OCR Text |
Show 4 COPERNICAN cipium, navigii exemplum & experimentum omnem du‘bitationis ferupulum animis noftris eximit, quia motus na- yigil, vento placido, & fecundo promoti, vetoribusi ipfo fedentibus, quoad taétus &cvifs fenfim, eft infenibi SYSTEMATI fiffenfi femper s Oceafim vapidiffimo ot ferri appareliuns Ha objeétio 2 Copernicanisita refellitur ¢ 1. Quiper tran ftra navis falir, non modo id facitproprio fiomotu, fed X ctiam dum, inagrefalien criam verfatur, imprefir has 5. focs Motuense S » ficut prd i 17 bjecFione bujies defripions Phyficd,de bet 3 navi motum illum do, quo und cum navi transfertuy, e isisc- ot ferre placidoc omus ficeufflonss esperte difnm et quameunque inpartem motu proprio faliat: Similiteryo. & cin- Quamobrem neminieriam mirum videri debet, fi cjufino- lucris, dum fiped Terre {uperficicm, aut per astem vo- vi i feaflili dimorus, noftri fnfbstatione, inipfa Terrd, accidenselt litat, non folum proprio fito volaa motum fuumvolan- Vo hatenus nobis incogaitum , quod ejusperpettd 10s cir- di proprium exequitr, fed habet ctiamgenerale illum cumferentis motum animadvertere & percipeze fenfibus Terrdimprefliim motum, quo fimul cum ip(A transfereu noftris nonpoflimus, Morum, quonavis particeps reddi- quamcumqne in parcem criam akrum fuarum remigi ur, velquiipfi imprimitur, fentitenon folemus, nifi mu. transferatur, aut quomotocunque & ubjcunque in atre s ventis placidis, empeftates oboriantur, acnayisunda- fiafpenfave cernatur: Quod idem denubibus, & Nekes g Tum impetu concutiatur, ita ut in acenarum cumalis refi- hareat aliisrebusincelligendumet, 2. Sicutmotuspertranfirana- = deat, autin feopulos & litora impingens nanfragiove@o vi falienti conc imprimiuz, cum efus pedes attolluntur; Yours resinpericulumvite adducar, Sic eriam opusellet, e GloTerre tunc imprimiturayibus, cum primu bus Terrenus in obftaculum aliquod, 3 quo fufflaminare- TaTerrdmoru eranflaed, affargunt. . Repeticur criam potrd, atque.& Jmits tur, ineurrerct, u cjus morumanimadyerteremus, & per- quafiineul aur, quotics voluces, nead perpendiculum ciperemus cutn impe A qu um verfus frllas cxeuteremr. feuinlocum Terre, cui imminent, decidere cogantur, ali Simotusille elceinternum nobisprincipium, ecqua ratio- atre verberant. Nempéaér cum Terrd tranflstus, ctia nefieri pofiet, ut illud, fiimmutabiliterin nobis, & cone fulcimentil eft, cui illz innixa motus fiosinftaurant tinué refideret , fentiremus , cum non fentiamus iliud, urele poffinecofcamn tranflris impofita, quezille, utmo quiod nobis extrinfecus accedic , & frequentera nobisdi- diftumett, flisndo percurtic 3, Remmelius concipiendi 5 Pai X1 obe. feedi caufd confiderentur pifccs, quos cupd vel utnd aqu plend 24 Giosbab XL Copermicus eafilem operariones diverfs naturis per contento navis fecum transfert. Hi motu gencrali cum fudo erroremaflignans, aérem &aquam, a Terrd diverfifima transferuntur, & nihilominus moru fito proprio i naturam habenres, trpliciillo motn Sphera Terrenzafli- nay quicfeente herent, aut variémoventur, perindeact gnato, moveri flatuit, quod abfiicdum cft. Copernicani cup Solutio. contr cupa, aut aqua quiefceret, & cum navi non transycher dicunt , Elementa in motus idenitate convenire, tur & quacunque aliainatre hacent, ita motu siaye nihilomagisaue minus intereft, ad diverfificandas, non. TerteSicaves generali transferuntur, ue nihilominus cernantur diverfificandas naturas, quim cadem convenire inautideniaut herere, aut quolibet verfum per aéremmoyer, per inde ac fi aér quiclceret, & cum Terra non tranferre X11. Ob- tateXLquictis.Simotus terr verusefl, uubes aves, aliaque in aére fr Objettone exSacisliOljectiones Copernicanis ex facrofexc caispeitz Licesey S Acrs Scripturaubigue Solem curr & moveri re ac Teyitm v flare dicit, unde illm mobilems G hanc immobiler objeitie, & - folutiones ab ipfis oppofitee quo Spiritus Sanéis intelligi voluit, long? abituri fimus Eteniin spiririt S7éus, &ipfe Dominus nofter Zefis G /s, ca queseftitutionem & filutem hominiszternam con cernunt, Prophetis S Apoffelis xevelavic, quiluce divindil luminai five (iverint, five nefciverint, Terram moveri cum vulgo loqui voluerun, ucab co intelligerentur, Quip e parum iplorum interfuit ad falutis wterne per Chrifup secuperat doGirinam demonfirandam , five Terra cu ceelo collata Pun@tumfit, fivenonfic anminiein Fir mamento ftellz ipfam Lunam magnitudine excedant , nu veroutminora luminaria ipfius magnitudini cedant? zane moyeatur, & Sol & contrario quiclcat, Tdebin Sucr Ziterssubique Sacros fermones rudi & vuigari hominu captuiaccommodatos, &aptatosefleinvenimus, Sclegimus. Hine de Coelo & Terrd, ut de pracipuis Mandi partibus Sacer Codex loquitur, ed quod tales in Vulgi ocnlo incuzrunt, & Ceelumut immenfissfornix,, ac Terra fica grande Mundani hujus ZFdificii tabulacum apparet; Par zatione Lunam magaum Luminare appellat, & Soli fubjungit, quia, licet minor, &per feminuslucida, qua fclle, nihilominus tamen ob viciniam fiam, qui Teren Globo proxima cft, majore corpore, & luce Terricol rum oculis fc confpiciendam exhibet : Eodem modo Te xeftti Sphre quictem, & Soli motum attribucre folet, qui mortalibusin Terrend faperficic conflicutis, & Solen, a catera machine coelefts aftra, interdin & noGtuafpicien tibus, cun@lamov & currere apparent ri Exhis omnibu facilinegotio quisintclliger e colligereporet, quo fenfi Sola Sapiente oriri & occidereditus fic, nimirum ut vi ciffitudinem orcus atque occafis Solis apparentem fignifi caret, five Sol, five Terra djufdem caufa & occafioesifio set. Proindeverbailla Ecclfisffecap. 1., 5. Generstioins S abit G- altera advenit s quamwis Teryain feculym permaneat, vanin velutalii habent, Zerza autem flatin etermm, anonnullis & itaexponuntar: Nimiram ut figuratio vari fiunt,cerc es 3 mafefigillavaria imprim&endo applicando, &, dum hasumfigurationum aliz praterenntali , advenfunt, fivealic abolentus,&alie in carumvicem ficeedunt, maffi cere tamen on corrumpitur, Nonaugerur, non minieur Edeadern fempor manct; I ciam in Teredlcetabiniio Mand; 47 ufg; ad finem ejus,infinite gencrationes hadtenus faéte fint, ctiamnum fiant, future fint, non dcircd tamen ;. verendum profe- dumille pratercunt,deincep &adveniunt, feu alix forn rerr 40 ety ne d vero & germano sucraria Literarm fenfu, noru Corporumdifpercunt, aliz ipfarum difpercuntiu loc Spars. - efefquitur. Refp. Sacr: Scriprureauthoritates ,licee S Sose-. ftemati Copernicano contradicere videantur, facilt