| OCR Text |
Show 4 COPERNICAN gnat. Unde quoad hane fimplicem & gencralemnatuta SYSTEMATI & proprictaces Globis omnibus in Univerfum attributas ‘mediiloci Sedes ad Solem neceffarid pertine , & Terratan 10 Spatio a Sole remota eft, quanto intervallodiftarca ipfo comperituz. Coneludunthoc Capersicas, & Copernicanicyidentiffimis, & proinde neceffario admodum fitmi obfervationibus, exquibusille maxime fnt, & quaimanupalpabiles, Terram ex medio Uniyerfoexturbantes, Solem eyidentiflimo argumentoin ejuslocumxeponents quod aded enomibus differentiis Planctz omnes terren Globomodd viciniores, modo abipfo remotioresdepreVeaun ‘hendantur. Fxcmpligratia; Venus semoriffima exiesno bis remorior invenitur, quim cum nobis eft vicinifimaM Mars o@tuplo altioremdiftantiamin uno, quimaltero fl Adfircis T obtinet, Flinc Ariffoseles deceptus non pamm hallucinatur, cos femper 2 nobis 2quali intervallo remotoselfe credens. TnSuperioribustribus PlanctisMaree Jove, & Saturno argumenrum petic Gallensex o, quo in oppofitio nc Solis verfantes Terrefri Sphar vicinifimi obferyeni, & in conjundlione cum Sole remoriffimi ab eademn ‘Sphierd Terrend deprehendantur adedut Mars eidem yic nuis fexagics major in appropinquatione appareat , qui cum in clongatione eft remotiflimus. De Veneris & Metcurii circh Solem revolutione certireddimurinde, qno Lw nion maltum ab co recedentes, modd fupr,, modbinfta illum, in oculosnoftzos cadunt, quod Vencris phaes to figurarum variatione ipfim mutantes evidentifime demonftrant. De Lunanullo unquam temporc 3 Tellurl Globo feparatd , fed complexu perpetuo jllum conclu denre res experientiz quotidiana teftimonio tim ecrta firmactt, utnemo deipfi dubitareaufi V. SiTerra, fecundum [ totans, moveretur, moveretn sisfor, o ane 7eito, ane. obliquo, ave circulsr, A aligu florun i oy 5o movestr. Ergo mon movesir profid off immobill. Minoris probationemin defcriptioneG VulgaSalil, is Syftematis cum iconibus fis pramiGiinvenies, Solufi Coperriciliee oft; Mosus Terveelf Cirenlaris, quisi fotor quiefeenti fmilis maner, Hine fuftra Pealemans timet 5 n Terra & Tawrefiria omnia in hac revolutione diffipentur quiamottnaturali, & ponyiolento provehitur, ciqued canfl nee wdificia corrucre proper nimiam motus celerisatem poffunt, pesinde atqueaquainvafealiquo contenta noncfluit vasyelocilimé circumdncatur; Quam tame Clarigh- fimilitudin m Clavigs hic locum habere negat, dicens Jefio, quo torusimpetus aquze verfi pactes vafisinferiores autem verlis jus orificium imprimatu, & plant in no hoc ‘motujcontrarium contingat, omni impetu imprello wdificiis verfls extimas Terre partes , que hoe padto mot confifterenonpoffent, zqut ac.aqua pofitain yafe, quan. tamvis velociter circumyoluto , f orificium éjus ad parce ifi;‘:(fifl« exterjores vergat, Sed Cluwinshic non confiderayit, wdifiios ciagravitate (i ponderisterr affixa perinde hog motunasurali & nfentibilinon poffe concuti, acfoliai & alialol ia in Telluris fuperficicjacentic, qu longlcitius moyeDensbibus rentur, i motusillc concuflione violened feree, Ad id d Seiiass, wbium, avium, & liavum revumin dére cxistentium mot st KSlpondet Copernicus, motumcitcularern univerfis & totis s ebus fie ntearis rebus xeltum partibus pfarum conyenire; forane: i quolibet motu continesi circularc , quemadmodi genus continctur in qualiber fpeeic, ut animal in equo Ventos ferriin quamlibet Mundi plagam, motu citatiffimo cofdem camen und cum reliquis Magniittius Globi partibu in gyrum ab Occaftt in Ortumagi; Ita quogue lapidem turtisfaftigiodimiflumduplicimotuferri,e@to& circula T VL omne Cotpus simples: wnicum suntam 6 flmplicen Vil 7ot bibet, Terra e corpus Simplese Ergo Terva unici sansin & finplicem mosun nemps rectum , & quide cunay, el i i partismhaber cjofiers ot cvidenter proObielio lint, & prosnde circuli aditsi ens Refpondent Co pemicant. 