OCR Text |
Show 68 Liber III. De Morbis Ventris nccdum {em's, quem diri atquc infanabiles in regione lplenis dolores non folum debilitaverant, fed etiam in hnc , ubi mortuus ell , Nofocomio cubarc coegerant . mod autcm ad lienis hujus Iubllan. tiam attinct , tametfi Vallil'nerius pater, cui novil- fimc donatus fuerat, {ua manu haze inlcripli: Mily oflkfirum d' Mama, & qusdam particule y in factc cavn extantes, videutur 0062:; tamen uhi alrcram faciem infpeflts , facile males , u: quo vclbo [spa in bovis ccrcbro lapidco credito ( r ) ufus ell, eodem hic quoquc elIet ufus, 8e nfl‘co‘lapideum in. fcripfiflet , fafiurus, ut opinor, G potuillct quantum in illo operae, 8t temporis, tantum in hot quoque collocare. Expcditius autcm ellc potuit Lanzoni (j) judicium , qui in Fabro ferrario annos nato quinqua- ginta quinque, natura melancholico, 13c previa quar- tana febre mortuo , cum inter alia durum adeo lie- nem offendillet, ut cultro nun ecderer, fed mallmlo 176777345, in m: dirlfzu party, 142i faxum, fi‘angc- rem], non dubiravit quin pm-efuflum pronunciarct . r6. Equidem Izpe ante: inlpet‘lavi , ax nunc maXime, hmc ad te lcribens, mcnxbranam inlpeao qua. tuor tranl'vcrlos digitns longam , duos latam , a convexa humani lienis facie , me prcelcnte , jubcn- thue detrafiam. Converfa illa pene tota videtur in planas , 8c tenucs bradeas , quas five ab externa , five ab interns fucie contempleris , olleas amnino, 8: {inc ulla dubitationc , I'tatim agnolcas. Sed inter illas , 64 in pure ex illis, tubercula c'xcrclcum pan vula cxterius; interius auttm majora incumbunt , luperficie inasquali , & granola , qua:- intra lILnlS Iuhllanriam ad leniidigiti altitudincm {c immitte. banr : hmcquc excrclccutiz quzdam videntur qua. fl ex eliulo lucco , medio inter, ollcam & cal. culolam naturam , concrete . Cums ambigui gcncris magma ex patte ea mihi vidctur lubltan- tia , unde lien , ex (jymnafii Mulzo delcripzus , induruit . Chum examinans , didici , ali' do lurtalle , ccrtc nun lcmper , rd ellc verum, ex ca quani modo I , . dicebam,. membrana, ex aliilque conjectram , vrdt‘llcet fplcms convcrlioncm in nll‘cnm lapiueamve naturam in tunica incrpere , 8. in linjus quidam u: plurimum ill: partc qua: convtmrn , ideoquc alterna: diaphragmatls prellioui ob"fix-"m , invcflit . In ea enim parte , quoriclcunque id miln vidcre accidit, vidi, videruntquc alii , quicunque (we certain quandam in qua id deprehendepnt, tunicce t-jus partcm delignarunt; rarum enim ell qud in oppulita lcde Pechlinus ( t ) invenerit : illucque referendum crcdebam Bolchi monitum , in SepulChl‘CIU quoqw It ) produflum, dc juperz'ore 11min liem': , vm/ 'abdomlnis mufmlo: wrgmrc , it: dun! redo/it; , ut filrrlm: imm lieni: fulzflantinm full'o ell}- vldeatm: ut ru quoque eodem refertndum facile credes quod in nobili Sene adnotavit Prellantifl. I'lancus ( x ) videlicet in maul/7.2m: Lieni: qua ad peritoneum arfle adImrcbat , olfificationem , aut quod alii ( y ) in foemina trium it triginta annorum , dimidiam exterm [uperficici ejul'dem vifceris portinm'm pcnitu: in cartilagim'm verfam . Nam quod 2qudcmmodi converlionis initium , ngmpe in dorfa