OCR Text |
Show 7; 4 AndMatthioli Comm. Kal.;a'oïoovda'ilr. murus! svccvs. ln Lib. lextumDiolcoridis. CAP. XIII. 13 p 0 T v s carpali luccns foporem ,citamtiuc llrangulationcm adducit. Adiuuanturautemqui intulerunt, epotæ citum: remediis. Carpali,8r n. pocrrpali cöliderauci . (hy o'n N A M badi: plant: gcnui nobis Cat-palum dici poffit, omnino fateor me ignorat-uniquam". periri crcdidtrim in ltalu, qui plura quam nos de Cai-pan: rcjïrre pofiit. (Mandoquidim ti/i liic inter intimam plantas illud defEripfcrit Dio/"rorida; nufquamtamtn in pra-cedcntilius lilii-is quicquam dc Cai-þafa retulit, qutmd: malum nec tio/teri tam Greci , qua'm Arabes , ex quo conieäari poft! , quidnam aniiqiu's fun-it c.lrpnfum . HacF ww- » litt Diaonridrm [ramuli/7. v. carpi/iam uocat. Quamobrem credidere nonnulli rorpinim , carpi/iam, 0- M? W, Vana quoru- de quo primolibro latius diximus, unam 0" taiidem iif: plantam. Sed utinani prin/iit borum knientiamrilmlo dam opinio . tror. Siquidcmancminc pofterum; mtmorit proditiim intu-nitur, dilittriamuim ullam carpent) ("tm,urmmug drm ( utGalcnu: , cf Paui'uxtz/laiitur ) qux ip/i' pliu. quinimo ita aduerfiis uenena commendari compertum/MM Quintus carpit/Zum! cinnamomi loco in thoriacam addere non dubitatierit,quo'd tantiim id pra-flare cxijlimiimz, quantum potrjl laudati/ïnna cafs'ia. Verum [i qui: fortan": ajfererttopocalpafinn,dc «liio [cribit Galenurjumpm batifïim: myrrlrc nota: expcndit , libro primo de antidotis , O'OPOCJTpJ/ilm lioc locoa Dio/conde difcriptum ii ']ino (niniis, oculorum rubor, prurit-iis, deinde trcmar : pra-terra omnino delirant ægri, &" pittaiitfcfi (gt-is corpo . it . Praiiidc merito' Ananicitfcs byofcyamutii uiiigo' uacant Di/iurbio , utpote quod mentem 0" minic; cor o: risi-c pii dii'lurbat . Mcminit utriiuq; Iiyofcynmi inter dclt'tcria pbat-mna etiam Attici-nna, fic ituli/iens. EPD'DIVP1: Fynno 4160, 05ium compngitics luxantur, lingua in abjcojpit tmn/it, iþumat or, fatigant o" rufa/cuti: oculi i'*l*:ljiil; difficult" rcddititr . Hinc fiunt uertigine-5,[urditas, giugiuariiin, U tati!!! corporis pruritu: : ciii-icta: .iinciiti (' fu: rancmnitiali's morbus , uacuo,- ditior/itas : nam qu.:iidoquc "(ii/illi aHi-8111, iifiiioruin mulorum,"; morc ,, (: cqiuioir/um modo innuunt: . A nigra autem corpori: CXDTHH con/i igrfcuiit , obtrudit-a litur aciili , oboriiur doliriuin, .itn- .idco' (oii/iringitiir (JG/filia" , ut llllþcilttd prorjiiarc/þiratiaiic,lefocciztur, conficiuntu r-(;,- tgrotniitcs. Virum liil-c imi: nia cicummfæcrc tradiderunt Diofcoridcs, c," Pauliif. (Lunfit, ut fii/finiri licent, iii hoc secuti/IE, crr q» Ai Auiccnnc cr- cuinam, qiiuiindmcdiim * in dii/5 quim plitriin'wþinplicibus tiltdlt'dlilt'tltlf , quorum nomina 45 cofcptnit. trii co . mmm. funduntur . C.1'tct^iiiii in olla iryojl'ynnii rltTJtmlit' ult-iii AllifCilllJ pra-En cctcris iiirdi'i-aiiii'iiti's tlicriiuni, (: Mi llvuli'wini ïln'i'dttis antidotum . Scd i/s, qui nigrum il,-.in)? rint, po/l uomitum, U" clyjïrros, merarum præ/wt potandum : qiiiii cr dulin/um luc, aiv/ini'hiuiiz, (.