1. Terca non eftnonfimple corpus, fed potius0 aris eebus, & quidem heterogencis compof aim. & co jundtum, 2. Corpori Simplici non zepugnatvar eta mo &aum,non in pastes fimal oppofitas endentium dempartem& Regionem, utextrocho, patet, fed quife circomvercensinplan uc, & dupliei mo moye 5 tur 5 Nonfequitur,progredi idquo uicompatic, qua tenusparsft, ctiam o, quod patiali partennllam baber, co pexs, Taenmeorts homo deberec llcorbiculark qui Capuccusaleelt Sicotiam non nec tomim Tena l zecko moru deorliun ferri, quia. parteslle ,s 768ko deorlum feruntu, quando uidem ORI HeC Ad dunpartes, ut cum e uniantur, ipfa verd ¢ota nhione cumalid rerion appesic. 4. Liceepartibys Terrzmotise &t proprius competit, ipfis tamenctiam fimul competiemotustotius, nempé circularis, quarenusdium cadune i ctiam eransfesri casvidenus €011 0do, U manuiprae £exmotus proprios fuufim, deorfiim, prorfum, retrorftin i gyrum &ce. fimul etiam competit motus Corpotis fotus ‘cum quoincedente incerim transfertur VL, Ome Mobile habet a5 motwms vuturalers, aut vio: Oscio Lentum , aus praser naturams: Terva won babes motwm natu- \wie yalen, aus violentims vt preter natoram : ErgoTerraon we ‘ff,,,,',h(' Minorigobitioin Typivulgure tema Man* di oboculos pocntls defEriprione inveniecur. Copernici S alis oft: Tetr motuis nauralis eftion violentus i fecundum nacusam fnt operantu cffedus contra rios iis, quafecundum yiolentiam operari folent. Axiom autem illud Simplicis Corporis fimplicem elfe motus, de cit yorssb sablicus deatur omnibusiis, quid naviau Jeusee s Afoclis aptiole dveen . mamextenfls, quamyis reéius, ac perpendicularis effei culari motuinprimis verum cft, quamdiu corpus implex i Joco fiio naturali, ac unitate {uf permanferit. Inloco cni nonalius, quim circulatis cftmotus, quiin f totus quicfeentifimilismanee VAL siTelioris motus& Capernico invedts concedere. O3io ur, seceffvium omnin fores» ué il corpu s s algnm enffimyau es: alvo deorfa demiflims ad perpendicalum, e perpondlcalarite s terrsm ciderts. quia dimni ave morams P araberes. lous verve, o imminere , interim perinde fibdue ot b iofum gt pupps 4 g ll ex machind bellicai altwm ejectolocns serre, ex quo ejectis ant lapidiexcmalo vel i defect , malus ant vy ex quibu demiffin it fibducitar. Ad hanc Obje@lionem Coperni- iy cani ita refondent, 1. Arifloreli & Piolemei principium ¢ adpeg dicens , giavia cx alto libere decidentia lincam reftam & perpendicularem, hoe cftin centrum dircetam, enere, pla- P7 .nénegant, ided quiod terramimmota ffare , nondumobisnotumfit. 2. Falfum clt, inquinnt, fagittam & puppi 2 cmiffim, in puppim nonxecidere,, Sicetid hackenusabim ¢ quo pesitis objeCtum fucric : Navi cni imprimit moum (¢ Sum omnibusillisrebus, quasvehit, & harum interventu ctiam omnibusillis rebus mobilibus, quz b his miteuntur, Arcus autdimittuntur. Hinefit, dum acelis motum figittaime B fnfun, Uemprimat il imotum prorfim, quer ipehicarcusinterimnayi, autab homine, abeddem nav tranfveftohabe; ficque fagitta dum cft per acrem, femper & immincatpuppi, & propter hunceundemmotum tandem incamecidat. Parixation apis? ptern, fou pede mali in Lii carchefium proje@us, auté carchefio ipternam dimifis neque a malo deferitar ex parce puppis dinifus, neque malo attingirue ex pasteprore dimillis, fed perinde ac nayis quicfecrct, inpresnam