| OCR Text |
Show goo Liber IV. De Morbis Chirurgicis, 6c Univerfalibus non ante {acculi decimi {exri finem, led hnc nolli'o, non fub tcmerario quodam, lCd lub cxpc‘ricntillimis Cln'rurgis idem, aut fercidem accidere, litteris mandatum ell, neutrubi autem culpam omnem in aerem coulerre lice: inlalubribus quamplurimorum xgrotan- tium effluviis infefium , quando in utroque vconllat capitis vulnera vel gravia, alia ratione curata, con- fanuille , Ecconlanelcere. Cave credas, lIIC a me peritiarn maiorem, aut diligentiam in viris celeberri< mis dclidcrari. Saris ell caularum, ut diccrc incepe- ram, quas acculcmus. Sic enim cogita, nonnunquam languinem intra venn‘iculos cerebri , aut {ub hujus ball ellc ellulum; alias cxterius quidcm, & luperius, verum lub Dura meninuc, aut fi lupra lianc , eo [amen loco ubi calval'iam c direfto Chirurgus non audeat rcrcbrare, excmpli caula lub Temporum mulculis, aut contra l'ituitarios frontis linus . Nec me interpellcs regerendo , polle aliquando & contra horum Sinuum ledem , & lub iis mulculis cranium perlorari, 8c lupra tum languincm Duram meningem incidi . Scio enim , Frontales Sinus nonnullis decllc , quod ubi ima from ad fupercrlia niliil pm. mineb‘at , Ex‘ lima erat , videor intErdum animad» vertille. Nec mc fugit ad materiam educendam qua lub illa meningc coerceatur , ejus incilioncm a lum« mis Cliirurgis fuille propoliram, quos inter pollremi non lucrunt nollrates Gabriel Falloppius ( a ), Ca:- iar Magatus ( p ), I'etrus de Marchettis ( q ), Temporalem autem mulculum ab eodem Magato ( r) fifium elle plurie: jelicz mm fitrct'jfu , 8: ante Magarum fedi ejuldem mulculi felicia pariter quinque excmpla a Carcano (f) fuille Iitteris tradita , ne tum quidem ulla lecuta convullione , cum torus in Epift. Anar.‘ Medica LII. Art. 14. 1;. 6c 164 do, ut complures docent Oblervario nes 9 in iilqu: etiam due a Murryo (y ) editz, qu as analome firmavit ) cam meningem incidiller ilquc aur Um' li m dcceptus; inter quz umnium rem 'mum numell‘cgogl lit‘ou/fitnrn cab anew; cert/2r; illiimprcfli morn: "f. fimo , alii Vidcrint; fern acrem non in pus uod nullum elIet , led in Tenucm meningem' (2w brumque immifillct , aut non deceptus ,- artelie rt. mos , per Crallam meningem repentcs, laucialle: Mitto crrores caercros qui in o ere non ira farill accidere plures potuerint non me :egrorum aura enumerate: & ad reliquas caulas redeo, proprerqua: id opus inutilc elle poruerit. {matum ut illqugstgn. tum commemorem; ccrte ut languis inter menimem Duram, & cranium, 8v iis quidemlnciselfet elfulus qua: perforate niliil veret ; tamen li concretus are); adco, 8c tenaciter ad eam meningem adhafiller, in non line vidivelli poll-er, quemadmodum & aliispl-J. ribus, 8c Vallalvre ipli non lemel invenire contigit; niliil enim , ut vel lupra animadverterc potuilli, comminilcimur, led omnium fare in luperionbns, am in his Littcris habes exempla; quid cranium per. terebrare profitillet ? Dices fortall'c : at G vel a moi-rem lic fldllécl'rllct; perito Chirurgo nondeluil r quae inflinderet , ut dillolveret , ®lutinaret. Far, non defuille. Quid? li pars aliqua ejus languinis ihi ellet quo adire infulus humor non pallet; ntquecmm ignoras, arfie cum cranio mcningcm illam cohzrr . 