OCR Text |
Show 38:. Liber IV. De Morbis Chirurgicis, 61 Univerfalibus ceptam efl'e referendam jure Cenfcbat . Verum qua- fympromata eas praeceiferint moms, au: quz noxa in mortuorum interioribus reperta ii: , ueque apud ipfum, neque apud alios legilTe , nunc mcmini . Nam quod Ardoynus (g) i' mptomata ab hoe veratro enumcrat immanem alvi uxum, aduflionemlinguac, eruflationern plurimam, 8: inflationem, pi‘zter alia aliis quibufdam, & in his clleboro albo communia , in uibus {unr przfocatic , {yncope , virium deicftio , udor frigidus , & fpafmus ab inanirione, flex pro- pofita Obfervatione judicium ferendum 6ft , magis fortafre pleraquc he: iymptomataelleboro conveniunt albo , quam nigro. Certe in defcripto viro non apparuerunt . At eorum quxdam cum vcliementi vomitione, quam refie ille albo adfcribit, in iis adnotata funt qui a1) albo {umpto pcrierunt, L1: in muliere , quaz, uti refer: Joannes dc Muralto (/1) , poi‘t creberrimos vomitus , horrendis :gitata‘ convulfionibus 19. litfi cximius‘ olim inter Putavinos Profefl'ores Medicus Jo. Dominus Sala (o) achvsrabat , intern: vencna Tara gc_nerari in torporibzir a/ioquin [Joni tux , 6' nullzs comm/fir erronlzur; mrz'ur inbalzzl re. PM" ' W ex fill-1.5 parribur a um; aliir .zrcidcntiv'm Alger mm pmvzdeat; [amen hoc ipio quud taro 1 a": ratiflime contingere id pofle, non negabat, ab iis dc quibus fupra ( p ) indicatum all , diicrcpabat Medicis , qui ( t7 ) extantibus aliquo in lioznine veneni fignis , inihime dubitaban'r, flail: dlfifrni I'll/fl? to: 9141' venmum fumpj'cmnt, a!) 12': qui aliunde , ncmpg intus genito veneno , affcfli fun: . Qui cnim fuapge mun-d probz'r bumorilm: abundnrmr, at funovum mm {c gelliilcnt . ens venenum jii_m/2[ifl‘c, ajcbant. Eflccr. te aliquid in so profa‘endo judlCiO, f'nnus, an non is homo efl‘et quo de agitur. Nam in Severino Falckio; ur petitis ex Sepulclircm (T) cxcmplis urar 5 neque omnium qua: iumercr, vomitus , nec ventriculus in- occubuit , utque in tcnero carcllo dc quo Wepfcrus tus rubicundus , & tantum‘non excoriatus vcneni , ( i ), mortuo ad eundcm modum 5 quanquam cauis d6 quo Courtem‘us ( k ), quadruple ex codem elleboi'o devorato paflus quidcm cl} vomirus , dejeétiones , fingultus , iufiocationes , dolores etiam , uc videba- noviifime prasfcrtim dati, luipigioncm movcre poterant, cum lborbutus, vaga: iebres , dein appctlfus dejefi‘cus, & {xviifimi flomaclii dolores jam din vemalfcnt. Contra in juvene dc quo Sale qumebatur ibntcntia, prazter cmtera exhibiti vencni indicia, illud quad boni one: liabitus , & bene valcrer , tanrum apud Salam poterat, u: cum in Relatione altera f‘u'l'. tur ; fed evafit [amen . U! 11: efi ; qua;- in ho: vi1‘0 accidcrint abhnigro elleboro , accepilli , ut illa pariter qua in CJUS vifccribus flu: dcprchenfa . Ab albo enim cllcboro ventriculum rubentem, imo etiam intern: corrofum , &, nigricantem repertum Elle , ex catelli , 8c mulieris dc quibus modo indicatum el'c , vulgatis feflionibus {cire potcras. Ab nigro autem quid humanus ventriculus, & inrellina detrimenti ceperint, foi‘tafl}, niii ex noftra dcfcriptione, pro certo cognofcerc