OCR Text |
Show 37° Liber IV. De Morbis Chirurgicis', & Univerfalibus varionum qua Scaione hac Sepulchreti continenrur . mihi, neque beneficio, dum vivcret, cognito Epifl. Anat. Medica LVIII. Art- 17. 6L :8. &cu 15. Non me przterit, librum aerate nollra exiille, jus libro lua quoque bona inell‘e, haud nego'. N01} de 'Pudenrio‘lum Marl/ix, 0' Lue Venerez inlcriptum , quo plures ad hanc lpeétantes etiam in cadaveribus Oblcrvarioncs proponuntur . Num vero asque polfint he, a: modo indicatae, in Sepulchrerum relern, non laris lcio. Neque hoc eo dico . quod AuEtoris fi- quazrere , num in rations illa yariter qua mmbum dei, led quod ejus oculis , & diligentiz quatenus inrerdum fidcndum fit, nelciam. Alia enimlunt qua in aliis Scriptis le vidille, aliirmavit , qute cztcri vilum elle videre credunt, cum videre ipfi nunquam potuerint. Qualia ncque in hoc Scripro dclunr , ut puta cum air, interpofitum elle uterum inter Reélum inteflinum , & Vaginx lacunas; pcritonxum cmincre fuperextenfum glandulislnguinalibus ab exteriors parte, id ell inter ipfas, & cutem: lympham per lymphaticxz Mefenterz'cu derive-xi ad 'Peyeri glandular , id t‘fl acina: lfltffiinalcr: Alellii pancreas humano quoque inelle melenterio; ai: enim in moxtuis ex luc Venerea elle .Afcllianum Panama ad ni/xilum reda- flum: 8: alia, qum lciens praetereo , ejuldemmodi. Interea autem dum iple ifla videt qu:e cateri non vident, contra non videt, aut nelcit qua: caeteri vidcnt, & fciunt , velut ubi lcribit, nil anfflffuofiim in vciiculis Seminalibus continm'i, (ufux mrione [imi711' More aliqua pretendi pal/it, aut ubi de Mucufo inter cuticulam , &rutem [oi-pore nullizm . inquit , apud Jutlzorcr .Amzmmico: , cxrepli: Monfpclienfibur, mentionem faffam fuiflc, invcm'a: huic porro rutir (0/0rer , in primir were nig-rt‘dinrm JEt/Jiapum pi‘z'mu: tribuit Tolfcnur. Bed qui Malpighium ( r ) , aliolque ex eo hyc antea docentes lcgillc non vidctur, multus all in pluribus producendis Scriptoribus turn Medicis , tum etiam non Medicis, ut conlflutatam ex multo pluribus , multoque gravioribus opinationem perluadcat, luem Veneream antiquiliimum efle mor- bum , nec alium denique ac elephantialim. Qnm nunquam, opinor , conatus ell'et, ii tum Medicum Dottillimum atque Ertiditilhmum legere potuillet a quo penitus convulfa 'hzclunt ,_]oannem Alirucium (f): quanquam nihilominus illud mirum ell, qui non ignorarer ,- quanta olim , & quam immodera. ta, dum Caelarum potentia vigeret, in Romanis lu- panaribuseller Nationum commiltio, credidille, eandem vel eo tempore fuille luem, led a Medicis glurcs in mnrbos divilam, non antea pro uno morbo elle aznitam , quam eorum omnium morborum callflio iiu mflris ad Neapolim animadverfa ell; ; quafi vero iis in caflris major luilTet Nationumcommiltio, quam Rome quondam cum unum idemque lcortum ( id quod iple fatetur Martialis ( t ) verbis ) paterel: Cattis, Germanis, Dacis, Cilicibus, Cappadocibus , lndis, Judzis, 34C. Una tum Rome deerat Natio , Americana: quacum qui commercium per {e , aut per alias faltem habuillent, in caltris illis non deerant; ut unde nova non morborum collec‘tio , fed lues in Europam venerit , intelligarur. Verum non modo in his , {ed 8: in facili alioquin annorum ab eo tempore nutneratione, 8c meliorum Medicorum inde ad noltrum ulquc zvum lefiione parem ncgligenriam ani- madverras, ubimox lcriptum ell , Iuem Vcnereamjum ultra goo. suitor fulz tali titula durtzrifle, ni/Jilquc er. iam rte «track; [144 remzfi/fe; quando inter omnes conilat, Neapolitanum illud bellumnon ccepille ante an- num I494. 