OCR Text |
Show Liber 1V. De Morbis Chirurgicis, 6c Univerfalibus 6. Haétenus qu! ex hilloriis live in Sepulchreto extantibus, live eidem, li volueris, adjiciendis , colligere licuit devorari prolertim arlenici ligna, multo prolixius fortalle quam velles , haud inutiliter tamen, commemoravi . Nunc qure iple bis vidi, femel in one, iterum in tribus , recenlebo : quos omnes , cum bene penlitarem cunéta quae pollea velligando Icire potui ) e0 veneno alleftos fuille , conjeei . Primus vir fuit rohullo , & magno corpore, habituque pleniore quem correptum febri curabam , jam remilla adeo , ut e lefio nonnunquam {urgeret . Is vix lemihora poll eoenulam in qua nihil nili concilum panem fumplerat in jure coflum , improvifo vomitu prehenlus elt permolello , eoquc magis quod leepius redibar. Venit ad me intempeRa nofie ex ejus domelticis unus rem narrans , 85 quid agendum , queer-ens. Ratus , moleltiam in- de augcri, quod inani ram ventriculo, azger vome. re cogeretur, jus dari , 85 , {i nihilominus molella vomitio elle pergeret 5 enema ad avertendum impem, Qua: cum frullra elTent, redit illc 3 ego autem alia , 8c in his denique laudani opiati granum unum preberi , juheo , fi non prodelTet , iple venturus. Laudano quoque poll hora quadrantem rejcdo, lurgo, St cum eo domcllico ad egrum e0 . Inter eundum , miratus, vomitum line manifella cauja ram pertinacem , tamque gravem lubito extitille, qurero, num forte aliquid anger peccaveri: , 8e plus, aut aliud quam diaum ellet , in ecena lumpferit. :Ncgans domeflicus , imo _, inqui: , nihil preter pa,nem illum lumplit in mm cofium , & pulvere quo tu julleras , ab N. confperlum. Ego vero qui nullum pulvercm inlpergi Jumffem , & quo eile pellet animo is qui inlperlerat , non ignorarem; tacitus , quid milii protinus laciendum, quid lilendum , quid in policrum , 6e quomodo cavendum cll‘et, cogirabam . jamqne ad zgrum veneram non tam dc vomitu, quam dc inexplicabili quodam angore ad cordis, ut vocant, lcrobiculum milere querentem, 8\' opem quamprimum implorantem . Nulla ibi , nut in reliqua ventriculi regione tenfio , nullus dolor . .At fingultus cum ruflibus lxpe , 8e laepe qumdam refpirationis dilfieultas molella erat . Pullus valde frequcns ; led parvus potius, & debilis . Bonn animo ello, inquam ,‘ quantum pravi humoris ejeceris, vidcs ( & plurimum lane erat, vilcido quo iple abundabat, phlegmate lupernatante ; in imo aurem erat panis quem {umplerar , nee primis vomitihus , fed aliquot rult horis reddiderat ) nune optimo humo- re es refieiendus : & continua petitum ex proximo magnum vaccini lafiis cyatlium praebui A @o epotofllarim a me vitam lihi elle redditam , clama~ vir . Et profefio meliora omnia faé'ta funt; u: pullus ante duas horas ad naturalem magnitudinem, 8: robur redierit, angor remilerit , vomitus, ne are: quidcm provocando, ampiius reverlus lit . Laae :utem iterum ) maiori quam antea copia date , u: vel ore, fi res ira ferret , rejiceretur , vel intellina perlinirct , atque perlueret, hoc alrerum conlecutus fum alvo {oluta, fimulque pullu minus frequenti la- horare cmperat poderr, mulcebar.Nclongum faciam~ intra duos, trelve dies prorlus ahada crane 0mm; qua: vcnenatum illum pulvcrem conlccuta fueran: nec quoad