non potuiflcs. @od Ii illud ex co, ut videtur, rcvera acciderit, quod is Vir pofl: devoratum extraé‘tum, large, \it czteri, potione feri , ab Hippo- :rate (I) Etiam pail veratrum nigrum imperara, non fit ufus; liinc qnoque illa qua: {upta (m) diximus , dc feri in iis qui acre venenum {umpl'crinc , utilita- l'c, confirmantur. Tuifle autcm virum ad inflammationem per [e dii'pofitum, nec copia, nec conllimtio fanguiuis oflendunt, quippe cum paucus , & fluidus fuerit . Ncque enim in quibufdam negaverim , veneni c eflus a corporis difpofltione auger-i , cum facile agnofcam , a praiga ipfa corporis dipofitione internum aliquando pofle venenum gigni. I7. Ilt {anc vercrcs quoque Medici (n) cofdem fieri ajfaftm , agnofcebaut , 6"" a let/1511': vcrzcni porin- {c is Iuvenis {criberctur valetudinarius, 8( malihabitus , ille fuam fufpicioncm primam mollirct. Tamen ut fapiens vir crat, neque primo fuilTe, nequc lkCLllldo non fuiflE venenum cxliibitum , pro ccito roluit refpondere . 13: fans at abuudet corpus bonis humo- ribus 5 illa ipia abundantia facit , ut homo [II/pcfia bxbcre bum ftm debent , nimirum ne mm, mint: quadam, rcvolvanmr: qua; Celii (f), Hipp cratis ( t) monitum kcuti, iunt verba . Nefarios autem vencficos, ut nulla {no dc fcclerc ful'piciofit, af- feé'tx valetudinis occafionem liaud taro aucupati,n0vimus : quod & una monfl rat ex {uperinribus nollui Obfcrvationibns ( u ) , 8: alias alibi i‘aétum fllf entiquis etiam remporibus, animadvertimus. Sicm‘lutillima fcrmina , {Q filio magis , quam genitonbusi digna , Agrippina ( x ) , turn maritum venenowllere {latuiilet , ifque valetudine adveri'a correptus clfet, lianc iibioblatam omzfitmem non omittcndam pu tavir , eademque ad facinus occultandum aliis inlu- pcr non infolitis veneficorum fallaciis ufa all. ldeo enim , ut opinor , venenum dclcé'fabili cil‘o mm. nc , (3‘ a tormptz'one gm :1 corpora armm lmlzcat , mm infudit viro avidiffima cibamm talium (J); vidclicct p01]? hauc tile adeo W/Jemcntem , lit vmmzi mm qimlilazem , tum wire: wqm't . Neque ex pollei'is plcrique deinceps alieni fuerun: al) hac {euteutia . Quam ncfcio an ulla confirmarc cvidcntius pom: , quum [1ch Obi‘ervatio, mecum olim communicara ab Joanne Francifco Cicoguino Forolivienfi , fpcé‘taro , dum vivcrct , cxpericntique Chirurgo , qui ut lilorcntix didicerat , iic Redii more periculum f:- ut multum cx iis comedendo , noxam tumcx n!mia copia , tum ex perniciofo fungo aliquo , bolctis quali per coqui errorem interjcéto , contraxilTe videretur , five , ut accidit , (xm‘m'iamgt dalam , live mfur vomendi , live fauna .zhm, in: ctiam febri: magis exerccrent ,‘ ham: enim 8" plurtfi armor (um ipfo vixifle , Sc rum illo in cmlum rm]: fe , L. Annaeus Seneca ( z) indicavit . .Husi 5‘ alios cjufmodi cafus fi mccum animadverrens 5 mill fcelcflorum hominum dolos, qui Medicis feepeiiumcru imponunt , in quibufdam wgris facilius porcris intrinofcere , aut {alrem , atque utinain in tempon'E, MP? Cari, iimul non rations lolum, fed ex Obicrvariombus etiarn intelliges, cerra qumdam fymptomata , Ur !t . 