OCR Text |
Show 24o Liber 111. De Morbis Ventris gnovi A, 1-)30. Mercatoris uxor annos nata circitsr undetriginta, a triennio {erme loco vini aquam bibens , cum ad legitimum quinflz, an lextz gellatiohis uteri terminum non inlelicitcr pervenill'et , tantam aquarum vim uno arqus codcm rempore e genitalibus proludit, ut omnes mirarcntur ; non ipla . Sciebat enim, lc multo plus aqua: bibich in hac gellatione , samqus per urine vias mcnlc ultimo par. cius quam lolebat, prodiille. Illud mirabatur, cum alias aquarum elfulionem lsrnper inlantcs luis cum Secundis illico lecuti ellent , partulque fuillent felicilfimi, tametli illi omnes intra diem quinfiumdecimum vivere defiillent; ruirabarur, inquam, nunc poll: aqua; pmlulas pridie {ub auroram, quidicsluerat XII. Kalendas Martii , alterum jam advenifl'e diem , neque prmer aqueum qui dellillare pergebal: , lcbant. Exemplu lit nullus in funiculo umbilimi imo nullus in lieu) arteriarum pullus. Cerium 1: clsm all , fostum Vivere, fi pullus rcvcra ptrclpiai‘il Revera, dixi; nam quod Lancilius (at) in Him; Procere accidille, narrat, ut in mortui carpo nun.) qui; pullum elle , contenderet, qui nulquam m. n lui iplius digitis erat, idem vcreor ne multo lath." eontingere aliquando poll): Cliirurgo qui inrrmian. res mulieris locos digitos ab opere iplo, dtquerrnti labors lervidos inleruerit. Quam ad vitandam lair. ciam eos laudo qui Chirurgum admonuczuut, Lu 1.. mul perceptorurn ab ls lc pulluum, limul luam. quos in carpo altero animadvertendos a quopiam LL1- ret , numerum conferar, ut fi idcmlit, fallile, n. telligar; fin contra, non lalli. Vcrum m; fa qud cliximus, certum ell; non tamen continue let-ulu", humorem, quidquam exiille; cum cccs sodem mane {i pullus nullus lit , lmtum cll‘e mortuum; in me lxmul cum to humorc cespit mcconium defluere . enim maxime tunc vircs poGunt ‘ led mox ndm. (hamobrem poll meridiem ad me ventum ell , u: Extra uterum autem propcndentis luniculi, aut allLS invilsre, & conlilia conferre cum ejus Medico non nsc pullus nullus , nee frigus, nee livur fans lieu gravarer. mew cum audivillem ea facere, 8t dare dant inlantis sxtinfli; nam intra contrar‘liuunni togitantem , unde uteri, qui conquievorant, dolorrs, olculi angullias in conllrifli ell‘s pollunt , ut, (i conatulque rellitutum iri, lperarct; ego vcm , in- artum vel gangrana corripere incipient, ab eoquetu. uam , primum omnium quzrendum arbitrnt , an ticula ablcedere; periculum quidem lummum in quu mlus ea figura lit dilpolitus qua: lecundum natu- vita verlctur, manifello pateat,‘ vitam autcm mi rain requiritur, a qua, lr vivus (it , ne ablit , vc. protlus deliills, pro eerto non pateat. Sane Uranireor , at ue , u: G: Verenr , meconii exirus laviaz ctfi lividmn, C‘J‘ frigidnm erat propcndens infacit . Se quid air obllerrix ? Illa vero , ajunt, l‘antis bracl-rium, ut, tanquarn procul dubio menu], in tranlverlum locatum ccnluit . quantum ex ampurandum judicaretur,‘ ipl'c tamen term div vim materni abdominis contree‘lalionc potu‘t exilli- editus all (p). ‘m‘arc: Vivum autem slle , mater non dubitat , 4t. Attamcn ubi aut ipla evidentium caularum. qua: vagientcm fibi vidstur audivil‘le . Mittamus hoe, Sc rcrum lerics , aut