85 ab e0 qucm paulo ante laudavi, Allrucio ( u ) to: Auf‘tores producunrur, in iilque plurcs qui, ut celebres Medici fuerc, ita in omnium fere {uut manibus, quorum tefiimonio planum fir, hum; morbum faétum clle leviorem . Poll haze, & poll: glia qua brevitatis gratia omitto , in hilque proximum illum aphorilmum prognollicum, Febrir Luz' Venemc flipCi'venieur murbum folvzt, iple exiliimes velim , num iltius oculis, _& diligentiz tantum tribuere polfimus, ut omnes 61115 Obfervationes nihil ufquam dubitantes, hcelitantelque accipiamus . 16. Cave crcdas, hazc a me ulla alia caufa, quam vcri fludio , de Auflore difla elle neque injuria ( v ) D: Ext. Tat}. Org-nu. (I J De Marl). Vener. l. ‘ e. l. (x) Epifl. Amt. 6. n. a. in fin» C I )1. 6. Si 3. Ir. i. c- 1- hunc elle vincendum , docebat . Ex q'uo enim 1m; Medicis morbus inuotuit, aliis aliam placuillc medendirationcm, & qua: olim placuerar, pollca iildm in locis elle defertam, 8c quae dilplicuerat, lubftitu‘. tam, liquo in alio , in her: ccrte morbo, nemimm credo polle ignorare; ur liquid nunc magis Probes aut improbes, timendum fit, ne alii contra mm: bent, aut probent non modo ex polleris, verum'lw iam ex iis qui nunc vivunt, in tanta lenteaiiarum mutabilitate, & diverfitate. De duobus enim celeb". tiflimis adverl'us ham: luem auxiliis , decofto, ut m. cant lignorum , 8: hydrargyro quot vigenr adhu; dillenlioucs? nec lolum utrum utri lit preferendum led cum altcrutrum prtetuleris, qua hoe l'atlune' fit adhibendum . Conilat autem , inter ipla hum moibi initia mercuriales, quas dicunt , inunfliungs in ulum traélas fuille: deinde vero iis prmlataligno_ rum decofta: pollca mercurium lumendum daiuin; ncc proptcrca lignorum decoéta ita exoleville, ut in quibuldam pralertim Civitatibus non rctinerentur; imo , rcjcclo prm'l'us utroque mercuriiulu, ipladum raxat lcrvata erant, donec tandem ad alterutrammcrcurii adhibendi i'ationem, ubi lucs gravior decoms non cederct , in iildem Civitatibus reditum ell, Memini , cum ego adolclccntulus Bononiam peui, ulquc adeo jam dclcrtum utrumque mercurii ulum , ur annis 0&0 quos ibi Medicinm iludio tribui , n: unum quidem audiverim Medicum, ncdum vidci‘im , alterutra ratione utentem; mirum in ea Civitate in quafdam commenti fun: 7 per quas ills , minime cum languine circumeuntes, in velicam delcenderent; neque cnim , nifi hoc decoc'ium, cum fanguine cireumveéium , panes omnes corporis adiillet , tam cito quae exulceratz, aut taliter vitiatz eranr , per- fanare potuillet . Czterum quod Vallalvz in menrem venit de cjulmodi ulu aqua: Hibiatz, de ipfo guajaci decof'co nlim venerat Joanni Manardo ( z ), qui inter vai‘ias bujur lig'rii ufur , ego , inquit , eum magi: probe , in gun eju: ilcroflum , in/iizr medicumrum aquarum, imo