OCR Text |
Show STEMATI S MUNDAN S 1 relinquentes, ca pulli enim Terram in Centro Mund s wni ot Gorpard fiwe Subject horarum intezvallo circa propriti quatuo vigint ibide o fune Ferque mtss D fuum axem circuravolyi, atque ideo evenireasrbitrar o in s &Viver et i Terv useodemtempori fpatioab Ofideri czteri cu So 1 e quifst herend pundom centr videatur. Starientaliin Occiduam Coeli Plagam devolv i flel-- tucban corporibis itSphar Gy cum omnibs qus ontingss Gelu eus, Hereclides Ponticus Dyhago a Ecphan ho f lellatu st ¢ Aner lurem nulliipforum affecle. I e fud, & aliino inessimoVniverff, Plasoin juventii lata, omes felas _/fx.wn}lpnlv?fldm! everfantes fideribus tamen non omne opinio aute hi a illifrusntu Centroquict fe medi & Solin gufde modd Diurnum ademerunt motum tantu fe penitus rliqu Sole quibu motibu fersiu Sveitrs Spharai decepto ortun,& ipfls affiCum, qui oculor "xintui Piolems driffoteli Prio cermimu circumferr Quicn A fir motus proprios, ut Lunz menfuo inu nibilo bu ufqu fecul fequut pe temporibu abipfotu Geneenci mabl Mart bicnnem &c. reliquerunt annuu Sof firuum Peripatetici for omnibu a profeét wtate OpimASE Do fra oness , afpeét oppofit iones conju ration ali cu morducuat religion qui Arifoteisdogmataimprobar defendere nefcirent. Iiane affecki ru Plancr aliaffu caomniu Pyshagor el Poftcrio dicus defenditur d aliquemaperc poflc fi queinadmitarionem hand immeti terorum Philofophorum Kalicorum , quiprceptori opinio , qui Ceelum, Planetas liclCiceron apu Nicet fant appellat Pythagoric adhzrentes dogmat Dytbagoicpyshagor arqueid proIas, & cunéta fupera omnis morusexpertia "Talesfuére Philolaus Crotoniates annis circiter quadringen= pre k , & folum Tezam in Centr er confif i immobi afleren eff Aftru terra qu nata Chriffi {isane fuo circumyolvi affirmarcaufus eft, Alii Pofior Mathefios celebritatc aded foruit, ut jus famd accitus Pla- Univerfiduo mot immora_flare afferentes cxtimam & ultima JoinTrliamvencric, & ab co Pyrhgarelibros,ut Laértis yer , in qui Stellz Fixe fcdes fiasnadte e, cum toftatur , emeric - Heraclides Pontius Athenis Arifforelirav- Sphararu fuis corporibus Aftralibus fmperimmotamefl ditox, Eephantas Pythagoricus, Ariflarchus Samins, quiSa omaibu Sole &inftar muri alicujus totum Univerfum claudere il Periodum Lunarem ad formam Calippicam praféric verdi centro verfantem, & cuftodiam Jovis, univerfiqu pht, & quadringentiscirciter annis Prolemeu antecelic atum, itidem finc omni mot Nicétus Syracufanus, & Martianns Capells, qui omnes ex Lares, fen focum cognomi arbirari funt. Inter has duas omais motus cx Vteribus Terram mobilem aferucrun, Poft hos fecula confiffer pertes Partes, reliqua interjc@a Planctarum Corpord,atqueu fequuta hanc opinionem oblitcrarunt, & priorem porrd Satuenum Jovem, Martem, Venerem & Mercurium adnosdeduxerunc, itdutfententiaillade Terra:immobil hiee cadem T erram, infia Martem, & fiypra Vencrem, ftaruin Centro Univerfi fola vigueritufquead finem fecu- ine duplici videlicct proprio & diurno cirea fiumaxe Ji nato Chridfodecimi quarti, & initium decimi quinti, ‘mo circa Solem mover ftatuerunt. Ful_lh‘.! quo tempore Nicolans Copernieus Torunenfis admirande: &altero annu Philolais driffsrchi Samils Plasonisjam matusioris cruditionis Vir in Mathematicis, hatenus obligione fepul- fententi (quod nome fam illam Veterum Pythagorcorum de Motu Terre do- Selenci Mathematici, & Hicete, fiye Oicet eviri fuille videwur, & forfan etiamilliu &rinam refufcicavit , & in Rempublicam Literariamin- unius ejufdemquapu Ciceranem , Cui fortban hujus homini Nicere troduxit, quam maximi Nominis Aftronomi hocnoftro ipfiu opinia nan s probé perfpeéta, & exploratafitic ) & aliofieculoamplesifunt, & adhuc ample@unenr. Ex horun ‘u da qai Firmamento& Soli ademptum moEjusalkcls. numero funt Georgiss Toachimus Rheticss Wittcmberge pus tum quoru Terretibucrunt blicé profeflione Mathefin