81 liinc conlcqui, ut nequeac cum uno in quo amnio leparara fit loco , alter, vel propinquus, inqun pariter {eparata fit, communicare, aur certe ita r'\~ pedite, ut opus elTet tum ad lubeundum, tum ad egre- diendum. Nec me prmterit, quibusinlltumentistlxr commemoratam , aliam ex Hmnelic addidimus . In nemine illorum trium languis crat effulus; duo tamen primi illico, rertius inrra duodecim horas ab ea allilione interierat . Fac, ex illis aliquem dieculam , ut fi paulo minor fuillet concullio , vivere potuille; cranium autem artonito quali ex interna {anguinis effufione, elTe perforatum . Nuni exirc languis pomillet, qui cfiulus non erar? Spec‘lant huc etiamilla Ballonii ( e): aliquando illeo cranio, leviter contufu came, terebrzmz intm e/i conruffnm : (lg paulo inferius, cxpcriemia obfervalum efi , immmcro: rt movbir melm‘ 170/5 comm/flaws: 6‘ coma/[inner inte'rr'i'ffi? , facets qum lolcbat . Pollra in so qui contulus fue- quorum in ccrebm per anatomy" nil riders rontigi; feptimum , cum famem diutius ferre non pollet ) rofque frféllit razor ft nlzquid dim'myzi reperiye poll} in cerebra lubemntium exrrnflarmn . widen orculta fa:- plurimum comcdcre aulus ell, ‘Mox febris rednt urgentior , cum dolore caput_univerlum gravanre , 8c vomitu . Ne tum quidem 1n quo clam omnibus dc-. liquillet, efi fallus . Cum remedia caatera lrullra cl-I lent; mcnrio injeéla ell auxilii‘quod omnes hic re~‘ nuunt, iple autcm‘ minime lorrmdavit . Igitur qua ca- pe caufd canvulfionit l Ell contra cum in cerebro ell: magna 8c conl'picua lzlio, aut intra calvariam multum languinis cfl‘uli : nec tamen, ea pcrforata quid- quam ex cerebro cduci potelt, aut languis ex eainu. tilirer educitur . Vide primi calus excmplum in Ohlervatione Elire Camerarii (f) , qui frullra terebraturn cranium narrat propterea quiaifium rapitis luppuratio conlccuta intra cerebrum lateth , extcrius undique integrum. Alterius autem calus cxcmpla elicere ex Oblervationibus eorum pores qui {anguifera vala, arterialque in primis, dilrupta inrra pcrcullam calvariarn deprehenderunt . Saris ell Bohnium (g ) inlpicias, qui (er vidit. Fac , arterias aut non elle ex grandioribus, aur non prorfus ruptas; neque cnim (emporis latis elTet , 11: de terebra cogitaretur. Quid lamen prndellct cranium perforate ad effulum lan- aliquam ex iis lovers calu; nam certa: carum lcdcs rem cerebri tanta fuerir, ut intimam ipfius ll" non lunt; tercbram demifillet; prius utique meningem , & qua iplam attollunt, violal'let, quam primam laminam totarn a {e terebraram elle, crede- 142: am ii alius , retefla ope tcrebrae eadcm meningc, eique pus lubelle ratus ( lubcl} enim aliquan- ram maximopere vitiaverit. Relege, quxloi O l‘_' vationem llulti, ob allilum vehementer cm" "‘1‘" cetur, imo ecchymoli, & tumore {e ipl'am przclare indicet; non raro (amen calus intidunt in quibus a- to .- rriduum pcrrcxit , licut ante, vivere , 8: rure eadem quad terrifiti [ympramarir cur/a exn‘n et. Er id ple- guinem cducendum, {i novus ulque &ulque exquantumvis minoribus, nec omni ex partc ruptis arreriis eodem effundcretur? Mitto caulas alias , etiam qua: non ram Cliirurgorum, quam zgrotantium, aut alfidentium incurim, errarilve , non {emper in vulgus notis, fuillent imputandaz, 8.; ad cam venio,ob quam iepius, quam ob cstcras, accidille puto , ut calvariz terebrario inutilis populo videretur. r4. Nam ut ligna lint ex quibus liceat {ulpicari , languinem intra calvariam elle ei'Fulum ; quis icire pro certo pnlfit, an revera, 81, ii lioc etiam lciret, Eli, quam Epillola ad re VIII. (1: ) delcrirfim": is. jUVENlS agrellis robullus ex alto cadens , caput allilerat . Nullum omnino conlecuturn aut tune , aut proximis diebus lymproma ell: . Itaque rat, loco; iserat ad alteriusoliis {incipitis illam pars tern qua Lambdoidi future: propior elt ; tumor manifellus, 81 addira febris ut in Nolocumium veniret, impulerunt. Exarte aMrdico, Chirurgoque curatus, jam ell: Videbarur propemndum lanus , prle-rnm cum toro eo tcmpore pcculiarc latentis maliindicium {c ollendillet nullum . Circa diem a laplu dccimum tranlvrrlum dillcétus ell; , invifique iple A. 1734. rurgi polfin: pattern aliquam meningis proximamz hic juvenem qui, pugione per cum mulculum alum- calvaria diducere, zgrum autem, lpiritu per inlemlma ejus anteriore parte in auricular: ulque Concham la colribito, cohzrentem materiam urgcre, eiquel~ pone Tragum adaflo, lizmorrhagia quidem magna, ciliorem ex luis recelfibus exitum parare . Std vii led nulla febre, nedum nulla convulfione , vexatus , cilfim pericula quoque video, ne forte meningemmfelicilfime evalit . Illa igitur lcio , timentibus lendo, hanc Chirurgus lazdat, aut vas aliquod elm etiamrum aliis , ab Italis propofita elle , aut pera- etiam maJulculis violet paulo ante memoratis , out da . Sed idem fcio , 8c extrema cogente necelfitarc per exteriorem illius faciem prominentia, intracaluelle perafla , nec line gravi, quod non dilEmulant rim ramolos illos lulcos excipi, nolli : neque 1‘" ipfi ,' periculo. convulfionum prz'lertim , quas non non timeo regrotantis conarus , limodo imperataa Hippocrates ( t ) lolum, aliique , {ed & Marcher- re, 85 facere is poliit, nequeille line lenlu , 8mm tus iple ( u) confecutas vidit; ut propterea mu- attnnitus )aceat. Cohibito enim fpiritu dum lromjné} ltuli illius {eflionem {uadere noluerit; nc dicam, connituntur , plus {anguinisin capite retintri, vellari: mmquam elle inllituendam , diferte icriplerit. Si- eorum inlpeéla , eo tempore tumente , & rubenze. ve igitur Chirurgi eo rempore quo apud qualdam manifeltum 6R , live quod undique tunc minus f\Civitates male audire cmpit cranii perforatio , hac peditus , otiante videlicet pulmone , ell languinisrcdilutilfimo quodam loco , 8c quatenus licere crcdidc- tus , five etiam ob cam quam 'credidit San ' runt , perac'la, in cxteris illos imitari nnn lunr au- rinus ( z ) , aut ob aliam aliquam eJuldcmmodi can fi , aegrique nihilnminus pcrierunt ; live imitati lam , capiti peculiarem. Itaque cerebri turgemitw fun: , 8: lecutis , opinor , convullionibus , aliilvc vafis, Tenuis meninx undique ad Crallam urgctur; 5‘ malis , mgri tanto milerabilius perierunt ( quari- fiquid humoris inter hanc, & cranium forte imam. mus cnim , non quid necellario acciderit, led quid dit , id quo minor refiflentia ell, per aperrum in he; acciderc potuerit , u: auxilii lroc genus delereretur) for-amen eliditur, {i quidem huc nonintcrclulumadlquem in metum p‘opulus , 8: quam in opinionem ab turn habeat . Verum &vaforum dillentio uovaelanflulutrolibet eventu facile addu€tus fucrit, vides. nis per laela vala cruptioni, &nimis violenta, ac num 13. Sed prmter eas qua: diae lunt , licri tunc {2pc repetita Crallm mcningiscomprelfio