liem': , manna mrdia fupedicie , oblique tranfvcr- fim , albam , tendinufam , (r duriufculam fub- fltmriam Solertilfimus deprehendit Weilfius ( q) , aut quod vctus Anonymus apud Cl. Targionum (a) duobm lotis, 71W!" toftir "(l/wafrdt , untam duri- rirm liems , It'l‘ fr! pat: ajj‘ca , ad minus mr. Illacm , fed dim "1.1., wdercwr , illuc quo dice- bam , attinutfle , minus. ut puto, dubitabis . Ex illa igitur partc tunica: qua: convexam lienis faciem opetit , vitium deinde in tcliquam tuntcam propa. gari , coniiciebam . & fic dcnique lplenem uniVertum compleéti, queuiadmodum Bauhinus ( b ) rcpew Epilt. Anat. Media} XXXVI. Art. 19. 20. 6t 21. rit, &, Ii reflc intelligo, Columbus ( irque prxterea qui hic in Sepulchreto 5 ) pal'ilcll ()lalervstionXVI. iudtcantur. Tum vero magis mazilquc cure~ fceutem undique inrrorl‘um ex tunica aural-(1'11";1 matervam , totani vilceris luliltantiam com ri mere, delere, ejulquc locum occuparc. Quod utpm terdum , lieuti dicebam , lbrtalle accidat; pmfr: flu in delcnpto a me ( d) {plene nun accidu quando ejus tunicce quidquid Iupct'ells manna 2mm; pars IUperelt; non modo olleum, aut lapidcum mu ell; led cjufmodi etiamnunc cfi, ut txtcrius liumd fiatums id _quod non uno loco expertus um; um lecus ac reliccatz membranae {oleut , iplum quidcm durntaxat nun it: multo pol't remollelcar . Sci hattenus have Nunc ad alteram Vallalvm Oolnva. tioncm ex iis quae ad lienem attincnt, {Multaus . 173. M U I. I E R duodctrigima annos nan, gracilts, nupta quidem , led infoccunda, chmnm ohm febre vexata, qua lplenis molem auflam azeo reliquerat, ut tumor lub taélum manifcllo radeut, lubpallidumd‘ervnbat colorem , 8: febre intudumJ cum figure invadente, ad dies aliquot rcntbatur. .. (um aute biennium languis menllruus {lune delnlletg mox cutaneo , lcd contumaci. ulttre limllri cruris laboravit: eujus ad ulceris latus inulme. Icente poflea crure, ablcellus cl} faflus . Hic ufi abunde cxpurgatus ad cicatritem accedere vidctctur; tamen cumumpus inflabat qun languis ex unto tl. lluere dcbuzlltl: , exacerbabatur, augebatur, & Inouiclmns multo plus emittebat, ac vicillim quoloni gins ab_ co tempore dies procedebeut, co minus.l‘lii igitur lpfis diebus cum pridie non modo paucutl led & graveolens, ichor prodiifiet, nequc ulla piz- terea nova imminentis fati accelfiffent indlcia; W diluculo In lcéto lcdere cogirur , de przcordiotum angultra , 8: de lumma pefloris anxietare) le huc llluc vcrlans, fic queritur, ut aliquando vcrbum protcrre Vix p001: , multam lpumolam , &' languiut trnéIam materiam exlpui: : atquc ira intrzhorlm morimr . E N T R I S cavum I lml' liris fermc totum lien implebat, mole , in longitudinem pt‘zlertim, anilus, ur libras och) cum Icuzillc pendcret. Interlora vilceris ab naturali cnnliitatmne diletepare non videbantur :cxterius amplificatavauwm languiler: , tumlymphatica apparebant, ut hitpélll'" per lienis tuuitam pulehro lpeétaculo lc pl'OClcl'Clll' Spermatica vala violacei coloris languinem centimbant ; ut ibi diutius remoratum elIc , intelligcrts. Telies pen: toti Icrrrhoh erant; ne quis infacundim Iuille Juvepem mulierem, mirarctur . Nulla inn! vclicula, l1 unam in linilh‘u cxcipias , qua: ) m" diaram avellanam zquabac . Hz: tellis lubllantil tenaciter adherens, 61 languil'cris dilh‘nt‘la vafrulix, non Iimpidum, {ed {ubfulcum continebat humorcm: quo_elfufo, corpus in confpeflum venit lutcicolofl" lentrs magnitudine, & quali lbrma, ch veficulemtus adnatum, ut vix promineret : iplum aggfli?