OCR Text |
Show 67o In Lib. quintum Dioicoridis. And. Matthioli Comm. mundi;/,";rcgianibus inditur, omnium pra/iitifs'imtu donc: un.: fuptrfit , ("5' cum cXcolalo ticentia , isi-mutlrei lapidis , quem Grtci Armeniam uocant, tei-tim drachmg partem terim, ac confidenter CxllllJCfO . nihil enim periculi cft ..! taque noffe oporæprcttmn eft , quod Armem'nm pc. mim reuamitm- , nihil memorabile furfum effugi! ,fcd Cf "(irrite tnodtcmn quid paulatim , 0- in plui/aui finfi. rariflntur , quid plura dicam non habeo , quimfcripft'rtnt Dirkorldcs, c" Plinius . Cærulel uires retulit Galenus libIX ,fmplleium mcdiramentornnt,/ic lllqltlt'lli. Cyano: medium Cmruiei ui:-ntum acrifaeultatc cfluum detrahe/ult quanim-. res ex Gai. fugæ-[mili uocant, tum digcrcndi , potentiore qua'm cnmabar i . Itie/Z quoq,- ct' nonnulla adjlric'lto . hxc (Sal eni uer: [,, . (L",,fmc' uel non IcglUE' , uel non animaduerti/fe Mdnard iu ex eo deprehenditur , quod caeruleo Græco; nullmi nm deret'loriamtrtlmifJEfcriptum reliquerit. Kv'atvo; A(Sornc Græce-' , Latini-' uero' Cmrulcus lupis uocatur' imbiee' , Hager alczaoard, Laziudrd ,fcu Azul : oüïcinis, Lapis lazuh' : [tallet-', Pietra ccrulea : Germanice La; &"; effe-rt . bf: Attius . Nouit præterea Arntenq turri dere-(iorids lllterlïecl'lltlorü Grata: A(luarius , utuuierc Armenii lapi cft in fua dc compoütione medicamentorum lilaello . Verum alme ab illis Armenio laptdi uires reddidit Fidicilldillv dis uircs ex bro 1 x. ]inzplieium medicamentum ,lns uerbis . Aut'mCIlldcltm uim lmlwetlexttrgentcm , cum lt'ulcllld aerunonu , (: Galeno . leuifïima ad/ïi'iäio'w . Itaque tale cum fit , ocul.:rtbut mifeetm-faeultatilain. Ltipfo pcrftfc quoque id panum,: uerem rcdatlo , utimur ficto ad pilorum tn palpclwrit incrementum nempe ubi præ humerum acrnnoniaparturit: cidunt , partim llf'fi ncc (re/Eunt, ncc aluntur . Siquidem dcpn/ltf ins acrimonqs, lll bonum natura- int/ntum pinn-. pirum : Htfþnticc' , Azul - .) l'itmo'v. ducitur 'cum; eum a' 'x/int muncra , tum ctiam produrcndi , inrrclncntunt prabcndt , ac roborandi , qui in Pnlþi'llt'ii * funt þlll quippe cum , rima , 0" ex profif]?! , quxdamünt medicamentorum opera : quedam nmi mediante mun., 13 (ji, ratc' lafu; mediocriter deferant , pilo: corrumpentem . humiditatem . . air/"umentia . quae ubiubi-[na . . lum natura y , proprias redit adionemimirum fublatigqme [uolentis ipfi impedimento/iterant. Lapu,qut Era-cu: Axiom-(usnm Latinis Lapis Armenius cognominatur : Mantuani: , Hagcr ,[cu Haglar Armen: : Itali; , Pictra Arim-nu, Kvuvaeuleop. COERVLEVS LAPIS. CAP. INDICVM. CA P. LXVII. " IN D I i: 1 duo gener-cr. vniimfuai'pontenai'mtur,tanquam fpuma,gcrminationc Indicis arunmmbuscxicns . Altcrum1nFc&or1:edant thcmæ: & efi lpuma purpurea innatans caninis, quam quz animantum corpora dtfþenfat, eduntur , nclut quæ: in in'/$ (pf! calltblt'plura nuncupant. Ipf: enim partesmadr: Nomim. 