homo vixit ; vixit aurem poltea com: plures annos 5 ullum noxae rn ventriculo , am in_ telhms relifix valhgium ollendit . Sic vilcidi quibus , ut dixi , abundabat , humores , 8: cita , ac {aspius repetita vomitio , & lac denique , ac le. rum , quorum copia quidquiel veneni, aut ejus cf. {eftuum In ventrrculo , 5: intellinis rellabar, ir. retiendo , diluendo , abltergendo , 8: per alvum educendo , lublatum ell, liominem lcrvarunr. Qua autem ratione caverirn , ne pulvis ille, qucm album fuilfe, lntellexi pollea , tunc itcrum, agro. tanti daretur , aperre {cribere nunc pollen) fdi-J enim ell: ex quo illi mortui lunts fimulque ollendcre, quanta in pcriculo aliquando lit Medicus, ni {e intelligere quzdam , dilfimulet , 8: in quanta :eger, live quazdam donec aegrotat , a Medicu au. diat , five non audiat , & quem tamen ad modum tum ab segro novas iulidias , tum a me iplo m. lerati hominis , fi per me le impediri lcnrircr, ultionem averterim. Verum ad ea qua: in tribux aliis vidi, in quihus eadcm conjeéhn'a , led non eadem diliimulationc opus {nit , tranfire jam przellat. 7.1nlcquentis anni , qui fuit 17H. Majo menle a lacra peregrinarionc domum redibat oprimru Sacerdos Francilcus Balduccius , cum Celene tantilper lubllitit, dum iple , & (res qui fimul erant. aatate , viribus , prolpera valetudinc non minus quam iple , vigentes, frugaliter, & line cunflario- ne prandercnr . Erant ii fratris uxor, vir alter, 84 altera mulier. Mox a prandio ediverlorio exeunt, & in viam fe dant . Non multum proccllcrant, cum Saccrdotem tantus ventris corripuit dulomrr cx equn deponi necclle lucrit . Depofitus etli multa , & laepius tum vomerer, tum dejiceret ; illcnmen dolor , cum inexplicabili angore conjunc'rus, increvit adeo, ut animam agcre viderctur. Celsnam revec'lus , a Medico creditur colico dumtaxarda'nre torqueri propterea quia crueiatuum ledes in region: erat epicolica dextcra. Itaque totum illum dirm, & magnam noflis partem tot enemara , lotus , p0tiones, holos turn anodynos, tum purgantes adl-n‘bct, quot Medicus alter vix intra plures adhibuilletdies; incallum omnia . Nee tametli mulierum alteram Vomitibus interea , & dejedionibus , & gravibus inluper animi deliquiis correptam videret , virum aurem querentcm audiret de ventriculi azl'tu, & pondere 5 quidquam de veneno lulpicahatur , credo i quia loomina altera quse eoderu prandro ula em} nihil prorlus mali perceperat , & eaupo quoque n11 in eo prandio eile potuille quod nocerct, (onllar lime alleverabat, & vir qui luaptc {ponre tlreriacam lumcre voluerat, auaum indc aellum Ventriculi lenlerat . Iple ei qua male habebat, mulirri anud§'- nam impera: emullionem . Sed hane, 8c Sacerdurtm morbus iple adjuvit , eujus vi 6 ventriculoY &' 1!" tellinis multa ejicere perrexerunt . Quibus excretionibus denique lub auroram conquiclcenribus: ll' mul omnes Forum Livii convchuntur, mcque conultim accerlunt , & qua: libi aceiderinr, doecnb Ego vero {latim quazlivi , lfluilletne in prandru edulium aliquod de quo mulier quae nil mali lL‘nlCNl) nil comedillet: cumquc audirem, l‘uille, pultcm mmirum ex oryza, qua: primum omnium in I113?" patina allata cllet , fuith-que igitur in ca pultc v»nenum, dicerem ; 8: nos crederemus , inqulunhfi qui