pleraque, & coullantia quulun, inquam, qUod incertum ell, (le vagitu. Illud vero aut graviora Iigna, ut cuticula: e capitc lacillimz qund opin‘ioncm confirmarct meam; obvcrlo snim ad ablt'ellio. humor ex utcro dellillans cadaveris ochre, vagimm podiee , & adiatenrilms podici partibus for. & figna alia luntilliulinodi , ubihzc, William)":ts coruprems, potuit ctiam necdum refpiunti llcrcns dicos . Cliirurgolve pcritiorcs illuc adduxermt, u: exprimi; cur oblletrix inimillis digitis non compro- unanimi conlenfione infant/3m elle intus emortuum . bavit? Mulicr cnim , inquiunt , le pallummidpt‘rne. cenleant; altera {e ob)ic't dillicultas, nurn manmus gal. Ego vcro: quid li opus elle, dicam , manum continuo educere, an aliis uti autca auxiliisprarllet. in uterum inlerere, lostumque, li nporteat, in me- Memini , cum Bunonie Medicislludiis opcmzn darcm. liorcm figuram eonverlum, cxtrahere. wad fi illius duabus illullribus Matronis unn codemquc annoutlanimus nunc Hefii‘ non potell.‘ lie liabete; nili aut dille, ut pal'Cl'C non pollent, 81 cum utriulquc lrtnblletrix decepta lit, aut ligura quam dixit, in me- tus cenleretur mortuus, ex altcra (Thirurgi minibus linrcm mutctur, line Chirurgi tandem operaJ lcdni- cito detrafium , ex altcra autcuiexp .‘tatione, Emlynus {era fortalls . non eflc infantem proditurum . lleris praelertim ulu emollientis lunul & llimulanux, Quorum alterutrum fuerit, neccll'e ell. Sed utrum- fuillc sjeélum, priore illa paululo poll: morrua {hit libct lucrit; mutatam pollea elTe figuram, dixerunr, lervata. Qui uti-iulque Medicus lucrat, Vir'domluterique obortis doloribus. infantem naturali figu- mus ctli rationes proferrst, cur in illa libilulllelpfl‘ ra , quamvis non line lumrno ob magnitudinem la. perandum, in hac cxpeélare licuillet; [amen non Plbore, in luecm dcnique editum {'llC . lllud ell cer- rem ex lervata laudem , ntquc ex non lervata nulam tum quod ad inllirutum lermnnem maxime attinet , r([|.]llt , iniullam, ut opinor , led ramsn apud non ntque ante ofiavam inlccurae noe'lis horam , 8; vi- ignobilss etiam Medieos. Sc Cliirurgu. E! quanvontem adlmr; mm at paulii'per pnllca vixit ; pro- quam minime dubium ell, quin pro all: rerumconv diii'le: id ell hons minimum quindecim ex quo, in- dirione alitcr agendum lit; vix ramcn, nili H «ntra uterum harens , llercus cozperat emitters ; ur cordi Spee‘latillimorum Medicorum lentsnria c; evidentillime appareat , emillionem hanc fallax cllc nmneni in ancipitis auxilii ulu rcprelienljnnem .. cmnrtui learns indicium . Haze autem rctuli , gits, praelsrtim li forte, ut in hot, prudcmis or: quia inharentem adhuc mulisrcularum , dc vulgiani< Cltatiquc Cliirurgi copia delit. Nequc enim lam ‘ mis errorcm non nili aliis, atqus aliis lubinds addi- matrcm {ci‘vare; videndum ell inlupcr , nch‘Il W" zis, 8t inculcatis Oblervationibus_ evellas . Nequc rus dctrimenti capiat. Conlultus lum annis MK"? enim, uti lupra indiraham, me lugit , quoties idem rrbus pro generola Muliere, our, cum poll ll}1~""" fuerit anrea vilum: quin; ut casters sxempla omit- felicilfimus partus opus liabuill‘et in quinflolli'll" tam , ex liilloriis paulo antc ( n J, cum uteri con- gi manibus, qui cum pedibus prodcuntcm ‘lflm‘ll