18. FILIOLUS Franciki Ridolfi Pidoris Foroli- vienils , Tatiana fcbre maecratus, extenuatufque, novilfime diris convulfiouibus ingruentibus confeflus fuei'ac. ABDOMINL incifo, apparuerunt intertina ad contractum mcicmerium retrafia, eorum tunicin iubrigidis, 8: quaii exficcatis, @341 , u: vent ‘ fitim, 8: certos quoldam morbos, ut febx'cn}, quIa culus quoque , multam continebant aeruginofam ‘ nonnullis adefl'e dicuutur, fl Vencnum ingcnitum j! , km , cujus attaétu fcalpellus violacco colore inliCiLba- adeffe etiam pofre , cum venenum prebitum all; ":0 tut. Eundcm {calpellum , eadcm bile flillantem , in quoque prmceflifse. Itaquc laudatus Sala , ctu rm.carnem unius , & alterius columbi cum leviterimpref- num gentmri fim: fl‘bre, ncgnbat ; non tamen PTF'PEe' mien: tic quidem , u: hilis intra vulnus remaneret ,- rea in fecunda Refponfione huic iigno tantum Krlbuit, haud multo poll uterque tremens, & convulfus pe- ut mortuum else illum juvenem ab ingeniw YCnCnO) riit . (Em ttiam mic: panis , illa admiila bile , aifirmaret. Nec vero u: idem affirmcmus, 909,".9‘50 a gallo dworata, hic quoque parcm habuit exitum . nullusinfolizus odor , aut fapor, nulluive in deglumafllfl": g ) De Venems l. 3. c. 13. ( b ) Sepulchr. l. 3. S. 3. CM. 5. ( 01.4.5. ha: to; in Addium. OM. R. l J Saggio deli: Tnnfu. (rad. rial Derehlm T. 3. c. 9. §. 6. ( I ) m I tern. Afl'efi. IL 4,6. :pud Manuallm ln. :1. (n ; via. on. I. 5. dc loo. .5. c. 5. \ a ) Vid. Sepulchr. 1. 3. s. 7. 'm Schol- Id OM. [.. 8c p) . :7. {l J Galen, c. 5, ibid. cil. (1)0bf. I. 8: 2.. made at. (I) D: Medic. l. :- c. :. t) qfi.x.Agh.3. (u)n.6. ( x ) Vid, Tacit. Anna]. l. u. I ) id. Sutton. de duodec. szarib, l. 5. o. 4.. ( z ) Apacolocynt. Epift. Anat. Medica LIX. Art. 20. 6t 2:; :u: ypofl dcglutitioncm dolor in orc,aut {aucibus perceptus fit. U: enim improbi Regis Perfei (a ) pollicitationem przteream vcneni quad flec in danda , ncc datum ulla figno daprebmdi pofl‘et , & hic quoque alia qua dici poifent, omitram, ex meis fupra ( [I ) narratis Obl'crvarionibus fan's intclligis, vcl {inc iis indiciis dcglutitum cfl'c venenum Ncquc contra ex eo quod animal quodpiam ab iis qum vomitu rcjeé'ta fun: , devoratis male habeat , iniercndum eiTe cum aliis , vomitum illum non ab interno, ied ab allumpto cffe vencno, pi'opofita noviHimc Oblbrvatio ( r ) fan's indicat. zo. Scd & ea qua? in vcntriculn mortunrum apparent, ut imponL-rc aliquindo poflint,ducet id quod de Falckio pnulo ante- ( d ) commemoravi . Eodemque addes quod cx Ballnnio ( e ), itcnique tx Rinlano (f) in Sepulclu'ctum retulerunt , in toxici dati lu{picionc cum ventriculus cxanthcmatis obiitus repertus diet, parum abfiiille, quin conf'tantcr Medici {ufpicionem \llam contirmarent, niii admoniti iuiflcnt, ea exanthemata a marbillis Clio, qui cum crumpcrc in cute quidem capifll‘nt, fed nb virium infirmita- (em non per-rexifllnt, ventriculum occupaverant: can: demquc iufpicioncm in multis iubito cxtiué‘tis {an}, inde efle ortam , qund iundi ventriculi potimmum pars liuillra intus , extraquc nigrefccret 3 cum id non venenu, fed {anguini efl'ct tribuendum, ibi imra ve- nulas refiitanti qua: ad ramum