fm' a Diofconde forfpti, [1ibitur. db ea enim modur bibendi aqua: medical." vem't , qui in communi ufu apud Ila/o: efl , beminir videlicer quini: per intervalla eporir. ng decofti exhibendi rario a Mallaria nol'tro ( a) adeo probata ell, ut mirarctur . quomodo nemo ad luum ulque rempus lecutus ellet tam pmdarum ram illuflri: viri znflitutum : {e vero hoc non {emel ufum elie, tellabatur , fumma cum facilitate, U felicitate ita ut zgri fine multn labor: , 0' paucir diebur id con/em- ti effem quad alii vi): magma mole/Zia, 0' longo tem~ pore folent confequi: nee ipli tamen , ut locum pcrlegendo intelliges, quxcunque de tribus qua paulo ante diflz funt , excretiones lequerentur , quidquam referre Videbatur . Sed; ut illuc re‘ deam 3 ab co quo ipfe Bononiz degebam, ad hoc tempus , {patio videlicet annorum necdum quatuor 25: quinquaginta, msrcurius quoque inter prelidia anlivenerea illic denuo relatus ell. 17. Non multo minori temporis {patio in he: Civitate non tantam quidem , led aliquam ramen, in iildem prelidiis vicilfitudinem animadverri . Ur qua olim lloruiliet blacobus Bercngarius Carpenfis, a a mercuriali inunc‘tione clarus , quam inter primes excoluit , fortalle etiam, ut plerique cenltnt, pl‘lanS excogxtavit: cerre ii annis aliquot era: natus am: A. 1467. quod ejus locus, a me alibi (x) produL‘lus, indicare vidctur; ea crat :etate cum Iucs Van:rea primum in Europa cognita ell, Lit vel intuillz prima initia id inllituere potuerit . Quanto autemintea quam iple Bononiam irem, mercurius 8; hilt):fius elle, & perraro ibi adliibcri cocpillet; u: vctu‘ iliores quoldam ex Bononienl‘ibu: Scriptoribus premmittam; {atis oliendit Claudini Empi'rim RNiW/Jll! (y ), ubi de hydrargyri uti‘olihet ulu , non modn dc perniciolis fzpius, idcoque hie a me ne nominalis rarior , minus ran priores tres; creberrima autcm quidcm , ex eo {uHitibus verba fiunt. (Luibus igifo erant dccoéta lignorum, ut plurimum exoticorum , Praellantiliimos illus Mcdicos vidilli, inquis,rcme diis utentes contra Veneream luem? Nimirum dccuéiis live pervulgata, idque ut plurimum, rations d3. tis, five alia quam Vallalvaz, uec raro, in ulu mlis , vidi . Cum cnim quoldam animadvcrtifl'ct magnam decofii illius vim feliciter ingurgitames quad Aquam Stibiatam , five Aquam Cerf: vocitanti m mentem fibi vcnill'e, ajebat, eadem uti haud aliICHC tium , quo in loco non ell ribi reticendum, cum Vallil'ncrius , qui id mihi tellatus ell , eiulmodi hornini qucm diuturna Venerea lues pelfime habebat , decofium prrlcriplill'et bardanm radicum, mar- iubii, & viridium putaminum juglandium nucum , thermalibus aquis lolemus . Itaque dcdille pi‘imum ad duas, trelve libras, animadvertendo , an facile J 1' per velicam, non per intellina , aut cutem, ut ali- quando, redderetur. Nam li non facile , aut 11 P" has duas exiret vias -, deliitille . Sin facile, 85 W?' tum per urine iter prodiret; pollridie POl‘dllSl‘é‘: "5 magis, magilque in dies auxillc doncc pcrveniref ad libras decem. Sic autem multum, citoque proleclllgi u: aliquando intra tres, haud amplius, ClICS vetum ulcera lanari, gummata deprimi, u: in Equite qumn mihi nominavit, conlpexil'ser . Et certe