de ea plus ederunt , gravius; qui minusy 15""? detrimentum retulillent: contra autem res le limit: nam Sacerdos hic , qui minimum , ut reliQ‘-"7',"m rum utrumque Jam rarius acridebat , lublatis , ut vix diebus inlequenribus femel , ant iterum lint animadverla: Pultes quoque ex hordco, aut oryza cum lafie parabantur. Seri autcm quantum vellet bibendum dabatur; namque u: alvus fluebat, fitis , & :rllus invalelcebant, qua: duo epoti leri eopialevabat. eduliorum, fie «Se illius comedit, gravil'fime 5, 11"" r qua aliquanto plus, minus gravircr ; Vll‘ qu l‘l" ‘ mum, levilfime omnium laboravit, & labuict- 55 num, inquam, num forte contritus calcus {uprf‘r u: folet, era: inlperlus ? Cum iuille , drccrcnt, ‘1 Sacerdotem, quippe fallidienrem, nihil lcrmc ; ri‘; de illo , lumplille; mulicrem autem multo‘lrl" de oryza , quam de caleos virum demque vurt Suuniquoquc, autlacinjeélum ardoris lenlum quo la- hoc aliquid, plurimum autcm dc illa rorvagfi &0 , lbirandi aurem diliicultare, 84 lingultu, quo- Epifl. Anat. Medica LIX. Art. 8; 8c 9. vos ipfi, inquam, Val me lilcnte , jam inrelligitis , in caleo fuille erodens venenum, ut mures necarcnt , fortalle admillum , eo autem caleo minime , u: o- portthat , {epofito , inlcium aliqucm , dum in di- vcrlorio prandium inllantibus vobis approperaretur , pulti inlper*lille. Vera tum dicere vilus l‘um, multo autcm magis, cum longo poll tempore caupo , qui hos audiret evafille , minus fihi jam timens , mutire aliquid non dubitavit . Tunc nihilominus dnz reliare dubirationes vidt'bantur, altera , quod inter eden- dum odorem quidem minus gratum quendam , pu- to ex pravo caleo , nullum autem inlolitum {3pm rem, nullum vel pollea in lingua, an: l‘aueibus ero- fionis lenlum percepcrant; altera, quad etli venenum erodens luifle, conJicercm , quodnam tamen ex ero- dentibus fuillct, ut peculiar'e opponi antidotum polfer, non conllabarr Verum in luperiorc quoque ealu (/ ) cazdem ell: potuilli‘nc dubitationes . Nequc enim , ut ex filentio meo tutc argurm , ullum in lingua. aut faucibus erolionis firit indicium , ncque peculiariter quodnam venenum datum el‘let , lciebam: & meam (amen erodentis veneni conjefturam lac , Ck lei-um tanta cum utilitate przbira conlirmarunt , l1mulque oilendcrunt , ubi veneni lpecies ignota ell , nee proprio ejus lice: remedio uti -, at so laltcm u- tendum elTe quod illius, quippe minus ignoro , generi adverlatur. Feciflquue adeo in calu hoe nltcro quod in priore , nili multo plures jam praegrclla: , uunc autcm prorlus lublatce vomitiones, dejerftionelv que , nullulquc luperlles angor , nulla tor-mina ere- Clum 'am vencnum Vila cllenr lignificm'ei Tamcn liquid orte adhuc rel'citaret , ut occurrercm , limulque ut litis, EV febris, qucetantam cvacuationum eopiam, tantamque erant commotionem {(cuta , ratio- nem habarem 5 leri plurimurn bihendum dcdi Saccr. s77 quarn lupra expoluimus, proxime prreedcns caufa ,‘ tum graves abhac inlociis eodem tempore effeétus latis ollendcbant: denique urinae nil-nl mutatz & lanorum omnino limilcs contra atque in nephriticis lolent , non cjus gcncris dolorem elle , confirmabant . Atta- men cum neque corum an exterius adhiberi jull'eram) quidquam prodcllL-r; an-mata autem negaret :ger