OCR Text |
Show 388 Epifi. Anat. Medics. LIX. Art. 34. 6t 3;; Liber IV. De Morbis Chirurgicis , & Univerfalibus cenlebo , non pauca apud eos qui periculum lapius fecerunt, exempla occurrere bcfiiarum qua nullo date, admotove remedio, aur Ievia, aut nulla a viperarum mnrfibus mala perpellaz, aut gravia etiam, ni- liilominus vitam lervavermt. Sic Radio (7 J acci- difle, nec raro, leges. Sic Parilienlium tum quos olim Hamelius (f), tum quos ego {upra ( r ) laudavi , alia lunt hue pertinentcs Oblcrvationes.Quod li [iorum dxlcriminum caulam quaras 5 multiplicem cllc potuille , dicam, leu mordentcs viperas , ' leu morla animalia lpcétes, live utraque. Utrilquecommunia lunt atas, conllitutio corporis, vircs , anni tempus, viflus, 8: regio, a- quorum varietale varius elTe porell illata, aut accepta lafionis gradus. Sic ; ut de regionibus dicam; vides quas Severinus ( u ) cxcipiat , ut quarum vipera innoxio lint iétu 5 quanquam quod de Anglicis ipfi ab Hougmno rela~ tum fuerat ( x ), cum iis qua alii , 8" qua pallim CI. Meadius (y) {cribit , minime conlcntit , pra- {crtim ubi Redii experimenta ita fibi in Anglia re. fpondille, olltendit, u: Verncyo anrca in Callie, aut ubi/olgrc ubique, confirmat , eadem maLa a viper-a morl‘u [imilifcre maria aboriri ; quamvis , id quod propollro liuic mllro latis ell, pro climatum , &aliorum ferme, qua dilximus, dirrrfitatc, i114 zmr augeri puffe, .mr drprimi, fateatur. Polle quoque alterurrum fieri pro varia mordentis Vipera magnitudine, ira, ejul‘que veneni acrimonia, facile intelliges, li a majori, & mais irata plus veneni in vulnus immitti, 85 lioc proundius infligi, cogitaveris; nam dc acrimonia res vel magis ell manifelta, eamque in aliis vipcrisaliam c-ll'e, dilcrepantia ollendit, de qua lupra ( () difium ell, inter laudatos Auflores dc lapore, & elfeflibus in labris, & lingua, veneni hujus; neque enimquilquam aufit dubitare, quin ea qua pro obfervatis a quolibet eorum propoliia {unr, revera fuerint oblervata . Ad hac illud quod ell pracipuum, addendum ell, interell‘e plurimum inter viperam qua modo la. pe fapiulque momorderir, 6c inter illam qua nec~ dum poll juflum temporis intervallum id fccerit . Hanc enim inter impollorum frautles jam olimrecen- luv: Auétor libri dc Theriaca ad Pilonem ( a ), u: vipers: antea quam iplos, oblatas carncs a/fidue mora'crr clam eager-2mm; fic enim Vinenum quad are (an- fluent, ejicermr nerrffe erut: unde to e contrario unam deducere caulam pores, quare nimirum jejuna vipera perniciofius mordeant, caulilque addere quas alii excogitavsre. Carerum quod vetus ille Au&or tradidit. confirmavit Redius ( I; ), {e pluries exper. tum f:ribens, ejicere viperas venenum omne, fi non primo, at laltem lecundo morlu, u: tertius deinde, 81. quartus veneno eareant: & quanquam infra indicet, tertio quoque pollc aliquando venenum inferri , imo alibi ( c ) non mode experimentum propona: , unde tertium, fed 8: alrerum, unde fcxtum lethalcm {uil'fc , apparer, Parifienles ( d ) autem unum, unde feptimum; tamen li hac etiam velis qua rarius accidunt, lpefiare; vides, nollro propolito non olficere; nam tandem ad eum morlum