ea medfn ‘ ration: vidi iple perfanatam mulierem ‘1'" yam biennium venerea ulcera pertulerat, magnum. "mm in altero genu , tria autem , an quatuot' 1_n W‘ lato, parva quidem , {ed per qua: tamen alimfi'll"l ex ore in mres gravi cum incommodo tranli- rent , itemque generolum Virum , civcm mew" cui ex eadem caula hypogallrium , & femoral!" erant, fmdeque exulccrata . Q2 cum "It" 19"" potationis dies contingcrent ; illos adelle f'OlU‘l‘ fem , qui propter celercm magna: thermalium‘Awas cluarum ccpiee per veficam excretionem q," i 5‘ {eqq- i t ) l. 7. Epigt. :9. (u ;l. m. 1.5 u. cnim inter Mcdicos caatemquin Peritilfimos nunquam hic aliqui defuerunt validiorum potius, quam tutiorum , remedinrum amanies, lic pollpolitam quidem plcrumque decoftis , nunquam {amen prorius defertam fuille , accepi , quamlibet propt-modum mercuxio utendi rationem. ltaque ex quo hue veni, prac- ter luflitus quorum mentioncm audivilfe, non memi- ni, plerolque alios modos in ulum vocatos elTe , {cio , in hilque mercurium vel deglutiendum exhibendi, huncque aut cum iis conjunfium qua: per alvum ducerent, aut ita paraium, ut falivationem , aut etiam ut diaphorefim moveret , vel cum pinguedine cuti illincncli .. Verum ultimus hic modus nonnunquam, ut pro pauperrimis, plantarum nollra- 371 rurius poterunt , ubi ratio alia 8c medendi, 5: ex: plicandi apud plerolque invaluerit . Non puto autem , sire re qualiturum, qui Profcll'ores illi fuerint , cum Falloppium ( l1), Tomitanum ( c ) , Saxoniam (d); ne alios nominem; legille te , l'ciam : quorum ultimus non uno modo exhibitum deferibi: mercurium , id ell cum catharticis , 8: line his , ut quibufdam fputum ropiofum excizaret , huncque narrat tum: Patavii in ulu fuille Profel- {ori , & Medico Ccleberrimo Albertina Bottono . Nec dubium ell , quin ii qui deinceps in he: Gymnafio luccellere, ut precipitate illo, quo Botm. nus, mercurio non urerentur, fub/imatum hunc , quo vivenrcs utuntur, rite dulufimrum aut in ulum traherent ipli, aut certe ex pluribus pervulgatis libris latis (uperque jam nollcnt , a Claris Medicis proponi ad falivationem cuncitandam. Vim autcm proprietarum quarundam mercurii adverlus hanc luem non prorlus ignorarunt duo laltem ex nollris veteribus Profelloribus Hieronymus Fracallorius , 86 Benedidus Vié'rorius; hunc enim , a Papadopolo pretermillum, ante medium {seculum XVI. hie docuille, ollendit Tomalinus ( e )3 illum vero, omil- {um a Tomalino , Patavinum mecllorem ineuntc eudem {mule fuille, probat i'apadopolus (f). Igitur dc argcnto vivo lic Fracallorius ( g ): deque efl candenfimz, bumarcr déflblvit, agitque Fartiux; 06. Vi&orius autem ( b ) lie: fuz‘ gravilute rutim tarp/7. ri: penetmt , quadammoda a [glare Cor/J0?" .ifizurum: 6c mox etiam , ubi corpus lubiit, grum‘mti: mentio fit . 