le polls admitrere proper-re: quod limul hemorrhoidum tumor , 8; cum tenelmo tantus dolor accellerat,ur li ab immilTa lillula magis cxacerbaretur, par fercrrdrr ell‘c non pollet; me neccrfitas urgens laxandi, & nephritiei doloris limilirujo adauxiliumtentaudum impulir in hoe prolieuum , niruirurn tepidum t-mollirns balneum r Ncc me {pes fclellit . Vix enim in balneo eonledcrat Luger, cum angor primum, 85 pau« lo poll dolor remilerunt. Sed c bilnco egrellum cum utcrque rurlus vexarent; coneiliare pnulilpcrlbmnum, it he relltcrc coaftus lum . ltaque grant) uno lumpto laudani opiati, horam unam dormivit . Experrcv Km, 8: dolorc aliquanto minus laboranti , ut capere :aliquid cibi ram puller , ptilanam dedi ex jure pin;ui, qua accepta , reliquam nné'rem dormivit t Po~ Itridie febricitami, led nullo )am cum ventris (lolo. re, amygdalinum oleum prmbui , certa antem hora clylma ex latte , & mucilngimbus impcruvi , cui ne dolor, quamvis minor fifrus, lrzemorrlioidum obl‘tarec, cxigua turunda pruluit, ante; podici rndita, il- liraque ranarum pingnedine, quippe ex Amici Medi- ci oblervarione at! dolores venarum illarunr mulcendos idonea; rurunda autem cxempta , liphonis fillula , ut minus molella ellct, inrerlo pulli tenuiore intellino obdufia, ficque lenlim , lenflmqne immilTa . Inje€ra cum horam , eoquc amplius rctcnta ejeciflbt , levamen indc rerulit angoris alicujus , etiamtum in ventre luperl‘titis, e°i litis . Adverlus quam , 81 oris amarorem multa epom Nuccrina aqua proluit . Exinde omnia magi; {emper in melius verterunt. Atque iil'dcm lerc mulier quoque :Idjuta ell, cum llavm doje&iones, utiles quidcm , {cu litim , 8c lcves qunldam ac vagantes ventris dolorts , 8: tcnelinum cum ardoris lenlu afi‘erentcs, lubinde molcflm ellcnt . Not: doti quidem, 86 mulieri, Nam vrro , qui ntque lrtiret , neque febricitarct, ncque aliud a me peter-ct , nili ut ponderis lenlum, ventriculum gravantis , au- ferrem , facile annui oleo dato amygdalino ea mentc , u: vomitum potius , quam dejeftionem , movcrem eo remedio quod liquid forte crodentium particularum rcliquum cll'ct, limul irretiendo , ohliniendoquc Sacerdos flavis dejeétionihus earuir , ltd minus fluiprodcll}: pollen Verum cum vomitus ne digitis qui- dis, nullumquc, nili limmorrhoidum , dolorcm modem penitius in as inlerris confequeretur; alvus lolu- vt-ntibus . In iis muci tranr , qui lcmcl in :xlobum ta ell, lenllrlqrre ponderis omninu lublatus. Cui de- compafti, cum hunc attentius inlpieerrm , quali ininde Op'ime habenri , nihil nili pultes ex oryza , 8: digellum adipcm, quocum tendincu pcrmilla ellbt lublatte Commendavi . (mas & rcliquis duobus dcdi llantin, rclcrre vidthantur. Is glObus pl'ndiit quarto (eerie loco, cum jam :1 largo leri potu {tbrem , l‘. a rccidiva dic cum lolidis recremtntis, languine tin- timquc levillimas laftas elle , animadvertercm . Nox etis, non admillo, led lupcrlicies tenus alptrlo , ut optima luit, m: pollridie mulier line febre , alinvc cx limmorrhoidihus efle, intelligeres. Sicquc hi nmni incommodo jam cllbr; Sacerdoti autem, decre- quoquc duo intra undecimum a prandio illo die-m lcentc magis magrlque & illire, & liti , nihil prete- convalclcrntcs, multos minus pollea line ullo rtlicia: rca rel'larcr dc quo qucreretur; nam & lenlus in min. in ventriculo, an: inrrllinis laslionis indicio , vixegendo ardoris qui pridie lucrat , Jam nullus crat . runr. min Sacerdos nullo alio morbo , nili AorQuibus ctli toto en die, & proxima no6te , & inl'e- tae intra thoracem aneuryl'mate , quod , lcxcnnio quentis diei magna narte omnia in melius ire perge- pol'r inclioamm, diu pcrrulit , ad cxtremum confebill", & alvus lubrica line ullo ardoris ltnlu rclpon- Ctus ell . dehar; non ego tamen eadem dare intermili qua: bi9. Nunc ut ab his ultimis incipienres , ad cmtera duo dedcram. quoquc in propnliris quaruor :egrotantibus ohlervata, 8. ECCe autem ineunte quarto die ex quo immanis aliquid adnotcmus; li forte in Seélione ha: X. Seillc dolor Sacerdotem prehendcrat, eadcm pomeridia- pulchreti (g) l'aawium crcdentcm animodrcrteris, exna hora , nulla previa manifclla caula , ad eundcm hibiti veneni ligna fuille immancn‘. vantriculi cordis dext modum prehendit. Pedes initio {rigcbant , pullus teri, &prox a: vena: Cara; dilrrnrionem , & launonnihil contrahchantur. Procter dolorcm , molellil- guinem in corde, vcnilque ornnzhus vi, ut putabat , hmus erar quidam toto ventre inexplicabilis angor , frigidillimi vencni in Vivcnte coryorc concretum , a quo lpiritum libi intercipi :ezer maximopere que- quali leptima a morte hora cadaver non leruillet ; rcbatur, eoquu potillimum lc cogi, airbat , ut mo- noli ad ejus conlirmandam opinationem , Sacerdoris do huc, modo illuc milere lc contorqucret, nonnun- nollri aneurylma referendum putarc. Nam dilatationes quam lurgerct, atque ambularet . Sed dolor tencbat ejulmcldi non cito ndeo fiunt, ut vidcrurille arbitrari. regionem epicolicam dexrrram , & proximnm lumbi ncc ccrre in nollro aneuryl'matisincipientisligna, ni. par-tem, indc aliquando in tranl'verfum per hypoqa- fl pol‘r plures, ut dixi, annos {c oflcnderunt ; ut li ih'ium, alias in dexterum l'croti latus , interdum in vel a conllriftionibus quz doloris , 84 angnris ternpropinquum femcn lo extendcns ; ur nephriticus vi- pore contigcrint , primam liabuillE origintm , lulpi. dcri pallet . Vcrum nequc obnoxius homo unquam ceris; pro vencni tamen indicio accipiendum id confuerat dolori nephrrrieo , & pixlenti , li vomitus , tenders non poms quod 3 tot aliis caulis tam longo tempo. & dejcftionts cxcipias, limillimurn qui anti‘ qua- ris intervallo {afinm (ll-e, Cil‘tlrl queant cxxllimare. Quad tuor dies ingruerat , n‘pl‘ll'lEIL‘Um non fuill": , tumilla vero ad languinem attinc: turn in venis,tum in cordeiplo Mm‘garjni dz Std. 0* cluef. Morb. Tom. 11. ' b (on- {f)ns. (g)0bf.4.§.r. J. mina villolaa tunicaz, alterum eodcm verlus, alterum verlu‘s mluphagum . Virum hunc confeeerant brevilfimo temporc vehementillima: cardialgiae , ardores , cru‘ciatus , lipotliymiz , vomitiones . Mulier aueem illa magnis prazcordiorum anxietatibus corre- pta , & vehementibus fimul ac alfiduis vomitibus, & dejeflionibus , denique convulfivis motibus, artus milere dillnrquentibus , inter aeerbilfimos cruriatus obierat intra horas vix decem . E: ne dubitare polles, unde he: omnia; in utriufque ventriculo arlenieum deprehenlum ell. A A," s". "5.n. 375 vcrlus, le extendentes, & duo inluper angulola fora- |