A P. terrxfcrmonem diui . mur, non alienumfuerit, eius etia'mnnm uires refirre ex G alcno,qiii ea: loco nuper citato in[implicitimedicamenti. rum cenfunibdiditjc inquieni. Armenia terra, qudd [uminev dejlccet, ad dyfenteriai, c;" uentri: profluuia, iunianguini: expuitione; , eo" catarrhos , ad huc ad putri-fc entia oris ulcera in primis competit. cum 0 eo: magni/ici l'uat , quibus ex capite in thoracem flexio decumbit : quamobrem ill is, quibu: ex tali ceca/lone ajïidua dfjici'liseftio belitus, ualide' prodi-R . Sed 0- eo:, qui phthoe laborant, adiuuat : ulcus enim eorum deficcat, ut haud etiam nubat;, ni iin uiiiu peccetur non leuiter , aut ambiens de repente ad intemperiem recidat . Ac mihi uidetur , quddäeutin .- ATRAMENTVM SVTORIVM. C A P. Lxxit I I. Ar R A M E. N T v M (iiim-ium genere quidem vnum & idem efl:,molle, & concretum : Feel in rpetie ditferentiastrcs liabct. Vnum nanque humoribus llillatimin cuniculos quofdnm ColatlS,COn(reiht: quare ab ijs , qui Cypria metalla conficiunt, [lillatiiium appellatur. Pctcciius ipfum pinarion vocatuhjilalnä'ucon, id elt, ilillatitium . Alterum limplici ratione [itm ipcluneis:poitca transfuiumin exenuatos l'ctobes , cnncrcmentum eapefsit, quod pec'ton , id ethcoiicreiitium , proprii- nominatur. Tertium dicitutcoätilc, & in Hifpania iieri (oleufcd inutile, ac inualidifsimum die con- ftanRatio parandi hæcell: . Aqua madefaitum demquunt, mox in pil'cin-as transfundunt, & rendere: piiiuntur.l-Ioccertis diebus conicicir,in complures formulas digeftnm, telicmrum lþceicm teddentes, quæ raccmatim inter fc cohærefcunt. Optimum elle creditur caeruleum, graue, concretum , translucens : cuiufmodi ftiilatitium cR,;ib alijs lonchoton nominatum. Proxmium concretitium. Coc'lile ueri) ad iniectus , & dcnigmtiones , aptius cæteris effe compertum elt: fed ad medicina ufum inualidius cllcmxperimenta docent. Valctadllringcre, calläcere,& ciuitas inducere-datas uentris nnensnecat,drachmæ pondere deuoratum,autcummcllc linöhim : uomitus cici.nduerlhs li.-inita ]iulaffiepe con/peximus , non in all]: partibus duntaxat,[id in ipfo etiam ano , ut citra collyrii innni)?ionem,quod in dem, aut callum aujirrei , ipfo duntaxat exiecante iiiedicauiinc , contraheretur , ae clauderetur ; ita quoq,- in pul.nis eueniat ulcere . siquidem CT ipfum ab cxiccaniibui iuuari medicamentis perinde conjþici'tur , utique ciim nul. . fungorum venena , ex aqua potum auxiliatur. purgatcapiit aqua dilutum, & in vellere naribus inliil 4 litum. Vritur , vtpaulö pöll: in mentione chalcitis ollcnelcmus . ere efl , non admodum magnum . Itaque iii/i funt quidam eorum , qui talia habebant , prorfum elle liberati. Aeq C H A L c A N T H v M , quod LatiniAtramentum futorium uocant,:quonii'uitri modo pelluceat, Itali Vitreo lum nominant . Duo eius genera in Hetruria. Vnum jiajfile , per/'efe in terrae uifceribu; concretum , quod uulgo' ap: pellantCoppa roja . Alteruinfaölitium, cuiiis pajïim ejl ufus, nitidior-ibit; expetitum. Fra/lat hoc plus, minusue tam pro regionum , locorum , ac cæli dilþo/itione , quim ip/iiiifojfilis materia', d qua arte conjicitur . Veruntamen (Olli: dam , qui Romani Libyam talem ob cau/Iam profitii [unt , plane'fc fano: cjfe credidere : 0" [me ufque ad annonis: quot inculpate traiiügebant : po/lea uero' ciim non pari degerent ciira,(j* cautione, reditii: morbi apparuit. Hem: go, utdixi, belue Armenia euidenter adiuuit . Qin cr eo: qui Rome agunt , qui aj'iidud difficultate lpirandi diitru ciantur , magie etiam . Porrd in magna hac pelle , euim caelemficiesfuit , atq; eius , qua: Tlilltydltllf memoria gr'i [labatur, quotquot hoc medicamen bibbre, celeriter euratifunt . At quibus non profiiit , omnes lliic!"i5l'€,f('lllfclt nec alio quo'uis iuuarentur . Vnde colligitur, qudd ijs duntaxat nonfuerit auxilio , qui plani: erant incurubilet. (:: terum bibitur ex uino con/i/tentia tenui , modice diluto , fi aut plane' febri careat , autleuiter ea teneatur :þn gr.-x uiutfibriat , admodum aqueo . Non tamen calore uehenientei'jiintfibres pejlileiitidles . Porro' de Illcl'l'lb'lll rejicia- ripo/lulaiitibus quid attinet dicere , quantam uim habeat bolus haec Armeniam ( Liberum efl autem utcunque: lare uelis, ]i'ue lapidem , ut t'e qui mihi donauit : [iue terram, ut ego ; quandoquidem humidi: rigari patitur. Hai ris admodum laudibus celebrant, lnc locus opportunus nobi; uifus e/l , in quo de huiui lapidi! hijtoria , df uir 174 quid dijferamus. Lapis itaque B E 2 A H A R, Mauritanorum tc/limoni'o , antidotum e/l animum pre/tantun fua [pedali dote , contra omnia in uniuerpim uenena : utpote qui non mod & hau/lus ; fed etiam adalligatui , (.'-l u damänifiri lateris carnem contingat, omniaþipcret uenena . Lapis hic plurium e]t generum , nempe tl.-uu: ,p rulentu: , qui EX albo ulïtfmt . PræjlantiFimu: c/ljlauus , deinde puluerulentus . Verum enimuero diligenter cere oportet, ne impo/lorumfallaci'j: decipiantur , qui ho: lapides inquirunt . Sunt enim nonnulli ali/' lapides ' . facie repræfentant ,fed uiribus nulli: pra-diti . Hunc Rane experimento dubius, miri: extulit preeem/$."! 1! feribens . Lapis Bezahar efl mollis , colore Haus ,fapare nullo . Cuius peculiaris uis efl , ut ueneni; omnibui fetur . quandoquidem ego contra ban/tum napellum hoc lapide ufu: fumfilici admodum fuccejlli. Erat autem i... » lore/lauo albicante . leuis, cr luminis modo Gali-ndem . Equidem certo tc/lari pagum (hoc enim pluribus expiri tif ("'"PCW'" habeo) liil-"'di'?" hunc lange' magis pre/tare aduerfus deleteria ueiiena,qudm e.i-tera non num cia huiufcefacultati; medicamenta ;fed etiam theriaea dit'fa , ('a' alia queuis antidota. Subdit preterea Ale-^ rach . Lapidem , quem uocant Bezahar , iam ipfi uidimus apudfilio: A lmirama cii/ladi; legi: Dei : pro quo [et magnificam , ac prope" regiam edem Cordube rependit , initio belli . Lapis lnc ( ut ducimur )it.i uiribus contra i. ita omnia pollet , ut nonfalum hau/tus duodecim granorum pondere ;fed uulneri inipo/iiui d morti/TV" (lm, feri: ifta: , [tatim liberet , ueneno fudere expulfo . ! dem pariter iuuamenti