‘"' lhr minimi quidaui cingebant globuli. Brant cuam alia in codem tulle, eodemque colorc quzdam CCT' puta, led neque ea figura, neque co aggcre prenu(find ad Thoracem attiuet, {ana erant 0mm" nili quod pulmoncs rubore (Minn, multzmy ("m " carentur. materiam emirtebanr eluldemmodi, qul' lem novilfimc exlpuille mulierem, Icriplimus. 18. De lterilitatc a vitio ovariorum, 3: d3 "9' cation: 3 pravis humoribus, rcpente in pulmomS mcumbcuribus, non ell hic {criliendi locus, ll! ""1" dc nuptis , nec prolcm eduntibus l'cxminis. "magno tandem cuidam morbo lzpius Ohm?!" neque dc mulierum quibufdam ablcellibus ad "Call" cem fpefiancibus, 8: ad hanc tamen , nec "I": "ficile perdutendis propterea quad redeunte ca tempt:- re quo ills per uterum purgari lolcnt. flbfi‘dfi" W propemodum percurati. , humorum turgenm- . «XML? l! corpus univerlutn , & pi‘mlertim in partes infirmio- m nitcntibus, 'IITIPOI‘IUHC recrudelcunt , id quod in (rurc unhilillimae in primis Marrow: pluribus conti- nenter men-'ibus accidiflc, mcminimus. d alia 69 re {uo inventum {cripferar , qui fwdclmt [1'er: tri- ginla (7‘ Ire: . Inter recentiores autem quam illz: lunt, Oblervationes etli legilfe non mcmini quzlicnis pondus propuncrent ad illud accedens; [amen lgltur liujus loci magi: propria tranleuntibus febt'es haud contcmnendae fun: qua: ex Henrico All). Ni- occurruflt diuturnz, qua magnos lienes relinqnunt , azcrurum ulcera, qua: magnos liencs confequuntur . Er cum his lane ulcera illa conjunt‘ta qurdam etiam rx nollris ad tc millis Litteris (e ) ollenderunt. Sed :banriquilfimis ufquc tcmporibus idem fuich adnotamm, locus docct liliri II. l'rorrhcticorum (f) : cm cave lcgas, ut hic ( g ) in Scpulchreto produflu; ell in Scholio ad Obfervationcm XVI: qui/m: {planer magma: lament/bur fangulr prammpit , nee a: '07", Izornm tibia pram ulcer-.1 babcnt; in grzco enim autograplm {criptum elk ,Lu'ra «imp'p'uyi'm 7ll'awlxl , id rllnrqllcftmguinis truptz'um's‘wmmgum, utudelius alii tonvcrterun: : itaque ad laminam illam cui fanguis prr uterum non erumpebat, acommodari quadantcnus lcntcntia l‘ILBC poterit . In candemque, ut gracilem , uquoque convenirc: quod in eodem Scholio ex Spi- colai (q ) , antcaque cx Mauricio Htifimanno ( r) edita: fuerunt . Hic enim pondere librarum quindecirn, ille vero felibra infuper graviorem {plcnem invencrunt, uterque ita, ut diaphragma in linillto latere ad collas luperiores compelleret, Henricusautcm ut limul ad regioncm ufque iliacam pmpenderet. Sed in infanre Preuliius ( f) a finillro hypochondrio per lmiverl'um illud latus ad pubem ulque magnitudinc lua extenlum Vldlt‘, vel longius auteur Verccllonus ( t ) , ad imum ncmpe abdomen ufque protenfum , ut cum ulterius progredi non polTet , furlum {e rel-letfiere, & pone uterum, in malfam pugno mqualem terminaretur. Non eo quidem