cadi. Licet eni dimit er nullum ibimotum proprium adhibeat, gencralem tamen Quem malo intercedente & navi impreffumhabet, fibiim primit, aucuszeius dicam, hic genealismotus ipfinav imprimitus; undsneceffari fier liquet, ut cxpuppis pat dimiflls Lipis & veefus malum interim aufigiens tantun demabipforettahatur, quanmsmaliipfiuselbmotns; & dimittence patte prore , tantundem anté malum interi profequens conjiciatur, quantus cjufdem malimoru Sic exemplum objcétum it potell retorqueri, ueparimo-of do Terram imprimere motum fiuum omaibusitis rebus ‘quas yehit, dicamus, edque de caufa apidem furfimi aéxem cjedtumin endom Terrae locum cafi fio everti, no modo ob imprellamipfia projiciente propriam vim, quii e i altumjicitur, ed eriam obalteram vim,d mott Terzime Fatisn Ppreffim, qu proxfu lineamteftam, & perpendicularem, fe Parabolicammoveantur, licechominu perinfiexam, S [ oculison perci- we pientibus motum, quo provehuntur & quirebus llis om‘nibus communis & gencraliscf, (e fiu duntazar, que natrd aueyiimprelum il res hibere, lncaillaredia perpe acalterum, qui pratercd lapidiauta projeétore, aut A gravitae, vel attra@tione jmprimitur, quem folum vifu perci apparee perpendiclaris, obfRrsase poflint, texerd Terra nemo pedem figerevaleat, qui hune motum inflexum, Terrcolis perpendiculaiem vifim deprchendat. Eode st Slangmodo fehabecglobustmachind bellich,ad pezpendi culamercd, pulyerisnitratimpulfnvioleno, verfisnoInTer.{trum Zenith,vel recta farfm emiffus,qui cum machind e quieje@tus el iniftomoru violento, ¢jufiem quogquemos, quem Tetra obsinee, fimul ctiam particeps redditur durh utsique fimul motus Terrw naturalicer competic, a proindeglobus noncx quictedicedic, fed infitum fibireti neemorum fuum circa cenerum, qui motus per ejaculationiem in alfum cinecadimitur, necimpedicur, Hoc padt Globus cum univerfalimotuTert tranfarus,dut fequend eum, proyedtusverfis Orientem, cidem machin tim i exitu inaéremviolenomoru emifis, quim in rediu hiturali fuomotu decidens, femperad perpendieulum impmiTnsavi nct. Memaceidit, fiex navi globusaliquis ferreus, baliftd i aérem reéia furfu cjaculando excutiatur, qui ad cande innavi locum decidendo redibit, exquocgrefiusct, fiv nayis progreffafric,ive eriamin fi0loco fabilis permanferic, id quod ctiam ufit yenire facilinegotio ex his omin bus colligetur, quando gitam codemmodofive exterr eveasio- fiye ex navi in aérem quis cjaculacur. Ut breyi axiomat toramhanc difccptationem cxpediamus, Omis miffls fro frfiom ejeééa, [iue deorfum dejectacfficinnt motn fiuo liveam re it 63 propriamm, qive fequens direGionem motus, qu feruntuy und cum projiciente, dum ¢i conjnnéts funs, propterJram confcutionern c miffionem cum circulari linei, pemitu Tnflesce parabolics evadit, Quantumad exerpluim doign modd allacum,& ex.Arifarelequiipfium ik natur redta fum tendere, participemque motus coelefts,in orbem gyraiafferit, petitum attinet,cjus aflecl dicunt Tllum quide tanquam corpus tenuifimum & leviflimum, & ad motu recipiendum yehementez proclivem, per agrem mobile waneundo, facilk impreflione jus recipere, acmoru fequipolfe: Sed hoe fenullontodoafiequi, quo patto fie ripoflit, ue aér ingenti alicui fixo, aut globo ferrco, ve plumbeo,, ducentarum, aut plurium librarum pondushabenti, motum eumimprimat, quo ipfemet movetur, quem foreé plumis, nivibus, aliiique rebus leviflimis com ‘municat; Imdé contrario fibi videri, quod pondus cjuf modictian vento impetuofifiimo oppofitum , tamen ne ‘hiluin 4 fio loco dimoveri queat. At Peripateticiilli no confiderant natram atis, qui, qud magis, & A quant