«/fortuiti, rutam, Inferis lacrymam, baccas c;" folia l.llli'l, defrutum, urtico- (iuncti. iii a, ("lt: " d.!ïllif, CJ)"ii.l"'0lfil!!71, crkyraccm :fcd qitr/iligull cx iiinofuniantur . Hii pr-xtcrmnddit mori radicis dandum, ct omni/pinum exlnt'tc tiarum. Ad i:.ec llljilþcr fr riam tritirtam Ilinüfilblöidlll , ('illþiJ/il'iliiodo ucntru-iiln uniuniinpoiii promittit . Sunt porro cx rcccntiaribu: nominc pur/aris , qui longum Fipcr in hoc itugnnpcrc (Diiicliduiu, atque etiam pi/fncin IJt'glllS manducata, cæteris prxfci'initoiitidoti . (fidem ei]? medicamcntum ,i'6 mm quidcm iudicia , rcm (utrumnam, ffilgllïtt,ql,l0d oporalpa/um Gnm mm. [irum omnina [itvletbaln Lirctidcm Galenus non opacalpa/i,/'rd oæau wenemari ,lmcr/tJuccicarpaþm ixavlguyo'goo. 1- II,!" tionem ficu! tum libro primo de campo/itione mcdic. localium , ubi ex Arclngeiie ra rmnþt medicariiinta , qui' (J., 10: crijþar reddunt : tum ctiam lib. v. de compo/itionr eorundem in quodam molari ciiipla/lro . Cæterum cum kunni,-ii (;" notitia apud omnes penitu: exolrucrit, non e[t cur alia a nobisfuära de cii/it in/iitutnda curatio . zugSori'um'oi, SARDONIA HERBA. CAP. MANDRAGORA. CAP. XVI. * M A N D R A 0 0 R .A. E bibatur, c(mlll'lim lepor infequittir,exolutio, :ic uehemens uctcrmmii- llll tcmerc dillnns & lCllll 'go. Cui, antequfim aliquid ex US .lCClllJl', nominis & .mtm mulli proderit: polim nitrum , & oblintliitim , ex uino dulci,.nit pullo liimaniiii'. ':1Plltl*()filcc(),l& acui» PCI'illlld-lmi'. l)i'olicit cxcimtio , & motm corporis , &" (uinctus cupamrij, & pluerit , limine, callnrii , & ium:, [ritorum in aceto : & liquida: picis , t'e odor & luccrnaruin exulhonc, & cuinftu . wwl li ægri- ij icliocentur, ltcmurcimcnm moucrc, alijsquc communibus .nixilijs uii conucnicr . XXIII. SARD o N : A ranunculi herbæ generi al'signatur, quæ iiefcentibus mentem adimit, & quadamm uorum diftentionc labia in ri6tum contrahit, vt rifus (pcciem præbeant. & qua qnidem alit-(tigno: Surdonio ri(u adagium in vulgus infaulto omine mon.-iuit . Poli uomitu pecu!mrztercomvemi*"i mulla & lac, liberalius epoto : irrigatio, perunctiociueä pinguibus medicamentis, mtumcorpuw calfacientibus : in calidam aquam, olenmq'uc dcrccndanr, lod tum mulmm perlricareïfc inungens» ' pcdit. & in fumma, curam omnem, quæ conuullioni neruorum adhibetur, exequi oportet. San-ioni: lier Qy o'D inter Ranunculi genera ea annumerttur planta , quid Sardinia, ubi plurima na/Eitiir , nonnullius-^i:b: uenenum, eiuslluc cuia- tur btrba S.:rdoni: , obundc docuit Dio/Eoride: libro [Ecundo . Tradidit buiufce curationem Actius li/z. irin. q'v'F'l' ti'r ea medicamenta , qux buic curationi & Dio/Paride redduntur , declarat quiim/s auxilijs hoc coniiiil/iaiiiS giii'ii ?'" NO. tim curari debeat . Qiippr cum diner/a int coiiuul/lonum gmrra , diuerfa etiam txpofcunt remedia. Prcliit qui bauferint Apium rifiim (/ic enim Sardoniam herbam appellauerunt Md' ritam' ) umo dulci puicniiq; nimiis ; ' to , ut inde