18. Pretereo qua tanquam ex aliis , de tenuzflimi: , minimir , exigui: , ex quibus mercurius conflat , parlimli: noller memorabat Tomitanus (i ), u: oblervationem , conliliumque Trincavellii (k) parirer nollri , fubjiciam , limul ad morbum quo dc agitur, fimul ad has Aponi Thermas attinentia. Pro nobili Matrona cunlultus, qute ad plures alins morbos luem hanc adjunélam habebat , pollquam alia propoluilTet , 8: ad duo qua: precipue utilia elle' polle videbantur , pcrvcnilfer , decoctuin ligni gualaci , & aquas thermarum , illudque adverlus :3: luem, 6: morbos alios profuturum, refpondill'ets ubi ad aquas , & multiplicem earum ulum bibendo . lavando . & excipiendo ex altiore loco llillantcs delcendit , caeteros quidem alfeaus , 5t eorum cau. {as fperare , inquit , pajfumur quad fin: pcm‘tur fu- perarum: quazenur uurem ad veneream , we! gallium luem perliner . illi crediderim rel m'ln'l , rel parum admodum poffe pradefle: ima , fi werum fateri velzm , )7;qu fum obj‘crmffe, quad illir, qui be: morbo delitum. Porrn fenlim , paulatimque res adeo mutatas uentur , patiu: my}, quam pradefl‘e folent. En obvidi, nt nili levior morbus lit, perraro decoéla ad. icrvationem, modelle propolitam . Conlilium {equi- Iudorem, creberrime autem mercurius detur ad fa< tur: Sed ut tandem quidquid in Mac re feutzlzm , ubi livationcm ciendam , inunfiionibus pene delertis , aperiam: ego unoque auxilia utercr: (y- pnmnm Iigni caulantibus Medicis , in his minus lcire {e poll: depot-Mm experircr; pojica en'am rel/em, 'Patavium ad quantum hydrargyri corpus lubear , minulque pro- [minus illam duci. Sic igitur jam turn anno 1551. pterea quomodo gerere le {6 nportear . Arque uti- Patavini Profcliores oblervabant. Sic conlulentibus naiu praefens quoque medendi ratio nunquam hic de- ielpondcbant , Nec li aliqui , minus in eorum motrimcnta illa gravia . & interdum funella attulilret, numentis verlati, id forte ignorant; idcirco tenequa laudatorcs nelcio qui inter commentitias qual- bras offlindent Antccellorum glorie , quali nulla dam politiones luas ,. & exaggeratas narrationes , id , tam facili prefertim , oblervatione confirmal- dilfimulant, elletque propterea ceteris perpetuo ante- lent . Quin etiam ilia qua: ex Guarinonii Conlultaferenda. Sed quz {uperioribus temporibus accide- tionibus Seétioni huic Sepulchreti addita ell Obler- runr, 8e qua»: nunc alibi fiunt , 8; l‘ilC iterum fieri vatio non videtur ab iis dilcrepare quz adnotaverac incipiun: , lpes‘ianres, novas hic quoque vicilhtudi- Trincavelliusi Ccrte autem non dilcrepanz quz Annes iterum non expcélare non pollunt. Non modo dreas Baccius ( l) Scripror de Thermis Celebcrrimus hydrargyri deglutiendi ulus , led 81 vis quaruu- tradidit. Cum enim haud omnes in hoc morbo elle dam illius preprieratum adverlus hunc morbum non noxias cenleat ( quod & ejus, &aliorum, recentium ignota olim Patavinis I'rolelroribus , ii forte e mi- quoque , Clarilfimorum Hominum experientiz pronus doflorum memoria excidcrant, certe cxcidere cul omni dubitatione credendum ell ) Aponenles Margagm' de Std. (7‘ Caufl Morin. Torn. II. A a a 2 now- ingentibus obortis ludonbus hominem elfe perlana- ( t ( C ( e ) DI Morba Gall. I. a. e. ls, (a ) Praia. Medic. I. a. (a ) Tufl. de Maybe Galli :. 79l z ) l 14» Epifl. Medic. a. 1) Hill. Gymn. va. l. g- - a. c. u. n. SSd ) Tran, de Luz Vener. c. n. c e ) Gymn. Patav. l. 3. c 8. ad A. lfix. l i ) c. 15. yaulo ml: cit. ( k ) l. a. Confil. Media. 63. g l SthIl. L a. h ) l_. d: Marbo Gill. e. 7. I )De Them. 1. 3. a. 1. In fine |