671 . Dezllo autem , qui ex arend in mark litoriäusinuenta istrathimrnhccs liceant. Optimum cxxilimatur, quod CCEruiCi fpecicm PrIbC[,iIlCCLllI1rulmlior- bct,&11'uc. Intcr menie-amenta cft , quæ leuiter adftringunt, & inHammationcs, tumore-seine rumpunt. purgat , & reprimit ulcera . va1. C oE R v !. E I origo ex ærarijs metallis in Cypro . copioiior cxarem litorali fecundum quof. dam fubcauatos fpccus maris inuenitur, qui magis probatur . Eligi dcbct incbmtiis . Vriturvtc citis lauatur vt cadmia . Vim habet rcprimcntcm, & modice crodentem . crufkas gignit,& cxulctn; Ix n rïc v s color , quo liodie pillei-cs utuntur, tame-tä in fäplarijf ubique uenalis habeatur ; fit tamen in in: Indici coniiHeri/'s nfftcinis ex gla/lt rccrcnzento , 0" [þunu , cnm lanzgla/Zo ipþ t'ruïriuntur . Med autem fþontc n.:fcttur , denuo. ': tmquifpunugerminatione arundinibus ex;cn:,qua'dfcianz,.td nos non defertur. Plinius ltlrro ): x )( v. cap. v I timum Indiriï in purpttrarij: offieintsfirri ait,cx purpurae [pinna cortinio innata'tc. Q.: in re Diofcoridii uerlu no rette recepti]? uidetur Plinius . Siquidem unti,-or non ex pitrpurarum [þumaferl Indicum fcrilnt , fed cx purpurat Cmrulei lavi dis conlid. C o E R v L E v M officine Auicennæ docflrinamfeeutæ, lapidem Azuli,uel Lazuli norant ..Praialifiinugu [iunximus etenim rjï' qua- tx ifatzde prouenit ) mu.ttante cor-tmn in infitiari/'s agit-ini: . Nlilll nanque , quod mi: fifintillis aurei; emicat . Lapis lnc ( lll fallor ) cu'm Armenio non obfcuram habet cognumnem , quod non inani.-..;. hi ronptrtum/ït , cx purptirarumfznguine , quo regunt ueftes olim tiltgcbantur, [þu/rta pro/irebatur . Quod Gn: fimul in ijsdem proueniantmetallif, promifctth; orzantur ;fed quod etiam qsdcm jere unione Pl'd'tllll uiua . bilem deijeiendam. quo fat'lum efl , ut Mauritanorunz quidam alterum cum altero i::eptrfiinzc confudcrtnt. x!» rum quoniam tradidit Aulccnna , euifubfrrilrtt Mcfitc-S , cærulcuin fine ( ut eorum nominc utar ) Azulumftþ pntrefaclcnlk cffefacultntit , non defunt :: necntrortbut , qut eum deteflcnlur , * elnudnzcdiiin (: campan; atrabiliarios ajfetlut ex ldpidc ipfo cærulco prïtm iiiplmrnueopolqs pnrantn : quorum numero e/i Furi dient tio/ine ætatis celebris , infuiö paradoxis . Verum quanuis confusi-fatisde Ctrruzea, (:? A'ïlill'lllt) jc trivii): 'i , Latini quoq, Indicum uocant: Itali , Indico . ucrint Mauritani ; non tamen obj'l-at,quin ij bilem atram pellere queunt . Id quod priore: ueteresq,» Graeiurlt rauerunt,uel/ïlentio dijit'mulduerunt . Porro Galenttt,et : non explicita-it [mulcum atralnliario:lmmoreiiu. tanztnfcripfi't dci/cientem lrabercfaeultatcm . god euninfortaffe perpendere-nt Arabes , qut multorum nnd. .W '. torum, qu.: Græci: incognitafuifïi- uidentur, dtligenttfftmtfucre tndagatoregmuenere tandemfnölo pluturir]: lo,cærulcum atram (illem peculiariter deficere . Sed [ ( ut in precedenti capite ofienfum c/ï- )ufq, ad Aleman. . tcm e'ueterilnu nemo nouerat Armenium in detrahenda , citra noxam, atra bile facultatem habcri alba ueram : rem,»:irum quidem non fuerit, [1 etiam (origo pdft tempore,:dfcrtpfermt tirabeguel quod al: eo fori.