torriunem mtmnrarcm, laudatis altcra tibi praecla- protrahere polllr, atque adce debcret , iis inrrorll re nllendct . quinfio poll cjcdum meconiumdic puel- repullis , dum in caput verterc, & lioc arrcptu 9 ‘3» ' lam elle cditam vcgetam, 84 vivaccm. Scilicet non re tandem lludex‘ct, mulicrem, delicatam allmlll" mndo cumprelfio aliqua, prxlcrtim ventris , qure , tandiu, dz tam vinlenrer vcxavit, ut nnn rho.U ltrtus corpore male complicate, non dilficile accidit, llamtmtnria febris. nu: pene ad interim vn pu- ltd 8: llrrcoris) tunc lerme fluidi, aut niajur copia, lit concitata; led & tribus inlecutis partubui aut acrimonia intellinum irrilaudo, vim potell vin- tes nunquarn caput , leLl brachium lemplr ex M rere, mndicam e0 tempura. lplirnéleris cirtumjec‘ti . is obtulerint . nb virium, ut credibileell, (tllzi‘u(mid? qund vis illa non lolum ob paralylim. verum ti iplius uteri rllamm ita ut nun (,‘i xquo a etiam ob lummam virium foetus intirmitatcm nulla bus partibus illus lullentanrlo, al‘E expellend; I fi. 1'.Elle interdum pmcll. Quas vircs mox (amen polls , r2 perverlae caula fuerlt. Quo n'agis, li nl.‘.;>‘"~I‘; ut poll lyncopcm. rufiicillato cum matre foetu, ma- quod propsraie cogat, 254 bor- parrus emortui hi gm ex parte rellilui , Medicos nunquam oblivilcide- lit; parturienti lpatium , naturzuue dandun} ‘ cot, qui nolint vel ab aliis plunbus indiciis lalli , arbitmr, qua lIIEC pariendi cnnatus. uolurtl ,qua: ad mortuum loctum dignolccndum proponi lo- crttt, illa vcro limul Collkéllfi nrxbus eonnithlu Epifi. Anat. Medica XLVIII. Art. 42. 6:43. quos nixus utile interdum ell cautis pcritifque inanibus venm' impolitis nonmhil adjuvarc. Sed quia na:ura aliquando aut in iis doloribus moVendis legnior ell. aut non eos quos vellsmus, {ed eonvulfivus pon'us, nollroque propolito adverlos mover; nollrarum "it partium hos rempellive ledare, illos, fi rcaplc "men id pollumus, promovere . Ad parturientern acrerfitum elle me, memini, qua malis . quos dixi, dulnribus jam diem unum atque altstum vexaf u, neque {omnum poterat capers , ‘neque alimenu 241 m2 . Nam ; ut foetum pthercam quem c Relic mulieris intellino a le extraclum , ad me , ut Inl'picstcm , mifit Chirurgus indullrius Venetus Ni- colaus Paruna , quo de {mu iplc ( x ), & Santerinus (y) lcriplerunt, idem Santorinus ( z) {96mlnam, in Patavino agro fortafl's etiam nunc vxven(em, commemoravit, qua fmtus olla per tandem exclulerat viam, turn Vir Cl. Francilcus Seraus me per littsras Neapoli data: lub finem A. 1739. ccrtio. rsm lseit, indidem excreta fuille ab alia mulicrc non ita pridem infantis olficula. Ex abdominisautsm abl;rure. Ei igitur priulq ~m vircs prorlus collabersn- cembus hoe nollro lrculo edufia Brixiz, 84 Vertelrur, cum dimidiatum opi granum dedillem ', fimul lis lastuum aliorum olla Vallilnsrius holler ( a ), 86 rgzineri alimentum cmpit, limul lunt dolorcs illi le- Cal. Iiantonus ( b ) tradiderunt. Facile aliz fusrint dali; ut mox legitimisdoloribus advenientibus, oleu. stats hac apud nollrates cjuldemmodiOblervationes, ]oquc uteri, quod priores conllriélum lervabanr, rc- quarum aut notitia ad ms non pervensrit, aut‘ fl elulo. puer feliciter editus lit. Sic autem agendo , pervenit, in