tamen pritemo. cum eo conciliati pofle, fimodus loquendi Sacre Scriptuduloguen- r ufitatus confidererur, que fxpt fepius fecundu no frum captum, i. ¢. confiderandi, apprehendendi, & concipiendimodum, &Gcundumid, quod refpe@uno tri apparet, loquiconfievic. Sic Deumaudice, aures habere, defeendere, manus habere, videre, e, & quamplurima ejut modialiadicit, quedifparerdias, & fecundum humanu caprumditaintelligimus. Sic etiam Solem mover ram flare dicie fecundum Vulgi opinionem, quia & f Ter he corpora, in compatatione ad nos, ita fehabent, prouti Vilgi oculosincurrunt, & communi, yulgariquehominum philofophandiratione deferibunrur; nimiram "Terra inmedio fareapparens ; & immobilis Univerf quo meditullium oceuper, & Sol,, quem vulgasis oculus mover pueac, cired Terram circumyolvatur, Quani vilgaris commuis fenfiis Opinionem Sacra Seriptura fequen jam vulgari & communi conflierudine loguendi utitur,et Solem moveri ac currerc & Tera s, perinde achomincs loquunur, quibus idem ufhfiaredice folet, quod ilsaccidit, quibus naviad fluminis oram venir litus retr moveri, &iplos deferere, ac cunéta, quavedtis extrinfeeus pofitaiune, retrocedere, &cad motus iflius imaginem moveri videntur : Interim, quod reveraipfi progrediantur nonanimadvertunt, atqueitadecepto oculorum fenfin, ill progeedi autumant , qua tame confiftun Sacre 2. Sucre Scripture copus non eft, immobili homines Phyficos, au Saipuiz Mathemati os efficere, fed pios, & ad falute Ropis ,gratiam & gloriam fupernaruzalem arque aterriam idonco apros reddere. 1ded loquitur , derebus quatenu omnibus vulgd hominibus, ue de rebus aternam apparen falute concementibus,ab omnibus incelligi poflit, Paru jraquecurat, quales res in fe & rever fin, cum vulgares communesnotioncs, hominibus ad exerne Glutisacquiitionem informandis,, & crudiendis , apprimd fifficiant Quod axiom, i plarifque SacriTessus ocis exponendi & decluandis, nififequutifuerimns hoceft, Marucrimus Sertpuarsm Sacramad Vilgi aprun (e demif&iic etlls ey ffe temperato o, & vulgari fiyloseripropopl imperiti & rudis capru, accommeodafl 'SCENOGRAPHIA Jocaoccupent, ipfa tamen Tetze mafly integea mancn 1o Corrumpitur, NON AUZEEr, NON Minuituc, fed in cddem fd integitate conflanter perfeverat,, & tantaadhu eft, & futurain pofterum crit, quantaab initio ad noflz ufquerempus objetio 11 Motui Terrzyehementet adyerfantue duoilla Miin Sacris iteris annotata, quorum primum cft Jyfi aicalis xacul Yo v, 12.G 3. £# dixis [ofua ant Jfilis: Solin G Lone ibffie, & Luns in walle jloni.oculassulfisiserg sal Zuna feie. Stabas autems Solinmedio Calo, megue fiflinabes ad eccsfims, qusf dieo insegrum, Altcrumcit 2. g, 20 .9 11. & Efif,38.w. 3, de regreffn Solis pe Tineas five geadus, quo figno Hifkias Rex de fintionedece fu secipiends, & de augmento quindecimannorum vite fi addito, ccrtioreft redditus. Quodfi Sol immorus faret & Terra circa eum volveretur, ftatio cjus , micaculi non fuiftet, & Zofue, ut dieilux fulgore Solis produ@t longior foret, non dixifit, So/nemsveris, fe potius, ZerSola. ranemovearss, Copehocrni obftaculum ani ¢ zefponfione, qua ininitio prioris objettionisremoyen invenicur Przterea cum Pai Solich precepit, ut confifteret tantum incendic& curayit, utSol