l'e extendtbat quemrc. perit Jo. David Mauchartus ( u) in coni lormam mutatum; magnus crat tamen, ut qui ball diaphragmati annexa virilicaput non mediocre equabat: pon~ grlii oblervatione continua lubzicitur, mall/enter fa. dere quoquc non {uperabat librasquatuor cum unciis influx, 7mm pingue: , in tumida: licnerincidcrc. mod vero hi tumores diuturnas febres conlcquantur, nun una ad te nollra ollcnditEpilIola ( l) ), nec una in Scflione hac Scpulchreti Obfervatio ( i ) cornmonllrat. Quibus adde (is ChrillianiVateri (mou- lcrvarionem in Studiofo qui febribusintermittentihus dlulius confliaatus , liencm exhibuit audum ad hu- mani capitis magnitudincm , dz quod adnotatum ell legregio Anatomcs Profelrore Weilfiu ( l ) , quoliglmnque cadavcra fecando , in pregrandes lienes inrédit, {ere lempcr COHIPCrllre , eos homines Iaboraer :llquando febre graviorc , eaque vcl intermittente , m'fynorba continua 5 Lu: hic omittamvs quz de {cirlllli, 6: quae de infarfiu lienis poll intermittentes llronicas febres, 8t quartanam pmfertim , ex Viris ClHoyero, CK" Kramero alias ( m J memoravimus, :urum oblervata utinam ne spud nos quoque cre‘nsejulrnodi IEbrium, fed male curararum , confirtx'cntur extmplis . Qua a prifcis ctiam Medicis file animadverla , Hippocratis , vel potius Polybi :zc verba tcflimonioluur ( n ): Mar/214:, id ell {ple- totidem; {ed id continebat quod Ohlel‘vatluncm ham: rarilfimam facit , nimirum tantum aquz intta tuni. cam quandam , hydatidis inl'tar , opinor, quac CJUS vifceris interiora omnia occupallct , ur Mauchat‘tus licni: llydrapem vocare hunc alfeflum non dubitave- rit; aqua cnim eruperunt libree quatuor. Sic (mpycmatis latiorem lignificationem fpeétans , potel'lS licnis empyenn dicere ab Antonio dc Haen ( x ) repertum, cumid vilcus quod inflammatione {ua pleu- as tumor, fit . cum ex fcbribm, fibula curatlonc, llli‘l, an: pituita , nut ambo in fplenem incubucrim . hxum enim per le vilcus, 8: cellulofum , 8c ex quo mus ell Ianguinis rcditus, quippe hepar anteaquam \snam Cavam fubear , trajeéturi , maxime opportu- um clltumoribus, prafcrtim Iidiututno morbo exiguis cjus viribus infirmatis, languine autem inertifatImquaudam inhoc telic'tufinr quz aut corrigi, aut um corpus ejici debuillent . chnitie enim motus linguinls ob has caufas adaué'ca , dum‘ is, quafilimoliaqua extra alvcum , in lienis cellulas diverti: , in ">11! quid habet graviorum quam natura ferat, corlulculorum , deponir , ficque reditum libi ex parte "lllruendo, magisipl'as , magilque difiendit. Quarum dillenuone quanta magis torus lien dillenditur, tanto'mfirmior lit, magilquepropterea obnoxius iisquae dumps influunt, magna ex parte retinendis. Itaque muedxbilem aliquando in modum excrelcit , ut vel °l1m Aitius inguina cor/ringers in quibuldam, (criplc- "h ficut in Scholio leges paulo ante delignato , nifi ritidcm ante: mentirurn fuerat , 121m- allm , rmflo , tapz'ofo plenum deprehendir. 