adfert , H ore aliquo tempor? ] Verum lapis hic inucntu difficilis fuerit , quod non tie/int parilyus notis lapilli , qui tamen nullam uini habent .i] .. Lapis inocu- uenena . Sunt etiam , qui memoriae prodiderint, in ceruorum oculorum angulis lapidem gi?" ' "mb" M,", ,. is ceruorum preditto haud ab/imilcm. Aiunt enim in orientali plaga "me; longo fenio conjieiftos ferpentes dolorumque. natus. e[u (n uera[cribunt ) reiuucnefcunt . At ueneni fuperandi caufa , [erpentibus deuoratis , in fluuiorum aquu i:. illo-' mergi tradunt . capite tantiim extra aquae exerta . Ii; autemfic permanentibus , humorem qllt'nlldmbfll' Cluilifiilii gencin, & luna in. perium efl , Romanum cognomento ( quanquam colore con/let dilutiore ) ca'tera/ch'litij genera precellere . SCCMII: dimlocurn obtinet Cyprium , tame-tji huic apud antiquos p.:lnia . Quod autem e Germani.: adii-rtur , omnibus in Ita: lu inlinunt: habetur : fed qudd ht colore cæruleouionnullosfiillit. Ca-teriim ehalcanthi materiam,qiionianigu/lanti: t.:iiuiguam uellicet, alpero, ait/iringentiq; Htfiporc, putauerunt quidamfulphiireif, ferri-it, acartif eon/lare qua, lumbus , quinetiam aluminis, iiitri,]:zlisq; . Chalcanthi uena , quae foditur in agro iio/ira S enin/i pliiribusfani lacte, [retenuit maritimis infyluejiribua plerunque uallibiu , terrea potius , qulmfixea ui/itur, colore j'iibci'ni'reo, niacu: ' liinnnnullie re[pcrfa, quarum alia:]?rri rubiginem, alie æruginem, colore reErunt . Hec dum foditurjrtidiimgra- uiolenti-inq; halitum erutlat , fulphurin fire" iti/tar . quam ob cau/Emi in concluüs , concamcrati'eq; cuniculis llltflll/Jnl fi .ur ,fed aperto undique cælo . mippc/i infubterranei's indere-tur [peluncis , metallorum modo , ob acerrimum: Lupidis Be7 :- de Armenia bolo Galenut . Sed quoniam Lemnia [phragti , 0" Armenia terra , qudd uenenis maxinie reb] lut iulium , hi in mentem redegerunt lapidem , quem Arabesfuo idiomate Bezahar uocant , (7 contra deleteri'a medicamen & uites. -^ torum oculis ite/lui , qui iandemþli: ardoribus in lapillos inibi concrefcit, glandis imaginem rfffffllm *, . ,,. lapis ipd: i/ïümüiibuf egredientibus , ab eorum oculi! ( ut aiunt)]latim decidit in humum : ubi ab i]!f"'1' "l '; qui rem omni diligentia obferuarunt . Sed an lite lii/laria iielfabula dici mereantur , reruni naturaliumliud,?! L I.. Nomina. Xuc'AKOLV-Sol. Pfïi'ia'ib'" ludimdum "lintiuimus . Terra Greci: M(aw'u Wäffu Murice uin-roi. U wwl " LJHHIlä-h "" "rm L'mm mb"):a, 0 Lemmm /lgillum nominatur : Arabibiii, Teri' machina [eu Tlinn mai-humi Terra Lemnia: lii/p auis, Tierrafcllada . xii'/Xn?" fieri.'