fupra Terram confite-id reappareret, fiveSolis , five Globi Terrcni fatione ho prafiacctur: E¢ Prphetanil aliud incelligivoluic, quam illud quod apparuit, five Sol , five Terra regreflus fuci 111, Obe- I11. Congregario Cardinalium Inguifivioni prefectoru aio dame boc Syftensa Copernicanum, tanquat Sacre Seriptura consrapatibicd oty Ter- rium, Rome condemmarunt: Exgo reprobandum cft. Coe Sentene pernicani, Ecclefiz Catholico-Romana non addidti hanc fententiam a Congregationeilla pronunciatam fuf quedequehabent: Cateri Catholico-Romanam fide ample@entes refpondent 1. Sententiam illam contra Ga lilzum fpecialicer pronunciatam habere potuifle adyerfi ipfum fpcciales fias caufas,alios non attinentes, & adve fusipfos non valituras. 2. Eandem fententiam permagn quidem effe ponderis, fod tamen pro articulo fidcinon habendam, enjufimodi fant , qua & Concilis gencralibu conftitunntur. 3. Fideles omnes ed non obligari diu, utdogma quoddam fidei, non promalgata, quam. i.c. legitimé praferipta fuctit. 4, Scad recantanda fam opi Dionem promptos& patatos fore,fi fentettiailld legirim praferipta fcrit Hec oft defcriptio brevi tis Pythagorai inordinemedaQid Gopernico viroSyflem il incamparabili, qui de (o~ haeet is 5yiplo feribit, feprimd floru & laborein id unum incubu primorum fudiorum curd ile, ut cx fuppofitionibu Peolemaicis Aftronomiam reftanr cdquedecaufi f cujufvis Planct (eparatim aceepti ret moru it emend le ue calenlus Phanomeni fiv tiis, Phanomena fiv apparentizCaleulocxadiflimeapparc ref Pofie ren ver cum fabricarum particularium fteuéturdond componendd o cupatus eflet, ut Univarfalis Hypothefis debic Harmoni ‘cum omnibus fuis partibus exaé ens cxfiruere tu,indeprodiific merummonficum,conven Chimaram qua dam conflantem pactibus,& membris,& nall prorfus nter. Vefgul feproportione, & nulld debitd conyenicnti ti- Hysehebus,acpenitus omneminter e comparationet cohwre cxcluden. (257 F tibus. Hinc tisfatum foifl quidem Afironom puris sfigsepurisnumerorum calculis fe dele@anti , fed non Philofo pho, merd numerorum fpputatione non acquicfcenti , museic fed criam obfervationibus coeleftibus dedito , & cundtas S thi fedulitate fumma, intct fe comparanti fta calcilin applicanti, ut aliquis inde frudtus in atqu Aftronomiam re dundare poffi. Idco fic f rem fecnm reputa i Phan mena Calefta pe falfas Hypotheles& fippofile,tione falvari poflint; cadem long? fxcil negatio or perveras, exipfa Natura potitas demontkratumiri. Ha occafion data ceepifiefe diligenter Antiquitatis fcrinia exener , folerter inquircrc, an exantiquisill s dooribus celebriosibusaliquis fuiflee, quialid, quam Prclemei vulgo recept firucturd, Mundi fabricam llam adumiabilem paricer ac pulchram adornafler, Ac cum Pythagorico nonnullo Diurnam Converfionem Terr peculiariter attribu fie &alios Annuum Motumaddidifle deproh , coc ‘pifle feapparentias & patticulares Planetarumndiffe motusi te fe conferre, & prompro fuccellis comper quod Tot Univerfi Machina fecundum has Hypotheffe fe i ordine Copeal digefta, miabili fcilitate& certitudine cum omnib 1< ypo partibus confpiracet, idcogue novum hoe Syftems a,fisu cextilimum & facill imum judical quodamplcaeretu& r,inmumquoetiamfolo dignif & unico acquicfeeret PLA |