prdcntia non meminerim; Sed quomam non Deventerii (q ) lolum, quad tunc lciebam. led nihil in Fee Medic: fermc ell quodexceptiombus non & eximii Medici Richardi Msadii (r) , id quod lit obnoxium; ideo qua: de putredine paulo ante‘dle nunc video, viam tenuills me, gaudco. At lrgnior xi, 6 aer non lubeat, lerius; {i vero lubeat, CIIIUS; natura in altero quidem, dc quo dicsbam, calu , ad & perieulolius adveniente, ea plerumque. non lemid accommodatis clylleribus atque abdominisinunfiio- pcr, vera elle pnlui, tum aliis, tum duabus Oblernibus primum quoad ejus fieri fic potell, adiuvanda vationibus udduflus, uno eodemque anno editis ( c) ell, tum fi hzc latis non laciant, aliqua ds eodem a Viris Cl. Reulncro , 8: Nebelio . Alter enim fl:gencre propinando qua: naturam invitent potiusquam tum proponir quinqusmellrem in utero mortuum , acrius, nsc fine pcriculo llimulent, aut certe agircnt. eumque, etfi ob retcnras limul Secundas , 8t aquas Rideas fortalle, li id narrsm qu_od in vico agri Pa. acri aditus non patcbat, tamen poll viginti , haud mini annis luperioribus accidllle, dc certis aufiori- arnplius, hcbdomadas exclulum trtcrrimo mm fwtore. bus cognovi . Parere non poterat mulicr. Chirurgus Aerl' vero maturum {retum legitimo tempers prodicius vici oleum leuenii lutei vulgaris ad uncias qua- re Conantem, led poll aquarum ellluxum, lui interiruor mittit, quo videlicet, ut lolct. abdomen inun- tus ligna tanto ccrtiora prmbcntem. quod proximis gant. Rullicz qux adilabant , imperita: mulieres ad hebdoniadis fwtidu: 6' fanguinolentu: icbol' um: potum credunt ell: millum: itaque cnntinuo dantbi- membrmmrum,fibmmmqut amoflimm frufluli: ptr bendum. Sic illa parit. H04: calu edoflusCliirurgus muliebria rill/twat, denique in lccleton abeuntcm, u: nuldem cheyrini, ut in olficinis vocaut , olei tau- crepitus ollium audirctur quoticlcunque mulicr cor- turulcm rribus, aut quatuor aliis quas par urgebat pus antrorlum , aut rcrrorlum llefiebat, nulla (amen, dllficultas, eodcm exitu propinavit. Hinc Pataviino. qua memorstur, lelvrc , aut gravi alio incomv I: mrhi lamina: datum ell, quae mortuum ejicerein- modo eonfiiflata, imo ram per mu- amm olIa illa in lantern non poterat, 8:: lie quidcm infantis caputali- utcro gtllans rim fanitan‘: difpendium. Utiquanta magis deleendit: quanquam ob nimiam ma- nam vcro ficuti emartui tot, preter cos quos rumznltudinem cui pelvis imus ambitus par non erat , memnravimus, partus intra vivcntis marris ventrcrn line Cliii'urgi auxilio prodire non potuit.Leucoiiqui- diu Sepulchrum liabuerunt; it: plures Vivi ipfi una dam illius llores ad menlss , ad latum, ad lecundas cum mortua matre non liumarentur. aut latis tempromovendas a Medicis datos eflc , notilfimum ell . pore ex ejns cadavers erucrsntur. Verum dum ProStd uleum in quo iidem Flores macerati fuerint,pro- leflor quan‘itur, dum acccrlitur, dum venit, lzpe ii pinatum elle, non memini: nec mirum, cum tot mi- qui vivebant, delwiliores praelertim, inlantes moriunnus injucunda extare in eundem ulurn putcntur. At- tut, frullra mulierculis , virilvc etiam plurimis , ram-en haud prorlus inutile luerit hoc quoquc memo- sque ac ipla: , rudibus, & inlcitir plenis , interea