liujusinllmpotuit multés aliis dc caulisj ut fine uriIirare cal- mationi prrebere caulam potel‘t . Utrumlibct amt"! varia tcrebrarerur; imo non‘llne manilello dctrimen- horum minime (accre ad :egrum {ervandum,v1desw, qum res vel magis avcrlos fecerit animos ab hoc Efl prazterea ianguis inrerdum fluxilis, 5‘9"} auxilio : ut fi Chirurgus forte ignarus , quam l2- per illud foramcn polfit elabi; lcd ea copia, HIP" pe in cranii intariore facic inlculpte fint foveaz quam educator, cerebrum adeo prellerit, utex eaprt' 51);; quas alias ( x ) tibi memoravimus, tubercula, fione homini moriendum fit, cuiulmodifcrme 536"" ut olim vocabant . Crallx aningis llaud taro alre plum babes in una etiam ex noflris Epillolis An:adeo excipientes , ut tibi um , eaque tenuior , ex- romicis ( a ) . Huc adde , potuiffe corrupuonel terna lamina olfibus przlertim lincipitis , inrerdum Jam lethale vitium meningibus attulille. Sc l'rontis luperfit, quarum ignorarione rerum ve- luper qua dc languine dixi , omnia de pl!" qul)' rtor , ne ipfas Oblervamres quidam pro cranii, 8: Cluc , live mavis de lanie, 8: iclrore difia Pm‘m' meningis morbis propoluerint ; Si ille igitur contra (kid Vcl‘o? ii nihil horum fit, conculfio 3 8: cum ea confer damnati , quam, ex _ Lzrmo . ' "1"" /{ adnotavimus ( r) , 8c ad quam luperioribus Linen?!) 30! hi: lcribarur , quod in ca terebrarum cranium ell : quam in partem elTulus lit , & quod confequitur , ubi fitos perterebrandum? Nemo Imps adcli cum homo cadit ex alto , aut cum ab inimico percutitur ; iple autem loqui fa‘pe non potefl: & ifta loca modo plura apparent, modo ctiarn nulla , in quibus oculorum, manuumvc Judicio etiam poll impolita emollientia emplaltra, 8c relolventes lacculos , rubor aliquis , tumor , aur mollities percipiarur. Quin a"quando in ea capitis lede quz pertul'la non fuerat , ultro apparere tumorem , Rouhaulrius (b) vidit , 84 qua id ratione fieri pollit , indicavit . Neque alia quz Anti ui , aut Recentes propoluerunt , indicia {atis pro unt , or E vel ille qui loqui non porell: , nec imelligere , manum {ubinde ad certain capitis ledem admoveat , vel Medici alterum forte cor-poris larus refolutum animadvenentrs , in oppofiro capiris latcre noxam elTe , conjiciant . Nam praeter unum qui majorem fortaITe exteriusdolorem moveat, alia elle pollunt loca lub quibus maius rcvera late'at internum vitium : neque hoc reloJutio aliqua lemper confequarur, necclle. ell; aut li conlequitur, non proprerea [amen ur aflefiumcapitis latus, lic lateris parrem nolcimus in qua potiflimum vitium lit. Hanc autem iplam cognolcere necellc cllet , ut aperiendum foramen ipfi relponcleret , nec frullra apertum eiIe, omnes inrelligerent. Verumin (Ognolcenda quam fallaces {ape lint conjeflur: , vcl hinc apparel: , quod etli pars ipfa i612 ab acgro indi- ": fit pars conrula , alia in quam efiulio lafia lit . Quod cum ex quibufdam fuperiore Epillola delcripris Obfervarionibus , aliilque intellexeris; rum przlerKim ex hac cognolces , quam continue lubnclam , Mediaviae nollri hilloria , eo digniore quae put conllabat fuille allilum, ibi al) llrenuo lpefiatoque Chirurgo os , niliil prorlus vim ollendenc , ea. diligentia atque arte pcrloratum ell, ut noccre 1d non. poilet, ii non juvaret. Niln'l mnc , aut pollen ext-i vit . Dura meninx {animma 8c conlpefla, & lervata