-af]? meiro» uel qua'd ex fe ipüs id facultatis Armeiitnlncfc adluit.-nennt . Praeterea cum Armenmm, a" Cat/rn ru.:z noni ]; :. iifdem proueniant metallls ( ut in pluribu: Germanie laczr nos ipfi uidimus )ftd"mul.; promifcueq; oriuntur, :. Cæruleifruflum,Armcni/' non modicum contineat, Ecnt e qonuerfö,re&e quidem eirt/lunari poteflmarqire/ , V Mmrimon'i te,uel non admodü dtfþari liofEc lapides ef]?- przdttos . Hinc itaq; fit, ut mibiplan: Maurtmnt a Furiisq, (, al: turci: . calumnia uindicandi uideantur. Quippe cum cernerentnaturam bos lapide: pronnfrue ,mdt 17:67th prop? r... d'xgx. OCHRA. CAP. va111. 0 C H R A M Icuifsimam , & omnino luteam eligere oportet, fatur-nam , non lapidoüm , li'iuhi,nationc Atticam . Vritur hæc,& lauatur cadmiæ modo. VIS eius adiiringcrc,crodcrc, coli:.nnncs & mbcrcula difsipnre. Excrcfccntia in carne reprimit ,cauncum ccmtu explet , & articulorum wfos comminuit . 0 c n H .A. [Efiiligqua pitlurc: utuntur,:urlegitima non fit, quid ui:/tet non uideo : qu.?qzum lau(quodfriinz) quin hau/tum atram lnlcm dcljccre poffit absq; noxa,fi diligcnter/"uerit ablutum. qiiandoquidemltttb Filum tal;, facultas pluribus lottonilam ab eo facile tollitur . Prxfrtur in hunc ufum quod aureis martinii Pfiun' "in id , quo feplaji'a: abundant , 0" quo in Germania pittarios colores parant , lttlnfdcultdtc lmbfflllus , Ai habetur . Memini me ad nonnullus tam tria , qudm argenti Minus aecefitffc , in quibus c;- cmu E'l) ?ful ." ceruo: eongefii plurimmn uidi : attamen nullum mihi in ijs locis [mulcum repertum efl , quod iurent" in tilii! , m quo'd non proueniat IJDC nih tantum in aurtfödints . Idcirco cæruleut tlle color , qui un ga nonv " m ' zurra ultramarino ab omnibus magno .f/li'matur pretio . Fit enim is ex caerulea lapide, qui tantum m u Ochi; conii- rxArhenn/attdnu's'ima non adiiraiur , quemadmodlmz nec Vitruui/ tcmpore , qui orbi-r Annae u/iun lll ltalta I.im dcmnu . fj: ( 'tliefrrilvir . E/l itaq; Ochra terra, qua- in plunzbtfüdmt: aureo colore reperitur . Quiniolvrem qui rerum cau: utantur , arte etiam acliranz ex plum/70 ipfi revinciunt, qua: coloris nitore fii/iuiunfupemt. Frn-fiantt/it: ' ' mi Cuimnl non longä & TridZ-to effoffamgmfit ad me hoc anno Murtt'nus Guidottinut Trtdrlmnus,fepla/urms I;.i: 'inrerun: d' l RC": mquthor, qua nnll.rm liat'lcnns uidimus meliorem . Oelme in ltlzris/iniplicium medlcalllrlllorltm nniiffï- G.:Ienum : [.lmt't/i eius mentionem-finnt commento 1 !. lll Hippocrati: prngnojitm de nomi: l'chtlI , L "liquit. Ocllrd enim genus quoddam terr-c cfl ,cniu; pati/iiinum Atttu probatqiuna e/l . wa: Nomina. Urere , uelim itcm Latine 0" Italice'appelldtur. quid mirum/l ipfam imitati , eorum ln/lorlam æ")"acultatein indiffhentcr tradideruntf cunt pro certo tx læti rr mandumfit, nil aliud effe Arim-nium, qui 'l caerulei materiam, nondum ei calore-in terrae tiij'eerilrus adiungit:," , Fäleq; cotiam . quemadmodum chalcitis, miþ , fory nil aliud effe creduntur, quam clialeantbt prater-um. 