transfertur, utraque vi hoc pacto furim efficiente, utfemper, dumin acreyerfatur, eundem locum T altam cje@ar, five exalto demiffic, non amplius perillam &p Terrd provehuntur quo niam oclus pari nodo & fimul non cemitmorum, qu ipfe interim tansfertur, cquiipfi, & lapidi cummuniseft Difdimen. pere poreft, Hoc folum bic diferimen ntereft, quodextrd navim confiftentes, moturs hunc inflexum, quinavi vegtis xefpeéiet,Sein cundem recidar, Eodem modo cumlapidisex " i Cafis comparacu eft, cui in locum cui imminct, reci denti motus proptius dimittentis noninprimitu quidem fedalter tamen, qui dimittenti turrisinterceffimpreflu e 3, Motus ejufnodi omnes, ut figitta, lapidis, plob cx ma 3 Hot chinf bellicd earifl, &cc. nion fanc fimplice fod compofit x duobusmofibus, quorumunuseftis, quem naturalem 2 fai autviolenterimprefium habent calter quifpfisimprimiur A rebus quas ratione motusterra: fibfequuneur.Ex hoc mo- tucompofito fequitur, quodomnesejufinodites, fivei CEESN-0 pezpendicularis apparcat. Hiduomotus autem, circularis & reQus Verfis centrum, nonconnemp? circa centrum trarii funt, nec cinvicem defteuunt, nec incompatibile exiftune, utexipfo Arifforele confiat, quisgnem naturalite per lineam rectam firfim tendere , & tamessmoty divrnoqu Foti clementoignic, & majori aévisparti s Celo communicatur etiam rotariconcedit. Siergo eividerur fieri poffe, ut motu reétus furfum, mifccatur cum circulari, cujusignisatqu 2 A concavo lunari participes redduntur ; multo minu impoflibileipfidebietvider, in omnibus rebus didtismo‘um teétum fuxfim & deorfum cum circulari, totius Glob Texseflis, cujus résdidta partes funt adharcntes, natusal ‘moru mifCeri Sic motuslapidisé Terrd., autnaviinaltu ‘emiffl, auexalto demifli, reverare@tu dicinon poreft, fe per fpatia Mundana inflexus , & per parabolen apert ‘majore Corpore concutinr, ed magis, & tankd majore vehementid renititur, adedut eriam {onitu & mugitum ve Gt 1 divcxvei<emali mwed fpar hementemedere, & vehementer fremerc audiatur; Deyentoauzem hoc tetiendum, quod ctiam maximasillas, & graviflimas naves promoveat, tntumabeft, ut ne hilum quidemtim cxiguum, refpeti nayis, pondus loco fuo ipflu dimoverenonpofie dicamus. Poredz inexemplode cafit ud , quo pidis, ex mali vertice, & tuttis fumm eripasetici Copernicanis opponere folent, magnautrin quecaiss, & motus eft difparicas, i Globi Terrctris Motus Dinrnus refpiciatur Manifeftifiimu enim eft, motu navisnoncffe naturaler , fed violentum, & accidentariurm & proindeipfis acomnibusillis, quasyebic, rebusnon turé (i, fed per accidens competere, aded ut nofit R B HI 4 rum, fapidem in mali fammicatedetentumfi fe idertar ‘pemmittatur, i decidere, utipfiusnavismotum equino necellehabeat, Converfionis autem ditmetriors Glob ‘Texeftriproprius o, & naturalis;ac pet confequens ctia uenaruralis, omnibus ejus pastibus jure ac meritd atrribui tur, velurdnacurd impreflus, ideoque in ipfis indelebilis Ob hanc rationem lapis in turrs fummitate inftinétu fl Primario citca contzum (i totius . ¢, Ttxe 24, horarum fpatio movetur,atqu hanc infrinfécam, ac naturalem propenfionematernumexercet, quotandemeungue flaru col Iocatus. Sic etiam neceffarium eft, e ea parsatris , que montibusaltiffimisinferiareft, abafperitate fuperficicierrenzabrepta, in gyrumyolyatur, vel certé, ceumultisv poribus ," exhalarionibus rerreftribus permixta ; Motu ‘Dinmum naturalicer fequatur IX. i luabus machinis bellicsimtinocodeme loco, & 13- Jibeddem Poli clevasione conffitusic wnis G cjsdemmagni= Co sudinis cavitaseninternam babentibus , cjnsdem ponderis mi- doris tratopuluere