qui innoxius fir , perveniatur, necelTe all, citius, aut ferius, ur minor efi vipera, aut major, vel certe ut minus, aut plus cullefium habet venenari humoris, vel lenrius liunc reparat, aut promptius , vcl uberius in fingulis morfibus cl‘fundi: ,‘ aut parcius , vcl denique mi- nus , aut magis acrem gignit , u: minima eti‘am extrema guttula id pom: quod grandior foCl. catera , ab eadem vcneni copia, 84 acrimonia Citing intcrire, & ratio indicat, 84 Rcdli ( e ), ac 153m lienllum (g ) experiment: confirmanr. Q\13;‘rnt‘hr mirandum non ell quod apud primum legium {-m eadcm vipera anates momordillet quinque, 5; , ;. nun tres culumbos , mquc anates pollrcma Hes pcriillent, primam periill‘e columborum, aut turn Aves a vipera morlu facillimeintereant, equum, taurum, aliaque maiora, Sr duriore cute animalia lapilfinze non inrerirc; minus enim profunda vulnera am. piant, necelle clt . Ncc Valde mirarer, fi qua in Se. pulchretum ( g) relata {unt experimenn, lapzus re. petita ad eundem modum rclpunderenr s LL cunlla. rct, eas animantcs citius nccari qua humormus pie. dita lunt acrioribus, 8: magis vividis. rardiusaLtem qua aquolioribus, vilcidiorious, Bl lenti moms, u: quadam fic interlici nequeant. Er ccrre cum :n una eademque animantium ipccic alia aliis elTe [will 11". morum, imo & firmarum parriun. unfl rutm; qua rations accipiendum cenleo quod lapienter aParifien. fibus indicarum cit, credibilc ellc, ex eadem animalium {pecie quadam magis. aut minus gm ,eficfius pati a. vipereo veneno, u: quamm llOC eadem immittatur copia, 6c morlus videantur pares, nun paricer, aut non aque (ere, aut Ciro moriantur; cum hac, inquam, credibilia lint; hinc videtur in; .li. gendum, quare non 11mpsr co quo ab cadem vipcra {unr morla, urdine animalia unius {peciei intcrcanr, {Cd aliquando ut dc qumque C'iaralii (l) J colum- bis , illud primum quod morlum cxccperit quin. L‘tum, & dc tribus Parilienfium iplorum pullis, lllud rardius mulro quod {ccundum : quanquam cum ille prorlus filucrit, cadem omncs columba, an alia parre corpcris fauciata lint, lii vcro anrea dixerint, non ornncs, led firm: 0mm: in quibus periculumlrterunr, pullos cadem parte fuille morfos 3 arcs/Jere alia caula pollunt quibus illam in moriendo r-re‘ims mutationem trihuamus. Morlus enim illic excrptus ubi plura fint, & cralfiora, aut perpauea , & tenuio- ra {anguifera vala, aut ncrvi, pcrniciofior , aut l6vior ell": adeo potefl , ut iplo prompro & concitato multi {anguinis effluxu vencnum llmul eadcm via r8jiciatur, ut ab Redio ( i ) ammadverfum ell: qua rejeftio an forte aliqua ex parte coucingeret lero e vulneribus effiuente, iple cogitabis; leri enim parem eflluxum Parilienles negant le vidille in iis qua 9:rierunt, animalibus, ac in iis viderun: qua lum .er- cini conjunéto, fi idem , inquam , remedium,prorn- Mauhiolus , derepcnre in termm raidinubiillica mu- tur faflu: deperiir. Non funefius quxdem , led valde noxius, 8t fubitus ab eadcm caula in Venatore quem Sommerus (q) curavir , elTec‘ius fuit. Cum enim bina digito a vipera iiifliéta vulnulcula libi luxilTet ; aflutixm intumuit lingua eque a: fi pomurn in or: renerer