OCR Text |
Show 3 COPERN CAN alicuicredibilius , & verifimilius videri pofie, thm vafte Machinam, qualis cft cnor& inceedibilis magnitudini misilla Univerfi Creati moles, celeritate tam fabulof indefinenter cireumrotari, & corpufeulum Terre ti exiggm, & pro puo puz puncto habitum, invariat motuconfifleres quim hanc tim concinno, ordinatoque moru circa fuum axem converti, &illud vaftiflimu corpus fud ipfius volubilitate omnem fidem exceden te, fuos inyentores mendacii manifcftifimi redargue SYSTEMATI SCEI\ZOGK.APH tores cjufimodi inconfideratos, fiperfedere meritd jubent V. Nullamanct in cujafyis Planer motu conrasic- V. X tas, five diftraio in diverfas partes , quandoquidem u- 794 A nufquifqu faum unicum, proprium, inNAtUM , AdMO= i cona dum moderatum, AEqUCn UNAM (DKM PACECM FEHNCE, ricis Exempligratia: Sacurnus fingulisdicbus a Diurno Prim Mobilis Mot b Ortu in Occafum rapi , & proprio mo- Nettstu fio ab Occafs in Ortum tendere fecundum Vulgare Hypothefin diciur. Sed, fecundum Copernicanam Hypothefin, 4 Terrd, motu hocaidto Liberatws , Tera e a1t 111 Evancie quoque affidu & indefinensilla vio- fingulis dicbus non circumibic, fed fuo proprio mot pergen folummaodo trigintaannorum {patio Zodiacu Jenti cateris Cazleftibus Corporibus, ipforamque Spha fieCoeli isillaca, qud, prater fum proprium, nativam, & in- totum pesagrabit. SicLuna non tiicies unius menfis in- Luo svas e, genitum mocumab Occafy in Ortum tendentem, adhuc tervallo circum Terram ambulabit, cum Terra hunc moextrinfeco, peregrino & alienomorn ab Ort in Occa fim violenter abripi, & vi in Regionem oppofitam impreffd, abduci finguntur. Ac ed intolerabilius hocof figmentum, tantam violentiam comminifcens, ut in Satatno decies milles , & fepringentics fiemajor, &cexcoll fuo tanto ad Firmamentum pervenicns, plafquam oflingenties nonagies multiplicetur. i tam horrendo execl fion pecearet, fed intra limites natuca confiftens propri motu nacurali minoremill violentid fe exhiberee, aliqu faltem tolerantid adwitti poffe s Sed im cnorme & omn credulitate faperius commentum quis toleraree? Hinci admicationem jure rapiunt_unumquemque comment ittias Aughores, qui fibi ipfisadcd adverfantur, ut Naturalium Axiomatu veritatem profitentes, nihilominu conteasium ftatuendo, eadem rurfus deftruant. Corporibusvaltioribus tardiorem motum attribuunt, & vatiftimum corpus celerrimo moty moveri tim auda@terafiesune: Ferriinaquabilicer A corporum divinorum natur & perfe@tioncalienum effe docent, & cadem ipfatame fantopere & e invicem diftrahunc: Nullom violentu diuturnz durationis effe clamitant, & tantam tamen, ©im infindim Nature violentiam inferre non verentur 1V, Abfue 1V, Ceffitabfurditas, vel potius impofibilitasilla dis af ‘cui obnoxii funt, qui Spharam [nferiorem intrd Superioremrevolvi, & fimul cum cddem abrip afferunt. Siqui dem cnim neceffitas poftulat, ut utraque Superficies utr ufque Sphare, nempe Superioris concava & Inferiori conyexa, non modoadmodum contigua fint , fed Friz fummd zqualitate (¢ invicem contingant, dilucidépro @0, & manifelié patet, nullam hoc in cafu fieri poff operationem & imprellionem, cd quod utraque Sphar invariatum in fio loco fitum confecvat , & hic defe@u fic preflionis, quam fincexcefl &loco , aut pastium com miffurd aliqu fieri non pofie,quivis novit.Sed quia Phafe