aneratis globi ferreijsdens quoque penderis it Siskoris enitterentir, whunus i Orientem, alr in Occidenten ten= deret, mece(fiio propter Matum Terve iy ufu venires , eem ur Oceideaals ejsenlasio fii motus longitudine Orientalems Fs5vs anallum excederet, & bac longs brewior foret, utpote quam Qo iclinad priore recedens confequeresur.. Trem i Globus ligui in Auflrums vel Borewn explodercsur ,wonin vedta line & eop recederes, fed ransundens ab ipfo aberrares , quantimfoopas interea dui globus per aérem fertur, wns per otum Terr Disrnum inOrientens abrigeretay. At Experienis hocno fieriteftatur, arque ided Terram immobilers effé fasis evideney probat, dum priores ejaculationes inter e pares effe, & po Jleriores inAuflram vel Soreas in vedti linei cam feapoans Solutio dachind confilere demsonflyst. Hane Obje€tionent Copernicaniitarefutant. 1. Omnescjaculationes, cidemyi, co= demqueimpulfufaéte, &inquamcunque parcem dizeéte inter [ femper wquales cyadunt, five Tetra mobilis, fiabilisefiedicatur. 2. Quemadmodum duio homines ipra g s navis eranilra, pile palmarie lufumexercentes, (i refpeci parem quidem vim pil imprimunc, aded u farione pat tium nayis, pilatantum fpatii verfus proram, quancum verfiis puppin, conficiar. Verumillius, quiin puppi confiftic agitationi., ue motui proprio accedit adhuc alter motu nempe navis, qui alteri decedit, in prord navis verfanti unde neceffatio fieri oportet, ut pila in proram propulfi dum per aérem volitat, tantum aérii fpati praterca confi ciat, quantum collufora prord interimabducitur, & & con trario in puppim miffa tanto minus fpatii confimar, quanto, pild atrem pervagante, collufo A puppi verfiis cam a cadit. Pari prorfusratione, duabus machinis, altcrd ad Os= Appisi tum, alterd ad Occafam , direis, & in cadem diftantia fmhitediconflitutis, ac pari yirium impetu collincantibus, tantun- es, dem fpatiiab explofo ex utrdque globofipra Terrx fuperficiem conficictur quoniam, licer globusi ortum emiffu cumimpetufio proprio, fuperadditam Terra vim, con jungar, & ille alter in Occafum tendens eddem fubdu@i careat; incerimn tamen machina globum fiim in Oricnte cjaculata cundet tantundem confequitur, quantum ipf ‘motusa Terra acceptiimpreflit, &illaaltera, quz globu fuum in Occidentem emii, tantundem abeodemabdu tur, quantamh motus accepti& Terrd ipf fubduxic, Si compenfitione addicionis, & fubductionis £, globu petinde fupra Terram motam, acfpra quictam promoyetur. Globiporrdfivein Auftrum, fivein Borcam projeéti & feopumnihilominusatringenis rationon cltalia, UM Ay sorci {i Terea quiceente projiceretur, quianon folum machind fed ctiam feopus fimul & unaad Ortum feruntur, & globu peratrem tranfiilis, actiaje&us, obaccedentema Terr vim, & impetun fuperadditiim cumipfis abripicur, atqu ita eficitur, uchwcria, machin, Copus, & globus,intr ‘candem reétam lineam femper contincantur X, Capernicans Hyposbefls motum Terre infenfiilers fla- . Ohxdi tuems, fenfibus homives privatosffe arguis.. Siewins Capernd- 0 casi affrmans nos wulluns vaptnms & Terrd profectum, it prii= propeie cipium illsrotationss xterninm, fintive, fequetnr profect satlys wollys fenfim , proprimfisirs , & fbiconjundtum obje&, nec cjus impre Jianem i fenforio fontire, Sinveroraprum i priveigiom intrinfecams vos non fentive dicuns etiars affrunt, 05 motum locslen & mobi ipfis prefecium fontire, nec inqusm animadvertere propesfiimem. perpetu abisipfs annexam.~ Copeenicani hanc Solutionem affe- Solutio runt. Multis modis contingere poreft, ut motum illu Terrznon fentiamus, Nam i motus llceftexternum prin cipium |