docens : Chrijftaphorus Rothman‘Hane pofteriorem fententiam defendendam ffcepic Ni7w Bernburgenfis wilhelmi Haflie Landtgravii MathemaCopeni mod Copernicns Turonenfis, uti in precedentibu ticus : Aichatl Moeflinus Tubingenfis Profeffor, & Kep- cola & in ci cmendandd fuppleyit, quz aut Veteres ipf pleri praceptor : Galileus de Galileis Academiz Pifan Pro- diximus nonanimadyerterunt, autab ipfis animadverfa Authorc Feffor, & Magni Ducis Hetruriz Philofophus & Mathema- nontradiderunt Aclicet David Origanus, Longomantans ticus Primarius : Jahannes Kepplerus trium Imperatorum Mathematicus celeberrimus, & Philofophus perieiffimus, &aliicxrecentioribus, opinioniilli, Terram in Univerf ‘medio u centru locanti, adhaferint, nihilominus tame hujufque de moru Terra: hypothefiosaffector acerrimus Philigpus Lanshergias lufiziom Ordinum Zelandiz Mathe- ipfi Motum Diurnum conceffére : Cunéfi vero explicatiu maticus: Jfimaél Bulisldss Gallus Philolaicz Aftronomiz quim Veteres, Planctis fuosmorus relinquentes , Firmaauthor, vir infigni fud doérind clariflimus ; Tohannes He- mento feu Fixarum Stellarum Sphiera adhuc tribuére movelius Dantifcanus Selenographiz feripto dodiffimo cele- tumiillam lentum , feurevolutionemunam, qué intrav berrimus : Rematus Cartefins Gallas Mashematicus pericifi- gintiquinque annorum milliaipfam reyolvi credunt. Commus;. ilbelonas Schickardus Tubingens Profefior Hebrai- pernicaniigitur Terram, five Tellurem, i. . Globume cus. Martinus Hortenfius celeberrime ReipubliceAmitero- Terrd & Aqui compadtum, cum fiis qua progignit, Gordamenfis Mathematicus: Godefvidus WendelinusCondatenfs poribus, Animalibus pura, Plantis; Lapidibus, Mineralibus Canonicus ., & Mathematicusexcellenciffimus, atquealii Metcoris,& Igne,prout ex pingui& Sulphured Terrz mateinnumeri,qui hanc Hypothefin Copernicanam Prolemaicd rid creatur, inter Planctasmobilem locant, ut & ipfum Aéfem, feu Atmofphazam, qux cltquafitextura quadam va- Ao longé commadiorem & aptiorem probant, & afferunt Inkdc autem de Moru Tellusis, qua cum Aqud'inter« porum, corpufculorumye ex Terrd & Aqua miftifquere- fuld unum Globum efficie, Hypothefiinventores cjus pri- bus exhalatorum,, non altéadmodum fipr terrz & aqua & eveéta, fedinftar lanuginis que mala sl i Pychagorai uniu & ejufdlem fententinon fuerunt, fed {uperficiem clat faia. - cam diverfimodé expofiierunt, & demonfirarunt, Non- cotoncum circumvetic, cidem fiperfufs, & incumbens TERRZ Apumen Temin mveiiafi sai Besii iz AKINHZI I CENTR UNIVERS CREATI immobilis conftiterir. Quod fi Sol immobilisin locofu confifiere folicus fuiffet , & Teracircd ipfm eircumye&us motum habuiffer, ctiam pro miraculo neutiquam re illa gefta habenda fuiffer, nec Zoféa dixifiet, Sol nemovea1is, fed Terrane movearis, Teftimonia verd didta occusst 3, Paralipom. 16.v0rf. 30. Bfal. 18- verf. 6. 7. Bfi 74, verfe4, M. 92. verf. 2. Bfal.103.verf.5. Becle Juafl v verf5.6. Tob.zs. verf: 7. Bfalm. 24, verf:.38 werfs. Eccleaf. 43. ver. 26. 8 fie 38, werfCS. UbiSo-to Lis regeflus pro miraculo ponirur, Ob hanc Scriptur teftimoniis immaobilitatem Terrz fabilientis authoritare Dogrina-de Mobilitate Terrae & immobilicate Solis , fet de hujus quicte & llius motu , Sacro Textui penicusadCardinaverfante damnata eft Roma in Congregation lium Inquifitioni prafeétorum, librique qui cam docerent Iofie promagnoreferturmiraculo, Zofiepreces Soliscur- aue Sacrae Scriprure non adyerfar contendezent , prohifo Uantumyerd ad Terrz ftabilitatem in medio totins U < niverfitatis Confirmandam attinet, Tripliciaargument ac Triplices raiones Peripateciafferunt quibus Terreu Globum, immobile Mundani Syftematis Centrum cffea ferunt. Horum quada ex Sacsis Literis peruntur, alia e Phyficis,& nonnullaex AftronomicAarte qua incompendium contraét hic ordine recenfebimus L Sacra Scriptara quamplurimisteflimonii terram om pismotusexpertem, & Solem