Veneris, Cometarum per Ceeleftia fpatiatrajeétio, refraétionunidefe@us,& pluraid genus argumenta, qua hagtenusin antecedentibus paffim commemorata funt,Cazlu tiuidum {pharas folidas prorfus ignorare fatis fuperque teftancur, nugacibus ctiam & abfucdis iftis commwentis, Au A o tumin e reeipiat, ita uthoc pato Luna fuio proprio motuincedens, femel rantum quovis menfe, atque fic duo decies fingulis annis circumcized Terram volvarur. Ide hoc & in cakcris Planctis locum habet, & Conetis, qui Comie furfum appacates nonmovebuntur duplicimoru,, nempeusjctionis, qui iplis propeiusct, & Mobilis Primi quoipfosalias abripi quis fingat oportet, fi Vulgari Hy pothefi fubferibere voluerit : fed tantum trajectionibu fuis per zxther errd videbuntur , moru verd alter inipfiu Tellusis revolutione confifer, Sic cum novis Stellis criam Nova s comparatum erit, quein carlo nafcentes, fpecialibus& propriis iismotibuscarent, & cum perpetuis Fixisin rc volutionibus Terra: Diurnis, diurni fui motus ratione invenient. Talis fuitillaanni 1572. in Caffispeie confiellatione via, ut & alia in pede Sergenrarii anno 1604, an madverfa, quo tempore trium Superiorum Planctaru Magna Conjunttio fe obfervandam exhibuit V1. Sitandem & fimilitudinibus aliquis locys conce- V. s dendus, uttota hujus Coperaicani Syltemais neceflicas & utilicas tantd clarius clucefcat, aliquot faltem proferze operz prtium duximus. Oram Maritimam pa ¢, Ut Navi navis circumluflzer; incongraum vero ue hacabilld cir ipfum quarat, A quo auxilium ipfi expe&tandum cft; Non autem hic, qui atxilium conferre debet, indigenti fup citcumeat & circumluftree loco occupato, ¢jus munus quoque geri , & Gentrivices faftinet, potiori tamenjure, & nonut Terra, jmmobilis, fed volubilis, propemodum menftrud circumyolutione cired fuum axem, 3 fe radios fuos cavict, & czeteros Planctas omnes ad femovendum compellit. Quo Ueissoficincitatus uc unufquifque Plancta radiis Solaribus excitatus, & lsince fipfu etia propria fud yirtute excitatd mo. N veat, & tanto citius, & porentius, aut tardius& dobi lius foum curfum abfolvat, quo propiorem , aut remo tiorem 3 Solc locum nauseft; €a propterquod Planct cjus radios tanto confCrtiores, fortiores, citiores & potentiores, aucrardiores, debiliores, impotentiores& rariores inveniunt , qud propius ad Corpus Solare acce dunt, autlongius inde recedunt. Nam Placctas ajunt per e neque Ieves neque graves , A corporcd mole ‘ctiam vi radiorum debili non obfiflere, fed minimor diorum etiam debiliorum impulfia moveri, & locu faum murare : Radios yerd quos experimur impingi, re flei, fubingeedi, ac proinde difétere, cxurcre acdif folyetc corpora, €d Vi pellendi pofle praditos cffe, qu Planctas, nullatenus refftentes, moyeant, atque citcim ducant. Excanplun non abfonum erie corpus noizany, quod quidea internum & proprium fuum calorem ha bens Gy conflan Paetisu Seumi Hercuni V& Fise V Mt ip (7% scroni &repie fop Mercurius quentes , modo mox 4 tergo relinquentes , utipfi, no 55 itior ipfam fequitur, ac Vencrem mjorem {ipea(e hac adjam confequentes, fed ad anteeedente Fixasa bet , qu Soli omnium Corporum Ceeleftium maximo Vifunoftro referantur. Contra neceffe cft,Stellas utiidem tre fiubjeéa cft, qui fubeft iterum corpori minori Martis, Plancte nobis Dirig feu in confequentia mover appa. quo [upiger