el'c . Intercaque xger aliquanro melius {e liabere videbalur: nec qua in re antea pcccallet, amp‘lius oc~ culebat 3 cum repcnle pleuritide ad imam limliram thoracis partem gravillima correptus ~all: , n'ullrlquc proficientilius auxillis, intra paucos diesmtcriit, Cum materiam languine etiam nonm‘hil rinfiam , {ed non multam, rejccillct, neque ullum prteter ea qua dicta. funt , accellillet laborantis capitis indlcium .. . CADAVER , cuius ex ore fada exivit ma'tcna , in- fra jugulum linifirum dumtaxat , ad mediocre {patium , livebat, graVe aurem adeo olebar, uevel l"gidilfima illatempcllates inierat enimjanuariusvmenfis A. 1742.;ferri non pellet. Iraque nilnl, nlll cra- nium, quod erat cralfilfimum, ap‘ertum ell...Nulltim prorlus in co, autin iiSqu2 continebar , .Vltlum fuir, li perpaucam fiavam quali gelatmam excrpias , qu lub Dura meninge ad lpatium trium quatuorve digitorum quoquovcrlus cxtenla rcperta ell, non lub contulo ubi terebratio iullituta fuerat, caprtisloco; fed magis ad anteriora. 16. Si hilloriam hanc cum iis quas {uperiua (i) fcripfimus , animadverlionibus conferas , facile cau{am unde huic Iuveni pleuritis lit orta , lulpicaberis, perpaucam aurem quae lub Dura meningeinvcnta ell , materiam , reliquias fuillc illius qua: ibi allquanto majori copia prius extitillct, reliqua in thoraccm prytilfimum. led & in corpus univerlum, ut firtoroflcndebat, translata . Qiod fi res ad hunc modum {e habuit; optandum era: , ut priulquam inde materia dilabcretur, terebrato cranio luillct cdué‘ta . Sed quis {cire poterat, cranium non lub contulo loco, led ana rerius ubi nullum erar peculiare collectce materiaz E. gnum, terebrari oportere? Vcrum lac id CllVinaripo- ruille: quzro ex re, quo tcmnorc cranium luilletterebrandum.2 Num antc diem decimumlcptimum: A: nullum era: lignum cfiuli humoris . Num pollquam iigna aliqua le obtulere? Etli Cliirurgus cxcrtiratilfimus Carcanus (k) dilerte inculcaverit, pmvz'r appa- rentilm: Dvmpromnnbur, non primis die‘ous, led temparis fume/f" , cum tunc ea ex jam fafia , vel qme fieri inupit , corruption: provenire [01mm , dc [alum infirmi rarijfime 6]]? fpe‘rrmdum, imo dc to fare jtmpcr aflum efle; (amen zgrotanti , raro hic example anceps lroc remedium malcnti , quam nullum , dccfl'e nolucrunt; quando iple Carcanus aliqucm {eruaripofle, non negavir, imo nec Fallqppii tel'tmiomum reticuit, unum ab fe circa trigclrmum, vel quadrage- fimum diem perforate cranio, 8: lanie eduda , conlervatum clTe , allirmantis , non facilem ls. ad credcndum prebentc Carcano , fcd mulro diffialmrem prxlzituro, li rarz alim, led non minus certs: , hujus generis Oblervationes produflent, SCUliClI_ll1l)rimis (I) qui pa]! rig/imam 0274mm 1 [Mimi/F. puma. c. 38. ( q ) Syllog. 0M. Med. Chir. u. iuxta Dureti inrerprer. 1. 3. tr. 1. c. I. n. I)Syllog. air. in addir. ad Olaf. . (x ) Epift. 8. n. 3. ( ; ) Quzil. Paul. A. 1736. propufira n. r ) 0M. Arm. c. 5- m fin. is XIII. ".10. (a) (b ) n. 1;. (:)n.18. n. Ic- o l Comm in Hipy. de Vuln. Cap. 0:. A}. (p ) De ma Medic. Vuln. l. a. 7 ll. 1. cu c. 271') De Vuln. Capt Serm. 1. Lee}. 8l t ) in Core. D: Reuunc. Vuln . S. a . e . l . ) 1. de Convullione . (f ) A6. N. c. Tom. a. obr. 149.( k )(gDe) Vuln. Cap. Sam. 1. La". 3. l b ) Tuité des 9111:: d: léte eh. m. C i J n. g. k 19. ( (I) Dbl. u‘ |