rum Myths, 0' dcgluzitioni: impedimento, ob- nulrilrmane vifu: , tupizi: tumors, agravcdine . Nec vero quua Redii cnn'efiuram protulimus (r) . ejulmodi cvenruum cau am in quodpiam oris ulculculum rejicicnris; continuo credas, venenum hiantes in ulculculo venas lubnlle; in huc cnim non venulas lolum, fed 5: nervulns InjullIS veneni puere‘, vicillim dies- pte in ulum :rafium, ut in magno brutarum ani- mantium numero certe dicitur relpondilfe, ita in hominibus laltem plerilque in polterum relponde[it . , 34. Nee tamen propterea negandum ell , vitiatum re puller" llll qu cum Meadio lcnriunt. Et ne fuflionem magis, quam morlum, culpcs; vel apud Pa- rifienles legs quld Anglo illi accrdcrir qui in {e periculum fieri voluit morlus vlperini. Seiliceta demor{a manu violentus dolor per totum reliquum luperio- rem artum le extender" fiatim, vel prius quam vipera morderc deliillet. Atque ut intelligas dolorem ntrvis. non ut vulneratis , led ut veneno infcfiis , clle impurandum, facie: quod ~Muidins (f) urmemo"bile adnoravit , pamm [and]; "mm , dum vulnu: acu chalybea acuta , form: limili viperini dentis, infligelmtur , at vmeno per tandem acum immzfl'ai mm 7670 ululajfe. Sed prateraelerrimam, lalrem allquando , veneni hujus, aut t'jlls noxarum progrelfiouem , minime ab lento languvnis per venas motu repetendam, huc adde Cl. eluldem Viriexperirnenmm {an guine humano. vvtreo calcme vale excepto,ob adjun- Rum nurem viper-2 venenum 716qu [01075, nequr couflj'tczztia quidquam mutato , u: nrque tum , neque pollea internolci pallet a pari Iangumis ejuldem purtione, eui nihil fuerat addirum. Neque re illud moretur quod in Sepulchreto (t) leges, in occilis hoc veneno animantibus langumem reperrum elle coagulatum. imo in cordc, & venis omnibus in pub/p0: admodum tenure: concretum. In eodem enirn Sepul- chrero contraria occurrent Oblervariones (u) reperti fluidi magix, quam wagulari, aur fumme remix 6‘ atria, an: ex parte dilloluu, acorrupri ,&nulquam i'aagulati. Quad fiquas tamen inter has animadvertus generibus nullum coagulationis indicrum, led contra fluiditatis figna in languine dcprchendill'c .Sed8t Re. dius (x), qui (amen in quibuldam coagulatiouemillam invenerar, dilerte negar, lEmper in omnibus invcnill'e. Saris igitur apparer, non elle immediamm , u: loquunrur, & propriurn viperini veneni elfeflum languimm coagulare, ut neque dillolvere , led pro variis hujus dilpolitionibus, a: pro variis pralertim nervorum, languinis motum, u: lupra (] ) etiam diflum ell, mire perturbantium , affefiionibus vario modo iplum vitiari , ut, quod pleralque relcgensrn- dicararum Obl'ervationum, intelliges , in aliisquoque lit rutilus, 81 vividus, in aliis ater, 8: ad corruptiomm pronus. Qua cum ita lint; facile er te vrdes, quandocunque volatilibus corpulculis regrta medicamenu a longo jam temper: commendata adverlus viperinos morlus, prodclTe vila lunt. vel inens calus incidilTe in quibus {auguis ad concrerionem vergeret, vcl nervis potius opirulando proruille. Quod cum:- gis ducendum ellet, fi quod in botanicoViriCl.']ullieu Dilcipulo ( z ) "dam in digiris a vipera vulnerato non line eorum fer: llatim advenlentc llupure , Sed pollen muravit {entenriam , 8: quemadmo "‘"l fumpta, ita 8: per vulnus infula venena age!" otilfimum nervos , credidir , cum arrendillet ‘5‘ 32. Huc adde qua morfi animalis peculiaria eritatcm illam mirifieam qua vipera eaudilmz funt , ut magnitudinem corporis , aut parvitaKern , cutis duriticm , au: teneritudinem , humorum inertiam , aut acrimoniam , morla partis pauciora , aut plura languifera vala , ner- vos , alia hujulmodi . Nam parva , li paria lint: morlus canem occrdit , non irzlcgro vrdclicc: 7;»;mm' remporir quadrante . Sed & viper; mums cum hominis digitum momordilfet , ilque, LIE W" (a) commemoratum ell, os vulncri flarim adnwvillijy l'anguincmque exluxillet; I10: fnflo repeme my?" fet'h, ut perlcgcns inducaras lupra (b) in hepulchreto Oblervationes , Sih-iliumque reperies . lnterdum [amen accidit. ut non modu ha: ab aliis non adnotentur, led ne exrerrus quidem livor ulquam ullus le ultcndar, ur in canicula Franclmi (t) qua nulla corparir parte tumorrm habuit , {mt livurcm: verlf qua limile ell, ab lrntatlS vcn nato _rnorfu nerveis iplis qui ibi lum , ramulis cuntractiones fibrarum fieri. Iangulnem in proximrs valculis remorantes,unde tumuns . inflammatioms, hvoris, gangrana imtium , nili forte ea corpuris, aut iauciata partis difpulitio lit; ut quamvis alibi , u: in illa canlcul: , nervi citilTxmc mnvelli inciplant; morla tamen pars nequc rumcat , neque liveat, aut quamvis alias celeriter adeo IntumElLat, ut Parilienles (d) lcriplen'm, eudem quod morderur , momento inirium tumoris animadverti; in illo tamen NobiliJuvcne, cujus hi- qua grumos, & concretionts proponant; at tu la- 3;. Facile hic quares, per venalne, ut plerauc autumant, an per nerves, u: Cl. Mcadius'( k ) 51:" fer, vipera venenum, aur noxia ejus vis in corpox‘ialfi‘ tima dcducatur . Cum primisut lcntias, pranerea . forralfe illud tc movebir cxperimentum quod in 1pulchreto ( 1 ) proponitur, ut in canibuu non jifilll habitum , vinelicct lucco venenaro, e viperarun1 Cipitibus extraéto, pauca aqua calida inter expriu "periill‘c . Veruntamen ubi animadvertcris, alia 6mm complura, qua minime venenara idnr, ad :euden modum injefia, brevi paritcr morrrm allerrc ( m )9 libentius perpendes qua a Mcadio pro via nerwrum produfia funt. Nam 83 iple antes ( n ) non lml"°f babat venarum viam , pralertim ubi de W'm‘ agererur immilfis per animalium iflus, aur morius - languinem eorum qui a Viper: iéti lunr, mortem Iccelerare : imo Parifienfibus ( a ) dandum ell . multum ad id facere, pralertim cum a gangrana infeChis, qua fore lolet cauciatam partem, eique proximas corripere. eandem labem in dilfitas, intimalquc partes traducit, quemadmodum in anleris corde , 8:: )ecinore ab iplis conlpectum ell . ab aliilquc nonnun. quam fuerat in jccinore , quod ex nigrieanre flave(Cebu, alias in ventriculo , (.lIJlXS color quadammoe‘lo obfcurur, non fine lz'vorir quudam fpecie, aut magi: obfcurur, Itemque in melenterio , & intefliniskl'fl quibus manifefliar is color , aut qua mum: Ioudzf him ind: leviter pith , ad ingrel'lum autcm bilam dur‘tus, liven, [w potiur nigrarr gangrene/ii