major, & fuperior, magnitudin & loco et seant, quotiefeunqu oppofitas cuntes , cu infed Sacurnum, Sic magnitudinis proportio neutiquam Tetrd fic progeedimur, in ucparte Sole Plancta iflo a obfervaractt, quod &in motuipfo falumyefle apparet partem habcamus, &ad Stclla o cum Lunafecundum hanc inordinatam Hypothefin vul: cande tes, viflsnofter cofdem referat. TandemFixasnobisconfequenisazus co fan‘garem o cursiculo unum menfem , Mercarius, Venus, tes appascre oportet, quoticfcunque A regione oppoficd & Sol unum anoum, Macs bientium, Jupite 1 2. Satur. in candem cidem indiverfam tranfimus, co quod nus 30, Firmamentum 25050, Nona Sphra 1760, Dex Tetreni Orbisautabmotu taliseft, ue vifis ad cafdem Stcl<ima 3400 annos Primum Mobile 24. horas confumere Jas Fixas per aliquod tempus ipfos referar. Hecomni dicantur; qu difpofitio fane conturbato oxdine digefiay Syfleniatu depiétis leonibus, & iftis per circulosproi@ Syftematis Vulgarls inepritudinem, & inconcinnitas prios motibus fi infpiciantur, facilinegotio inellg! potem fitlsloguitur, & Terrz annuum motum recté & oz~ terune dine ateributum eflc monftrat V. Annuus hic Terreni Orbismotus ipfiufque Terra V. Aroue 111 Dum Terra cum Lunainer tres fupetiores& tres in Sols, hujufque inillius locum tanfpolitio atque fe- R ~ inferiores medium locum occupat, & annuomotu fe cir- quutainde cotius Syflemati Copernicani digeftio, & diA hos circumvolyit, evidens indicium facit, quam ob dpofitio 1. Pulchre,, & evidenter monflrat cur tres illi xem Mercurius & Venus nunquam longd digrediantu 3 Planct Soli f¢ opponentes retrogrediantut, fe ipf con- rerogradh on s Sole, nee etiam ullo tempore patiantut, ut Terra inter jungentes Direali cxiftant, & hocaunquamalits inlocis, reioninn Solem & fe intercedat; Cur Mars Jupiter, & Saturnus temporibufque aliis, eyenite foleat ; quod Vulgare Sy Planeirii tanto {patio 2 Sole recedant ac interdum Terram inter ftema indicare nequit. Caufim oflendic, cur hi res fiperio© Solem & feintercipiant. Sold nimizum Syflematisinfpe- Planeta in oppofitione 2., fe quando Acronychi funt, & Cut @ione res evidencer demonftratug : cum juxta Vulgare multo majores, quim aliis cemporibu nobi apparcan aviori Syltemanecele i utinter Solem , Terramque inca tenfa nimirum, quia tunc temporis Tellus proxime ipfos ran. ™92 fingatur, inqud contra Epicyclorum, thm Mercurii quan fiensin proximo confped cd- i Veneris, quafilligata cohweant, & ab hic tamen lligs. dit; Cuzin Sarurno retrogradationescoshabe. in3. Ratione frequentiores, tione centra Epicyclorum Martis, Jovisac Saturai libera quimin Jove, & hic crebrius retrogradiappascat quan estefint; quam difparitatem Syllemaris inconcinnitas caufa- Mars, arque hic catesi Rationes , quibus addnnnum motum afferendum Copernicus impulfus fuis L sol e 1.( ") Uandoquidem Sol , tanquam totius Univerf vl Creati Cor, & omnislucis, caloris atquevigori Fons, vitque Univerfalis verum principium, radis fui quaquaverfum emiflis, non folum Terram, fed etia toram Cacleftem Regionem perfundere, virtutumaqu fuarum participem reddere , & totum Univerfum llufiraredebet , jurcac meritd etiam in Univerfi Creati mediJssiame tullio folium ipfius Regium locarur,, ut in omnes totiu % Molisparces, debitd proportione, virtutis fuz radios cmiflos, inter cuntta corpora difiribuat, & quodvisantum, quantum