19‘ Nunc priufquam a Vallalvz; Oblervationibus ad alias tranleam. nolo quandam ‘ex iplo omittere , unde intelligas, qux interdum vilcer: prmer ea qua: in hypochondriis lunt , pollint ibi fummas , atque adeo lethiferas molellias creare , przfertim fi ad illo. rum, quantumvis lcves ad Ipecietn, liliones convulfio accedat , quam in Oblervatione hac non dubito acccllifle. zo. VIRGO corripitur ingenri vomitu , Sc febre . Ills fedatur; lizc remanet . Veliemens Iub uothis li- nil'h'is coIIis nccedit dolor, a quointru biduuminrer- ficitur. N VENTRE {erum limpidilfimum inventum ell. Ventriculus, &intellina ab inclulo aere valde turgebant. ken uterque naturali triplo ma'or: finifler vero inter propriam membranam . 8c liuic {ubjeflam fubllantiam paululum faniol‘a: matc‘ rim contincbat , ab ca. prxlertim part: qua lienem Ipeélahat. In Thoracis cavo aquz pauxillum .' Pulmunes lani, nili quad nigtis maculis , led purullimis , dillinguebantur . Pericardium crat fem pl num. E cordis ventriculis fluidiur languis eEluxit : erat [amt-n in dcxtero polypofae concretionis inchoa-s memum. 2t. Renis finillri auéfa moles , & virium non femel in ejuldem lareris hypochondrio tumorem , d0loremve cxcitarunt . Docent id aliquot hiftariae in Scpulchteti has duas SeéIioncs relate , lit in XVI. illa qua S. 2. exhibetur Obfervationis XXII. dc in XVII. Sec‘tionc duaa quz 5. 9. lcguntur Oblervatiunis XXX. ubi haec ait Ballonius: non [redebant , da- ‘llud cum id Icripfifl'e dicatur lib. 7. ipl'c Vero con- larem cf]? nephririL-um; ('3' tamer: erat. Jr firm dolo- "1 2 ex VeteribuSMedicine libros confecerit omnifirgualuol‘, fingulos in quaternos Sermoncs divilos, '11 uln tnanrendum eft Tetrabibl. 3.8erm. 1.cap. fin" 3C autem , & gravion ille in Prorrheticorum mm"? "For, 'dum vcrba Diemecbroeckit dcfcribun~ 9111; :EC laudau ab eo Auékores _rnlpiciuntur, in Se- no ietum traduf‘lus eltV. Interlecu is poflea ( n ) muff"; exempla maxrmorum ltenum , in eo lubIN: ‘1"! pendebat lxhras vigrntr ‘tres ._ Verum Bo- 71'1 , (T pan-ti: deciyiebat. A dextris etiam id polle nonnunquam accidere, hilloriaindicat qua primo loco proponitur in eadcm Obfcrvatione XXX. Sed qua ultima in hac legitur, idem poch fieri, ollcudit, nun a {ubjefiis modo , ur renes lunr , fed a Iupet'ioribus etiam partibus, ut pura a {epro (P )1 ‘1 reEte quldem 1pIumrntelligo , a paren- conjicio, qucmadmodum ab eodem lepto , vi aqua: , aut tranfvcrln, puris copia przgravato, & deorfumcompullo; lic enim potius quam per confcnlumquendam & cognatiouem hilloriam illam explicandam Elle , (DTP pin. .. n. 30. Evil! . u ... n 2 r is. ( I: ) 5pm. ,5. n. g. Epifl. :0. n. 1.3.. 5!. mm. 31.". r. ( I ) l‘ .42. (zlSeR(k 1 Eph. N. C. D": 3. A. 9. 8:10. 0121'. [63‘ ( I) Cmmerc. Lirter. A. x7". Hebd. n- n. I. 1d 7. . m. A (In ) I}; ammo". n. IL‘ ( p ) De Facult. Anat‘; Lea. I. (I! I An"- l. r. c. r6. Edit. Panv. . 73.. e . 31' in. II. a :(r ) Epk. N. c. Dec. 3. A, 9. a m. m Append. n. t. 0b . 5. )l-ztand. cent. 3. . our. u._ ( , J Eatund. Cent. 7. GM. 9. ( fl ) Elmnd. Cent. 9. ON. 41. P Swmen Comment. in Bnerh. Ayhor. 5'- #53I.‘ . onfideraz. int. :1 creduw cuvello di bu: impiert. (I) Eph. N. c. Cent. 9. our. 7. ( t 2' 0M. cit. {upra ad n It . r. H. (x ) Eptfl. dc Mo'vfltis. (I) In > Commerc. Litter.A. I734-Habd. u. 2:. 1749. Hebd. 3;. ( 1 ) Prim: Raccolu d: Olfervn. Mad. C 5 I C l ) Innis {upn mdinns Id n. u- |