ralle, ["1 forte oleo quis credat aut lcucoii vim, qua- dum illc vcniat, ut matris os apertum lervctur culis ca cunquc lit, temperari, aut pntius cum hxc rantilvus, quando pntius cum aliqua utiliratis {ps cxeritur, opportune limul leniri , l} quid, ut in con- danda opera ellct. u: inrerea parentis corpus, 5t venVElllVlS doloribus paulo ante ollendimus , lenicndum ter potillimum, calens lervarctur, rationeid prmmone llraute , 8c Stalpartii filii (d) in canis {mtibus expe42. Quod lupra (f) expeflari polls diximus , ni- rimento comprabante . Mcmbranis cniminvolutos cum ll_ quid urgeat , lie potillimum accipias , velim , in aquam tepidam immifillct, etiam poll aliquot lio"iii putrelcentis fwtus apparere figna incipient , qua: ras pullus enrum invenit. (him ex illullri in Silelia Cltllls adveniunt ubi jam aqua: sjcdz lunt ; per dil- Matrona (c ), ante horas quatuur jam nmrtua, adruptas enim membranas ad mortuum corpulculum venicns tandem Profeé‘tor, incrlo abcamfnc , uteru- Arr. lubit , corruptionem illam allerens , quze ut que, vivcntcm extraxit puel‘lum, cum inrersa ulquc {mus plerumquc, 8: line acutis parentis febribus ea ad illius advcntum Jugiter foti/mr fpirituafix, /' loluum cadavera invadat qua extra aeris contaflum mo embrjanum, viuaquc gmrrryb dramatize cur/i ml ' Ll"! 1 ex hilloriis intelliges qua: diu antea conceptu- trir calidir extinélm ventrein {overs nnn omilithnc , rum lmuum olficula rclerunt five per abdominisabl‘ inde minime deterriti quad nullum in utero mntum Willis , live per anum ejefia , matrc ut plurim um psrciperent, ut opinor. Nequc enim ()blervationig lalva . Que hilloriz ex quo luam Albucafis ( t ) lcriptoi‘ lire continuo liibjecillct, qua lapenumero Pffilulit , ad eum numerum excreverunt , ut cum lunt vsra: Viv.) [Him at p/urimum fa'IlfI, quanqzmm 11a: nnn unus collegerit , nonnullz dclidsrentur , mm frmpcr aprrzc mortal/47. (in? addi poterant. plurcs autem delint , quz tune 43. Saris LlC parturientibus . N inc psrpauca de "on extabant . Ex illis cll , ut opinor , quam ex puerperis quoquc addamux . Pcrtinct huc ()bpryria Oblervatione habita A. 1667. vulgavit Do- lcrvatin quam pridie ldus Augulli A. 1707. cum m"lieu; dsnMarinis ( u ), cujus foetus cranium per Dndilfimis Amicis Venetis , Santorino in priRafi? ponxcem, ut religua olla , excretum allervabat mis , habuimus, & de qua non lemt-l in Advcrlll 12mm Riva I Ex his autsm quas memoria no- lariis IV. (/ ) mentioncm injccimus. Nunc totam 3 Vcl lola ltalia obtulit, lunt certs non paucim- accipe. Margagm dc 36d. @- tau]. Mar/1. Tom. 11. H h 44. MU- qurdquam' rctiners, led vnmitu nmnia cogcbatur rs- . )l (upn ad a. 3:. cit. e. I7. :5. so. (r ) Monit. Medic. c. ,9, Sea, 5. ( I) n, 4,. (1) Chirure- l- 2- 5- 753 "ills". d: r: monflmla per Urlnlm excten. ( 1 ) Relax. int. :1 cadxv. d'un Fun & ext. (y ) 1an d‘un Fun & mt. I:11.. n. g]. r a ) llloria della General. .x. e. n. n . I7. (I: 3 I): OH. Mad. at Arm. Eprll. 7. Dh- N. C Cent.5. OM". 21 Cent 5. OblsL (d ) Exercrt. dc «Nutrit. Feet. §4r. in li c. ( g l h. N. C. Cent. 3.0M. 37. Amm-dv. :5. :7. 30. 43. 4:. (n ) n. 39- ( n ) Dc Subit. Mort. l. 1. c. Id. n. 8. ( p ) Eplr. N. C. Cent. 5. Obl. 37. in fine. ‘ .l. l mn‘lfl f I |