ebrii fafti diutiui dormiant : item ineliUopbylli hirco , ex aceto Fimpto : is enim , ut idem aii , Su lolllli " dum profunt , M utiqiit paranda funt mtdicamcntorum decocti: , quibus uis iii/it excalfacitns , tum tnam (ll. lf;-lll ., qu: propria facultateneruostum roborent , tum iuuent. Culllfmodi[wil,]lii'cimf,liyflbptlm,F1hU-hml11 "' ( cbaiitæpity: , amaracus , origanum , calamintha, pulegium , du'tamnum, anilirmis , piturcia , Morum , Syrimt, «054 "Mi!" ) afarum , Ph" : fJ'P'W-ï : fOfWHHH-ï , CT idgcniia alia. Ad haec præltat inungtrc occipitium ."";"ïif uniuerfam]þinalem medullam, [ii/ino oleo,;iutcca/Ioreo, ante' mrc/tribus lumbricis,auterojio,ülï€ï DP "' aut uulpi'no, aut unguento aragon: , aut agrippino , aut deniq; ali/:bis/ïmilibm . fttr ' ttrnnit . Huius potu /.1rlld igni;. :rs '. ut non HroscrAMVS. CAP. XV- Rcmouert thXJm'liïlblttlt ,pra'tt'r r.tqur Dinfwriiiiproduntur , (m'iniidri/i'n:iiii' ,tllli'llllll': hiJn-llm'ldl r. gio ix c.llida aqua, aut .ilzii dricfliont cum dcirc'lorio )ilEtilt'.i)llt'lli'0,£]l10 ad iiitcriiojiis utimur. (Liuii/:.iiininiiii,i1iii mali:/rubuit, non cxcimitiir :ifünlllt),0rlg.tlltlm POfJildLUn cx/i'igidn, t.niiiitum exponi/(imum liirduuniviitiim nifi-r: iiualuiit. Profuntitemncrin clyfnzira ,]:"it'tione: olim-ris lltllülmllltblllm totum corpus cxteiifa- : [ltrltrllltllLL' igiiii : flamini oppo/itu- tii alciþlllo, tuin [cupit/is, tum (fiam natibus :þlm/r cmn-ni.: corporia membru torquetur; : iliiin ct iter.-iuraturum, qux ucrum albi pttiucrc iuriliiis indito tif/l!i.! jimt : 0- ft'pi'lCJ mfdichnt'lltJ tic/imi CXCltJIICM , ii ii'iiluridcs, (f ranunculiit, accipiti , ci pn]? .iurr: ettipl.:'lri modo impii/ita , m.xxmmpcre .AKXIIMHIMV. IlJil-lllt' IH'L' cum unicum/iniit" rcuocant , quf (crebro officiunt. Porm' animaduertendum t[i,quridiuiirt DlO/Z'm'ldü' rpro: in.-ium caput nd repellendum uapores fii putatam/facto,.in-mi'"; perfundi. id quod cum (ia/uiui [CI/Mrglt'lf ( (': umiduli? uidetur lib. x 1 I !. victi.-odi iiicdcndi . Stil hoc (di^(d,/it]iti$t*rlil.t((Mï-lt(:(xþt'l1ti1t, r.tiioni ri'ji .igari ili-: Freitniditur. Vnde iiilmirum,/i Pnulut, Attius, Aicxnider Trullinnus, U alii , (lil! G.![l'lil iir/ligi.i]cqiiuiitiir, (illi! iinxz reine u. (Onliflitrd,(1!iöd magis "rc/rigatur: iuia/im diumum, (i:.iiiin'pityn, piilcgium, cnixiiiiiitiuiti ,[t rpyllimi, li'ytilbmm, etiiumum iniit" modicamcnto .iddidcriizr, nc vojiiln .iiiniotu , morbum ioucruit, .lli1; donium fghi morteni .idln'rt'iit. : 'Smiiii enimuero putand'mz cfl, G.ili'ii:;m ro .:ceiim ex .'!L'('lu tantum imponat, lilii,/I igidn: iiiniinr, quo uctrrnui l'X: . .. . . ) , . llicilt H ii 0 5 C ? A M v M potum,;rutcomelhm, limilem CbI'US abalienationemmouctfu . , cedit. . . . . . , dicamcntis Auxrliatur aqua mulla. copiosedata,lacque, præfur - ' ' :lil'l& dt [inmum ("1003 bili ( ut plerunque accidit 'fucrit .idiiiiiliis , qua: tanien bilis intxnnn cx turn iit Iþfitiitilimxdt nim [ll priini: rarur,caprillum, uel bubulum, uel aridarum chum dccoftum . Faciunt a 4 tiu Licilll autcucumis (omen cx pali-o Fumptum , & uinum [ullum , cum adipe (Uilla recentuPä. , qu, : L , urticæ fernen , aurnitrum ex aqua, & intubus errJIlCuS , & (inopis , & nalhll'tlum- " l*'. uiam-im :, lium:& hæc lingula cum uino l'umantur, Pollex lincndi quid-001? 