opus cft, fibi alumat, ac ipfe 0pporwno loco confideat,, quafi Moderator, & Princep Adtxjus mumeres & Dii moveantr, ¢ 0rbi Acciptatleges, preferiptague fizdera foraet EtTanin: Obhan Capericas Terram ex hoc locoextuzbadecstia. vit, & camcaufa triplici motu, Diuzno puta, Annuo, & Inclinationis, ac Declinationis, locupletatam in Solis locum repofiit, ade ut necelle ferit, Terrahosduos moi¢, & imponcre, quibus Solem Antiquail quodille, quiinalteriusloi, Cum fceedic, necefarid bquoqu in f¢ corum munioru obeundotum provinciam fuftipere debeat qu qu praeellt, occuparumteaesint, Sic Sol contzd,cum,Tert pebto propiores i , ipforum regionem preccrimus, S natd admodum confufione perturbacum cffer ‘Mercurio majorin locumnfimum detrufacft, Luna cnim lemque exalterd parte habemus, fic eos quati modo affe- cumlufizetar. Orator faciem fam in omnes andirorii On pares convertat oporet5 non verd totum auditoriu ad immotam Oratoris faciem fecum omnibus fuis partibus convertere debet. Pari modo convenientius & quius effe videtur, e Testa fe ipfam potius ad varias sieTern Cecli partes motibus fiis accomimodet, quam tota Regio Caxlefts motibus fuisad ipfam immotam referitu ‘pracipué cam perinde, ut modo diximus, ucrvis motus fe habeat, & longe facilius , utilivs & commodius Terrz:, quim tam vafto fpatio, (ot valla corpora Compre. v su hendent , motus attribui foleat. Naturzitemmagiscon. liums fentancu eft, ut ille, qui alieno auxilio indiget , hun plex fiar: Sicetiam multdquins eft, ut Terza, quaSo- Lisadjumento cger, omnes fuaspartes Sofi obyertat, qua Sol, nullo Terrz adjumento indigens, candem undiqu 3 Corporibus maximé eftconveniens. Cataris Stationum excitatur, foverur, & in motu fuo confervatur Retrogradationum, Alterarionum, inip Diroctio1L, Annuum movum Terrz astribuendum o, ip Pla- ne, motus, ab oculo &hominisftantis Terri incorPlas ncratum, 1 uorumque Corporum Ceeleftiug, fecun. netaseranflatd, hisipfis affingicur. SicinMercuriu & VeHioncn dum magnitudinem & Motum, digeftio, & difpofitio s fiex Sole, {uorum motuum centr confpici poflent jéiwm docet. Maximum Corpus,ut Sol fanquam cztcrorum non altezus i conféqueati rendere, & in anrceedenti Rex & Moderator folium fuum regivm in medio collofed femper in confequentia ire & uno coden 2 Regiam fuam caeris fuis Aulicis diverforia segredi que curfit Zodiacum percurrere cernerentur Veru diftribuic, uc amulitivm fuum, ex famulo & fa- quia nos extra hoc Planctartm commun centrum, muld, conftans femper penes fe haberet : Gateris Magna« ipforu circameurfatione fumus , necell tibus, remoriora loca oceupantibus omnind cft, uenobis circdilludconflitut ceatrum interim lentit Arbitrii Regalis s capeffre fis of circumdudlis , & Planct ire atque redie, & ipfora Sic Mercurius minor & ‘celeriog Vencre, Sol cft prosi- itus reditufqu in his, nun inillis Zodiad mus, & ad fui curciculi circ Sofem circumducendi fpa- fierl appaccant. nun Ac licerin utroque Syfemate em loci Vl tinm Lexx. dics cequirit, Venus Mercurio major& Tetrd gari, quam Copemnican Statione perinde nteligantur minor, atqueillo tardiorhac celcrior 1.x. menfes curfim non ameni ho pe Epicyclu inc Sole Teramqu fuum abfolvendo conterit : Terra Venere contentum in exfcenfis autafcenth, fed porius percircuneexcedens, & Mare infesior, annuo fpatio