! inmuni]; uaporem , þjiores noxio conelujo /piritu facili-' interirent . Ejfojpm itaq; cluleaniln ilflldm in acer-uu Hlü'lglllldltlt'm protrat'luni , quandam uper aream exaggeritnt , ubi aperto cælo [ea: ad miniu men/ibus , llllbi'llllld , roribus,pruinie,jolibu4q,- die nolint],- macerandamrelinquunt:quo temporc jlatutii quibufdam dii-but ligonibm, 0' rejiris aceruum dilacerant , fubuertuntq, v iterum in eandem congerunt aceruaiionem , ut fici/ius ha'r imbri/IIM mereretur , cüqlldlllrilifalls ardoribus . Pali hxc tefiiim aceruo jiiperponunt , ne amplius in po/leruin plinii/s diliiax iir, nequejolibusplusqudm par /it , inarefcat : 0 ita alijsfex men/ibit; materiam hanc firmentari patiuntur . L- lix gdïldl'ltldc locum, quo'faciliii; c' propinquisfluuijmielforitibus ducantur aque : ibiq; fub con/lrnilo tedio foditur al: 'it qui ligneis agi-ribus , uel lateribus , CJ' calce adeo'flipatur ,iitiiidita intusuqua nullo-palla prolabi pii/iit . In l.!l'ïi' igitur alueum purijs'imam aquam deducunt , eui demum tantum illius chalcanthi materie addunt , quantum huic "Satio addie'li inini/irifatis effe cenfent : pofita mifeent aliquo tempore ligneis quibufdam iii/trumentis ad id param, qoinque aqua inj'c omne quod ine/t chalcaniln receperit : deinde excrementafub/idere fin/int, donec aqua chali-anx "170 Frfgnans claritatem concipiat . Hi: perailiajii rumina qua-dam prope alueifunduni iii laterilat'la, recluduntur : (: uili CXIllClIS aqua in magnum excipitur receptaculum . Hanc itaque finitimi , 0" in plunibeoxiilueos coni/tiunt (ffiCrFJ enim irieialla ab ea erodulllltV)/llrlldclblbf quibusdam piperpoütox , Ulglit fubdito feruorem exeitani , ." " " horis . Drniumjerri f-ujium immittunt , uel ieris : Aquidem aiunt chalcanihum nunquam concrcfctre , iii/l "Olli imponuntur met-illa , qua: inte-tia paruo tempore colliquefciint in aquam . Po/tqiiiiin auteni debito !. mpore ri' dd:, tur ,ne ' extniunt, perniittuntq, ' quiefcere dccot'luin, qMOIlf-I,- egeliduni wlgllt'ill quamprimum K ("xm'lf ' ' :' )ornace ' » ' Flamini-t alueus , eofublato ,järnaci: calore colliqucjceret . Omnibutitiiq; te?"/**rii: , dtcotlani materiam exnniit , .' * . ' ', . hu L1'Hlueolosquofdamligneosdigeruiit,iibitandem concrefcit,aluminis iupei modo./IUI, (ININ'U- "1 , 5 iuero' . fuper/ii dccofll.qiiod coner-Effere tiegiieatnd totum iterutn rfCOqlllllll,t',ILlfln ftriiata runai/ie V., 5 id lotige illli ('lnltiiln ..ter oiimriebat Cyprium chalcanihum , de quo Galenus libro ! x . flnlpllelum medicamentorum jb" .ll..i Wie); ". jt. . in,.(iinluiu nibai. bi:.FOTIC rjrtiiiv «(y' ehalcanihum iri ehalcitui iranfire eon/þexi , Aliortuui enim ex (ppro u huiu; nii .lLI..llllllllj tintum eius omne po/l annos plui minur uiginti thalcitis eft.-(turn e]t, illum.! eius p; rite,: r.: ea:/i. .»m erunt:. (Quamobrem (; ufque in hunc diem qiiod/ic imitatur , silber/lo , objcruan;duni-ndqnli' ni ulla': . .elcmyquimk opi-ocedatmutaiio, ceuchalcitidisminq'y ,ui e]t dlllt'pD/lf'lllll . (eti- ' [murare/uota i.it ergo lll «nimiþ UM"; io iicliementqïmie .:d/lriüioni aduri/la e]t validitas non i-ijtrenua ".L on .! [millia.-,,, dc! ruareq; cur.-ie; [nimias poti-[l, nimirum caliditate humiditatem/ab]iinicn: , atq;-nix , oc enim opere nonnihil etiam liiiniiditxtis ipius expri: :. Lo.: ringi "5 , atq; con/itpar: r ' " f g tü ' ; [; 7' . n 1 n'( (r lll : . Pgrri' q uo ! (' lll; o r fub/xy ["".c..in ' m. " jl ' N ) h" "LII 5 " lune lll mcdiimme: .l.,l (litatum: |