mobile gitca Terreftre Globum circumferri paflim teftarur, & velexprefle quictem Terre, vel acitd, quatents motum non terre, fed Sol adferibit, afitmare videtur. Dicit enim verbis expreffi Terra in stermm flas 5 Fundafl servam fier fabiliraser Jusm: Regreffu ef Soldecem lineas : Sol contrs Gabsonm moveards: Oritur Sol, & accidis: &ce. Hacrationei libr inbibpille, & effcciffe, ut motu & curf fio omiff b funt 5. Mai 1616, Tntegrum decistum . erfenssom SSECH NI A A 1 tom. 1.in Genefs adeapus . v. 10, qusft. o. de Terra, art. 6 fatuerint, atqueid proprer ininfiniim, feuintimum, vecitat ex Taniero quet-9. Difertationsm. Genef:1. ertofes, ‘miediam totius Spher locum ablegarint in quoinmio In Principio, inquits Deus Créavi Celim & Terram , arque bilis quiefcens in totd Univerfi Creati Machind centr ita torum Univerfam Crearum in duas diftribuit partes munus obirer potifimas Carlum , & Terram , atque hoe pacto duas di2. Ex praicedente Argumento Terreni Globi duncfe r, % verfz Naturz:in Magnd illi Mole Creatd conflituit pac- five Immobiliras evidentifimé fequitu , quandoquiden o s, qQuazum utEaquE propriam fuam aturam babens - totius Molis Creatx centrum conflitucus omnis motus quiacencipue ad Machinz illius Creatz conflitutionem neceffa- expers cenfendus oft, i in tantw Sphare Caeletis circums e V io requiti videbatur, unde he duw partes mox ab initi yolationeCentri vices fuflinere debe enim Mo- *" 2afe ided prapofit creduntar , quia altera ad alterius tus finc Quicte dari poteft, quippe queNullusprincipiu ef opem & auxilium creata, atque una fuperior,, & altera omnis Motus, & verum Centzum, quod facic, ur aliqui inferior agendo atque patiendo munus fibia Deo injun- moveri poffit, quocunque motu etiam moveatur, utve Gum obirc debebat. Cum itaque Spharicam figuram cumprimis liquet cx omnimotu circulari, & Spharic utraqueobtincat , ut ipfa experientia, & omnium %hyfi- ‘qui centrum funm immotum habeant , acin ipfo medi coram, atque caterorum Dodtorum unanimis confenfiss quiefcantoportet, firegulariter, & fecundum natuta teftatur,& Coclum tanquam fuperio Sphara , & Agens, {uammovendi funt, qui motus regularis Spharre Cazlefi in inferiorem Spharam, tanquam Paticntem neceffario convenit, ac Terram centrum & quictem faam evidente fuas operationes exerceat, omnind confequitu, ut Pars oftend patiens tanquam minor Spharain meditullio Partis agen3. Sitoti Terreno Corpori per fe momuslocalis tribue- 1 5 tis, tanquam majoris Sphare verfetur, & undique vires seturnecelleomnind olfetutautmotu reo,Autobliquo, mess cxagente progredientes fufsipere debird proportioncpof- autcirculari progrederetur. Simot reflo procederet,fo. non<or fit, quod fieri neutiquam poffc verifimile eft, f patiens uni queretur, X, utamedio totins Univerfi recederét atque e agentis parti propior eflet, quimalteri, atque hicratione Centrumeffe defincet, quodduorum priorumargumenoperationis fpherice limites cgrederetur. Enimverd Di- torum demonftrationi repugnans, falfum cffe videtur. hoo vifione Primd per Ferbum Fiat fadta eft feparatio Cerli & 2. Ferretur deorfum cx naturd omnium gravium, quz Terr, dum yaporofum, humidum, & tencbrofumillud qud magis gravia funt, velocius deorfum feruntur, Chaos in duas patcs fegregatum cft in Superiores puta, minus gravia poft ferelinquune. 3. Alcenderet vel de& fubtiliores nomine Coeliappellatas , & Inferiores craf- feenderet refpedtu partium diverfarum verfis Ceelum fioxes appellatione Terrz nuncupatas aquas, quarumille quod nature gravium corporumadverfatur, que natur in feparatione fcdilatarunt,, & per dilatationem atque fud in Terre centro quiefcere appernat. 4. Motus re@u afcenfionem locum fupcriorem oceuparunt, fpharicd ta- brevibus limitibus inclufus non convenirer Terra, qu men rotunditate{c circumvolventes , dum in fugd & di- ‘nullis rerminis definitum motum conrinuum requiterct lacatione afcendere quidem magis ac magis conata funt, fialiquo motu moveri diceretur ant dici pofier. 