'th ciim accurati perpendiffü clarijïlmuä Manardm Ferrariunfls , ubi znämpliaa medicantem: a liii/lll (mii. " . ligentifäime' adnotauit , toruinfcntentiam rcþlllt, qui coerulet ufumfua tantum dutlt opinione tam acriter I,"? his uerbis. Cæruleo Graeci nullam uim deieftoriam adfer-ibunt ,fed uidentur lue utres ab Armenio dentur: . enim utrunque confundunt . Serapio quidem , &? Aucrroe: fldb lazuli nomine de Armenio imitantes , Atqui Azulofcribens, Erc' ei omnes uires attribuit, quae Græci utriq; . De Armenio uero [dfc'ï'lblf7qilld' GMFM delis,quöd atram bilem magis purganqudm eyaneiu . Qgt omnia licct uera[int/mon tamen ego! ut aereum fecm ae perniciofijïimum ueneni? buneförmidant . Experientia enim certafao,quodn ("710de umq, mt;, y;] . (? uel nihil , ucl parum lædit . haec ille . In enim certäfentcntiam unusquisq; medicttifacilc deucniqu' aiit; ttonalisüt , quam pertinax . Nam etfi' dixerit Auicenna ctrruleum candentis ejfchcultatndior qui (fui:-:(; . Nomina. Kizi'a'jäxgie. CINNABARIS. CAP. LXlX. H « L 1. v c ! x^ N T v K qui cinnabarin minio eandem eiTc cxiitimant. Minium enim in l-li: aux iAPiliC quodam urgentur arena: pcrmiito , tempe-rari folct , alioqui non tlignofutur. leur.aunm in liorcntif'simum, liaqrantiRiinum(jiiccolorem permittatur". In memilis llcl: þitrantcm lialiium cruftat . itaque facies incolæ llCil'IlS obuelant , ut per illas fpatcntïncc rclpirando acre-m attrahant. Iio piätorcs ad lixmptuoü parietum ornumcnrauumtur . Cinrmbnris ucro ica defertur, & magno conlht. hactenus inuenitur , ut uix uerlicoloribus pictor um- lmus tidemt : intcnto colorc,ncc diluro præiii mm : quarc quidam iängiiincm clic draconis cxiihniatlcVim habui cinnabaris hxmitilæ lapilli) eandem. Conum-nimii oculorum mctilcamtnmilltf! Ul" n.l[lCiUS :magiscnim adiiringit,& iänguincm cohibet. Ambulits Igni,& papiihrum Cl'llPllonl- asncrato cxccpm medetur. , . . ' .'I' , cl N N A 1; .A. n I 9 , qu.: Of/lrl/M',C" pic'lores utuntur,longr[utr illi]-vtlütl plin: : tmn/M . .1' Diofcoii..tc iii-jnt- li"-ï "'" ' qWJJtioqttsdeni tic/iri uf:; cmn 'lJJVlS rcsfiälitm cfl ex/ulpl'urrx; argento niun tl./ll .r» " S-F-lï' Cf aliud eum.:lurisgrnu: ', le , (g'/ponte fttr/Ella]? '5 ,ut lll/lbi lil/t(ll/r: : » r' . ..,t ici/itum lli/in . . . lllLllL' .r; ex niui-. ir .! d' /. r.:rr, ra ,ttefadt'ä colore prx'eellmf. (hoc autrnt .i Dirfecrid. '" "' "5 . qua l:.einqiite: lapillus , qtunt uJ nzodeï pretulit :p "et; ris .ippo/iiuin :i plui .: tr. uioruin inuri/os ; fed llt/.l.; ,. . |