pertinfnt , WI olim brew: nuncupatum. Sed ncque e contrario quervis in ventriculo animadveri; macula: contemnenda; {unt . Verum inter oculos, & luccm expandcndus apertur ventriculus ell . Sic enim qui maculis dumtaxat qur. bui'dam al‘perfus videbatur, cundcm, referents Ballo- nio (g ) , minimis foraminibus pcrtuium deprelrendcrunt, vcneni indiciis: quanquam tune quoqucdifpiciendum ex indiciis aliis credidsrim, externi , an intemi. Quin aliquando nun mamifilum modo , ltd & magnum ulcus in ventriculo reperiri poteil, cujus o- riginis prima iigna toxici deglutitionem conltcuta cil'c Vi‘dcantur, ncque res tamcn line dubitarione ell‘c. Sic in Iuvcne dc quo Fabricius Hildanus (I) ) poll lauturil convivium primus ilomachi dolor inceperaC, ex quo paulatim auélo, &'acerbiifimo fafio cum obiif- fer, magnumquc ulcus Inventum cflct , a fuperiore ventr'culi oriht‘in in hunc dmrium ic exteudcns, P.1rcntes quid/ id ab exlnbito veneno repetebant; iple autcm lubri 'us veri fimilius cenfcbat, ab olficulo aliquo acutillimo ulcus inccpifl'e, infixo in rugam ali- quam illius orificii: nam ii a vcneno {umpto £15m cflct exulccratio 5 ca , inquit. pom" in ipfa fimda, mm in arc wennimli , anti/fer . Attamen qui difism-e a Fabricin vcllen: , nlijiccre poffent duns pucllas non fine vent-licii lul'piciunc mortuas, in quarum alter-a foannes dc Muralm ( z' ) juxta idem orificium atra quinque {ligmata inulla i'cperir, in altera Pctrus Paawius ( k ) illud ipfum nrificium duobus Jocis cro{um depi'elicndit: atquc ut virum filtrcnt ab mdem Paw/m ( l ) ob eandem iufpicionem apertum ( nnm practcr orificii illius crofamlubihutiam, erolam quoquc habuit reliquam internam ventricnli {acicm ) canem tamcn produccrcnt, de quo in Hii‘mriis a WCpfem (m) editis , qui cum arienicum devm'ail'et, poflridie inortuus, atquu incilus , rimz flomnthum in ventrirulo fuperfiiicm rulzram Ginflammatamollendit; in fundo autcm vczztriruli (5‘ circa py/arum Mil/14m mflamfiutianir vtflz'gz'um. Denique u: mclius apnareat , quam difficilc in bat miteria judicium lit, vidcri aliqumdo potcit in hujufrnodi i'ul'uicio us vencuum ipium in vmrriculo cll'c dcnrehenium , ut in Marrona dequa Bcncd. SllVJKlCLlS (r). pM/vfzulm illum/crimimrm'i ulteram rum-inn"; {nu-ti ad/mrefvcrz: pro Im'u. Hifl l. 4:. S'hol. :1 ~ r <2 . 2. _ . aricnici albi frullula , qua: iifir‘em inhcerrntia vidit , & vix exuliit Salmuvlius (p ), 8: in mulierc quoquc dc qua ell prima liujus lipillola: Obiervatio (q ) , facile agnoverunt 5 nihil inde pm certo licebit pro. nunciari . 1x. Qua: omnia. arque alia qua: Etmullcrus; filium dico; in l-‘rngl'ammatc pcrpendit Lipiitc edito A. 17:9. erudite, it prudentu- nllcudcns, quam arduum, It peritulnulm {it certi «liquid in ejui'modi qumllionibus conflitucre; quse, inquam) umnm quoticicunque mycum rule Coniit‘lcro, totics {entio , jure mcriroquc (11¢ a me fathnu, cum in quibufdam dichfiionibus qtms liic proponcre pntuifl'em ,nlibiautcrn adtc iti'igafi ( r ), vcucnum iugcuitum, an ingcllum elicit, nului pronuncisre. In em tamcn in qua non ventriculum inodo, {Q Duodcuum intcflinum , fed 8: celophagum croium dcprclundi (f) , mmis audcrc potuiiltm, ii pm ccrm notum fuiflct , nullas extitilTe vninitioucs per quas rejcthun ventnum, forrall‘e ingenitum , ex paite aliqua rcllvtandn,alopliagum flirtelmlifll‘t. Non luv: igitur Venklll devorati indicium (rum: ventl‘iculi crnfinnes , ii nulla qurdcm cum vomitiune , & cum crfopliagi [amen lint emiiunc conjunéhe , prmlertim (i in no iepcriantur, qui cum (anus haflcnus fuerit, ni- liilquc in victus rations peccaverit , rcpentepoll ingeilum quidpiam . infoliti potilfimum proris, aut odoris, ltomachi doloribus, aut angori‘ous , aliilquc fum- pti vcncni [ignis corrcptus, intra pubrcvetempus obierit. Non levis, inquam, ex hike omnibus) aut plenfque in unnm juufiis conjeftura ducctur. Scd rcs certn crit, ubi in ventriculo, aut proxrmis intellinis vencnum ipium repcricmr facile agnnl‘ccndum. Videiis Hofl‘manni quoque ( t ) indicia i'upcr lulloriis aliquot, dignis guy in Sepulchrerum rcfcrantur: ita & iymptomata , & difl‘eétiones proponnnt, minimc o- millis rationxbus uudc inter notas prmbiti vcncni , & nmninatim axianici , pluribus communes , liuic nun {uiil‘c , illxs i'uilli: datum vcncnum, imclligamus. Sed prxcipuum illui duti vcneui teilimnniumJejus i‘ortio m \‘aibei-ibiis i'epcrta Cum pro varia vcncnm‘um c0n~ unions , exigua copin . cum aliii'quc rebus nui'tinne n.>n {ape uccurmt,‘ idcu‘cn indicia aliundc qumrcnda iunt, qunruui alia Cum ad Judiccs x'crum Capitalium attiurant , me pixtcrmittuntur , dun ; aliud autem, 21d pm, {'X in who ilctumbcrc, ncccpill'z-m , n€c qutnquim (amen .:L: . I ) i a Mcdicos lncc'tansmun ell :eticcndum, quarnvis per ic n1)vium. dz a llli‘ it‘mcl, itu‘umquc anideVn'lum. Nam pra‘tcr id quod A. 1711. a me vifum , & lupra (u) adnntatum cil- , cum viiiclicet n'cs qui cx cadem pultc c<>mcdiileiir , omuc's brovi poll filmpti veneni fyuvptomnzzlius laboraluut . )am anlea autumnn A. 1709. aCCidCFJI, ut m; plum mcorum civiurn intra paucos dies advoearcut, quos cum {Citcm {uniliaritcr intcr lc verlari , (it convivnri nonnunqunm (ohms; communem aliquun (-oruin ‘ll‘l unum tempus incidentium regrotntiunum caulim ti '-icn'us , imcrm~ gand.) comperi , cx quo novi: imul omms epulari cilint , wimum minus bcne ic hulmiil: , max autem xymaic ca‘nllle. Clumlivi , .in prx‘ [er iplos alii in m convwm liulfl'cnt . Cum 5: mil{6 , & quotquo: lLl.i.m[ , jam innnns , no uno qui- ( ) ' 395 levitzffimo przbiti vencni indicio acceptus, vcl 11: in Muralri puclla paulo ante memorara, pulvifculus ille alter arena/m, qui ex humoribus in ventriculo invcntis , & mundo val: exceptis firbledit. Vcrum nifi (knit-litmus pulvis ea copia fit, UK a pcritis probe Examinari , 8; pro veneno agnofci qucat, aut nili illius particula' , erofis vcntriculi runicis adhmrentes 1 ejulmmli (int, ut per (a facilcie prodant, ur git/.1 illa quam iis adlixrintem Hecrfius ( o ) invcmt , live or f: ) sea. in: [0 plus .I'qun, aut guldpiaxu nl‘il'uus a- 0M 4 §. lo. '17 ) um Obi. s Cum s‘ 9m 7 U) mi. 913 .s h‘ac is. ow. +§ (a J sepulmr. 1. g S ( n ,y 5.4 V. 1o. Obi. 5. pm. 1; n m (fifeqq. (I) lluJ. u. :o. [I)n.7.&fq. . u Enrrar Mmb. om. 1.3. 4. 5 our. x. |