magnitudi circamyo Lom Solem in centro habente appatcnt, dum hi du lutionem fuam circA Solem finite folct » arque it celeric Planct nunc infr fe in confpeftum vetate Veneri cedit, cddemqu Maeem fiiperat | qui itidem niunt , nunc tantundomcitrdfupedSole , vel ulerd cum abeun Terrd major & tardior, atque Jove minor & celerior quod & Agyptii Veteres, ac pofte Capella biennii fpatium revolutioni fuz creditur impendere. Jo- ‘nonnullique ali flatucrunc. - Arzuunt Martianu idem non mod v te majori & rardiori, Saturno minori & celerior alia quedam, fed criam ipfie Phafcs Veneri hifc duodecimannis, & Saturno, prazter Solem, Plancrarum temporibus Telefcopii, five Tubi Opticiadjumentonofii obmaximo & tardiflimoannis triginta ad cusfum fuum per- fecvatz, quarum delincatione accuratam foo tempor ficiendum opus clle dicunt. Ac licet quidam Marte ac & loco dabimus, fi Deus nobis vita prorogaverit. Si Jove Tersam majorem efle pechibeant, aliis tamen fecus Mass, Jupiter, & Satuznu non alrernis dirce eunt, ne Videtur , nee mirum, cum ex parallaxcos & apparentis etiam curfum reverarefledtunt, fedin confequentiafemdiametri limitatione , magnitudinis deferiptio pendeat per tendunt, quod nobis experientia ipfa ad oculum de& rem hancalex plenam peritiflimi Aftzonomi judicent, monfirarer, fi velin Sole confifteremus, velin terrd cxSeries itaque in hac Hypothefi, tim quoad magnitu tra Solem quicfeente commoraremur, Sed quiacum Ternem, quam quoad motum, Terreflzi globo fui ordinis xeftei Orbe, intrd Planctaru eircumdudius, i Gebitum locum , & motus debitum fpatium arrribucte sytum citcumato, circh Solemiftoru rotamur, neceffariu Copernicum cocgic, cernentem, quod Vulgare illudS omnind elt, ut nobis regredi apparcant, quoriefcunqu ftema tam quoad feriem, quim quoad motum, inor ipli bens nihilominus tamen ab externo Solis, aut:Tgnis calor tur. Ad quod incommodum adhuc alind majus accedit iman gl Vencis Coli Sis neeii cspicndum o capacifacis Epicyclum, qui digreffionum hincindca Soe maxitharum oftendendar caufa , neceffarius diametxum quoque quate & amplius parti ambitus ceelelli g yte 1V. Maximautilitas, commoditas,& facilitas profigt cifiturab hoc Terremoru annuo pee Zodiacum i ho Syltemate fuppofito, & tollente rantam ot Epicycloru farraginem , atque laboriofflimas llas Planetarum fationes , & repedationes, que tor difficultatibus Aftronomiam involvunt. Nam unufquifque Plancta unicu o co aatia fumpidin candem parcem agirur, id quod tanti fusexhibeat duobus minus frequentes regrel- tuiorm nempe quia Terrenus Orbis Saturnum tar- reiogrel diffimum fepius, quim Jovem velociorem, & hunc fa- fomsin dius, Mart tium Planefarum Superioru incedentem affequitur. 4. Occaionem aperit, ci cur Re-0, 4 ior trogradationis atcus in Marte quam in Jove, & in hoe usreoquim in Satuno majo effc foleat. Eact, quod Maz- 5 tissegreliusob propinquitatem propiu incipit , & longius definic, quimin Jove , & ob cande fatione in hoc quim in Saturno itd uc tancd breyior aut lon. gior evadst retrogradationis arcus, quantd Plancta ter £ propinquior, aut ab ipf remotior fucti. s, Indi- 5 Crrluclum facit, cur Lunam & Solem retcogrelibus illis 7 < obnoxios noi efle exiftimemus. Nam id ided fieri cx g hoc fyftemate cognofcimus , quia Luna 5 ubicenqu tiam fimys, nobis, tanquam ciced centeum funm, cir cum |