erantm- pius laudaros Parilienles legc, qui ut referunt, duos in Anglia columbos languinem habuifle coagulamm, in {c tellanrur in eodem, torque aliis ammanrium vata. dum ablutis , in languifera Vala injeéto, btcvi ill" 389 canridir. five, ut alibi (p)loquitur idem qui Vidit , 8L tumore, ncc lcvi , ad iplam quoque manum extcnlo , feliciter luccellit ab :xhibito , 81 vulneribus ctiam alfulo alkalico volatili remedio, cum oleo luc- lhvriam a Charalio defcriptam habes in Sepulchreto ( e ), po/i 1mm: dcmum aliquot conlpeflum lit . Neque alia Ferme, prater variam corporum dilpofitio~ nem , caufa viderur afi'erri polfe , quamobrem tumor in quibuldam minus, in nonnullis autem adeo extendere ie pergar, ut in illo eudem Juvene , toro artu jam occupato , qui iflus fuera: , 8: proximo hypmlmndrxo . 6: mamilla, uppolitum quoque latus jarn impetere vrderctur, in alrero autem Parilicnlium Cxcmplo manum oppolitam lauciata vel multo citrus prehenderit , quin Falloppius noller (f), dc Albertinus (3) ex viper: idu vidcrim rotum corpus intumlllch; ur Diolroridem (b) umittam . cujus verba aliter ab aliis (i) lcgi , fcio- Aliqnando [amen incidunt calus in quibus fi eifeéius expliczrc velis morlus venefica cuiulpiam bellia , non {atis lit pcculiarem corporis dilpolitionem in medium affcrre , velu: cum equus (k) cuius polleriorcm dexterum pe< dem mus araneus momordilledicebatur ,intra biduum mortuus. dill'ecanubus videndas exhibuir non tam adipolas cellulas a pede ad cerVicem ul'que fero llzvo turgidas, lparfimque lugillatas, flaccidos aurem mulculos, Br h?C quidcm a dextris , quam pulmonem dexterum maculis dillind‘tum mgris, 6: iplam cordis auriculam dexteram flavam, lemque tepletam ; lanilfimis vero mulculis , pulmone , 86 auriculz finillris : quod dilcrimen neque a virulenria evulncr: in fanguinem imrmlla , neque a cum {anguinis dilpofitione , fed ab irritatis potrus nervi, dexteris , ii auriculas pralertim relpicias , facile deduces. 35. Ut vero in iis dc quibus pmlo ante dicebam, ita etiam in aliis viperinivenenielfeétibus animadvertendas varietatcs ab alterutra quam commemoravi , caula repetcs. Qualdam ex pracipuis bu: luvfat pro- errc . a; i J Comment. in "If. Diofe. ad I. 6. . (1 j n. :6. g. Se. And. Hill. I. .3. S. I. c. L n. a. ( 5 l climb?!( rr ) c. ui ( z ) n. so. (I) Tent. x. cit. 1.1 0 ~ 1' orrm. cit. 2 Later: cit. inroalle Oppofix‘ l-cu._P. (.1, (x)V id. 1: P. 7 5 3. Len. m. ( d ) cit. lupin. ( u ) See}. "d. 0H. 6.5. x. ( i ) Len. . ( g ) in Addit. ad Seek. ham: IO. Schol. a. T de. ".51. in"! mm". Connenii §. m. flip" ad n. )6. (I ) Schul. ( n ) Vld. lnlmd. l lupra cit. Tenum. ( a l n. so. t 4 ) Eph. N. C. Dec. 3. A- a. Obt'. 13:. ( v ) n. go. ( u ) OM. end. a. & Sec-Q end. Olaf. 5, (I) III Addit :d hme lo. 5. Obi. r. a: Schol. 2. ad GM 1. ( a I m. (urn a. u- z ; HI‘L dz 1. And. R. des Sc. A. I747 OM. Ann. I. n- 31De Tumor. przr. nan. c. 3. n, :9. ( d ) lbid. cu. ( : r Append. ad Dbl. 6. turns lo. SM. ( g ) Opule. 1: in Comment. lnfl, Sc. anon. Tom. I- ( i ) Severin. c. _1. cu. (upn ad 11.31. De Mod. X. 6. c. io. Vid. Murry Quzli. Med. Farif. propol'. die ult. A. 1749‘ n. a |