1 quemadmodum?! bcrunt, ut excoquanr. FD ucxarcj'ulct; ll.!m t uni retundit,/uah rvj'cluiturxtinponitur a/i-igido . "(H( imi]; quiin; i'xt-i'iiilt'rf (; i ogni) .l-f" ['Me/'i, .in i]$,q1ll :i deum-ota mandragora iictcrno/l/iun: , purum illud ithiflLJillcttt'lllil i'x ï'iijJ-"t'l-LD Ji'ffv-i - mavors liccat, iiulli'f addi.-is exui/[tcicntibitgci'mi '!ll/Zliior)4(71rl-lltmlfiu"I.i/lilïxflülïl[liviiIII:.lU.l/lltl.t!!tt('l(1ilt)rt'. All12ct4tiiet/ï . (getnr ponto iiintiira ( muniuntur :( nonullis duinit'lojrmiizz' iin ullini prof/:i; niliil" .i.i ;ini: :iititonuti. Siquidem (Xiii'tlltrlt "rf-ira tamen , ti ciiinjï-niiiio (! 9"' 5 v c c v R R i r v R facili Hyo/cyaminoxiiz ,cuiur bifariam cum Dio/'cori'di tradidi muslibro quxf-'O?" , . ugncno : uis. ius quoquc effigiem dedimus , H antea , quam utne/toja uis inualcfcat ,jiipcrcti]; corporis uires , m lliirttlU-ï ?ch ., . . . . , a lui.: tl.-'ml'" Hyok :mi etiam (GTPOTlSj-ilþcl'jiclt'm . ' i- & &» tr . : " ; gli? ii inbente; a "ru'i ( fugi/z np ni?: . . medicamenta. Sedprizicriridicia,quccpoto,uclcomefo byofcyamo a ])")chle uinginti!!!"Azanium : " diditAEtiuslibro :: l ! t.ncmpc quod infcquatur unane corporis cum dis'tortionc: 11"in iu- ' ici inquit ) iii ucii'rnn/iini fnporcm iir/,ilviiutiir : qui'! (; "35 "Oliflfcii: ueteriiiim morbum .i frigidis tintum biiinnribiix Pi'OllL'llH'L' , (: roficrumrimi .iri'tii illi b.illtlxliLH/MJWL ï'oontiotþior. Mniuliuinnrr l & it's, Cf languidi, (j" tri/les, Ficïi'üiltilliilllli',.(iiz'iitli11477107112155, .ic tor/ionibus L'XI [r.ttl, h'þi'i'lltl riirüii Litt-[il.lln unit-nm i'i'cidJiii . cu/torcum in pulucrtm contritum aut per [: , aut & dulci uino potum. Cæterum , ut Conciliator cft author 144"? be ucrum ac lingulare :]! antidotum. Sed quoniam ( ut Diofcoridcs prodidit ) in hac cum, balnea, (7 «cni-' A N I) o QV I n F. M Mandragor: l'I/lül'llm latiusprofccutifuimii; lilii-c- quarto, ii! 'titriiiiq; riunc/nii drpin i;;idm niinc [.intf'ini indici,: priinum , (; .i(cidcntia rcfirani , quo .:l: cpoiitiiildi'un .iii; ciii; iinii r.oiii-i' . iit-nom.! Hl1 riitirn-iiflu ciicnircj'olcnt : d(lliiic horum cinxitioiicm .iggrcdur . qtiolle/i diuitiis ni.:lrjii-a iii'i/ï'riwrv, .iiigrrin; llL' gligiiiicr tliiiliti.1tltl', nullis adi luti: rcincdiiL/iciliZ i) qui kauft-rint, cineri poterunt . (Emmt'l'rt'm illJCi'l'liii, Ai-iiinn linitus, cum Itleillle'rc liiivc'intm, «ut mi. . ciitcni pol 'iiz'il odnrc/it .(dmirdiini graui, ac ii.iiiji-.x!iuniln,.nit.iro initi winjan;-(adiit . Cam itidcm COþll, (] inr r.! :i! [.rli 71 requiritur . De r.tti'ro lit'i'tl mole/lidt quidem litat, lini nel; (cum«imfïji.rliït,14lllti5t.!lli'liltlijälillfdllJlHliu ". viri iiininn liigiu; N "£ .N. l(nffirc-iiin vtiu-u lue tun uomit. |