5. Quicfed undique Alimite per Perbum Fiat conflituto roprefie quid moturcéto movetur,id locum fuum mutat,continSpharichrotatione fe circumyolyerunt,& Ceeleftem Re- atoque motu magis magifquedimovetu abiis, unde progionem conflitucrunt : Hae verd Inferiores & craffiores greflm eft, eerminis, &ab omnibus locis, qua fuccelivé ‘per erbum Fiat contrata e per contrationem , inme- tranfinittit. Siautem tali motu Terra moveri cenfebitu diumlocum , & centrum receperunt, atqueitainrorun- naturaliter , fequatur oportet, ud principioin natural dum Globum fc convolvere coaftz funta circumeunti- fuoloco non fucrit, & proinde partitim Mandi Ordo, bus Aquis Superioribus, quiz Spharic fu circumgyra- difpofitio non pexfe@ta, fed penitus it imperfedta tione Inferiorcs aquas in rotundum Globum redatas in s re@us nulliex Corporibus Machina: Mundana6. MoMaUniverdimeditullium & Centrum contorferunt. Sic Mo- ‘gaisproprius & natuzalis ft, fed motus Circularis. 7. Re fes paucis illis verbis, Is Principio creavit Deus Calum& @us Motusn i s tantum habet locum, qu 3 fod natural Terram; utriufque Gtum & pofitum inouere videtur, fede vel peregrinantur,, vel extruduntur,, vel quomodolipracipud verd cum pofted Coeleftem Regionem totam bet extra eam verfantur, Nihilautemft , quodotin Superiores, & Elementarem Inforiores Aquas appellat, Mundi form & ordination ¢ magis opponat , qui acTerre relpe@tn Ceelum Superius, & ipfa Infetior fit wrdlocum& fedem fuam verfari, & vagari: Unde re@uscxExhyicis 11 Ad immobilitatem Terra in Centro Univerf fta- motus nonnif iis rebusaccidere potelt, quz f¢ non rect biliendam ex Phyficis fequentia Argumenta afferuntur habentes, fecundum naturam imperfe@ia evadunt, quan mslo- 1 Infimuslocus, quiin Univerfa Mole Creata cftcen- 02 fuo toto feparantur, & unitatem cjusdeferurc. Hw o, trom five Medium, nullialii Corpori, quim graviffimo & rationes Motum Reftum amovent 3 Terrd, qua: ob feEnoCor. ponderofiflimo debetur, quia omnes res grayes naturd quentem quoque caufam Motum Obliquum i fc amoli- Non b fosdde- fua ita comparate funt, ut a fuperficic deorfum ad cen- tur. Sicnim Motu obliquo Terreftris Maffamoveretu & trum ferantor , quicunque ctiam vi & violentid in altum cun@a wdificia hujus motus violentid quaffarentur, clatz, & emifl fucrint; quod patet ex naturd omnium collaberentur. Cundta cnim, ut Prolemens dicic,& cxpe- <corporum grayitatcaliqui praditorum , qua femper non rientia demonftrat, fiibitd, & repentind vertigine confuperiorem fed inferiorem locum petentes, non afcen- cuffa, & concitata videnturad colleQtionem prorius induat, fed defeendunt & fedemittunt, fieut omnia levia, eptacile, magifque unita difpergi, nif aliqud fizmitate it defeenfi vitato , inloca fuperiora enituntur , & clabi co- contineantur, ut cohzreant: Ided Terradifipatd, jamnantur. Erenim quo rariora, porofiora,& fubriliora fant dudum excidifiet Coelum ipfum (quod vif eflet dignum corpora, ¢d facilius, celerius, & promptius élocis fuisin & ¢d magis omnia animantia, atquealia qucunque oncfublimiora & altiorafe xecipiunt, & ad omnem motum , ra folura nentiquam inconcufla manerent; Scd cadenti ac volurationem aptiora funt : Qud autem corpora crat. nequein dice&um fabirentad deftinatu fibi locum & a fiora, denfior , & graviora exiftunt, co facilius & prom- perpendiculum, tantd velocitate& pernicitate, interi priusad ima {c conferunt, & ad motum tardiora& ine- fabdutum Ergo & ObliquusMotus removerur4 Sphar priora inveniuntur. Ac cum omnia gravia corpofa in ‘Terreftri, cuinec Circularis etiam convenit, quiaaut mo= Non dircys Terreftri Globo, five ex Terrd, five cx Aqud prognata veretur citcd axem Sphare Univerfe, autcircd alium a las fucrine, ejufimodi motum obrincant, & deorfumad Ter- priorediverfumaxem. Sicircd Mundanu Axem volveram, Centrum & quictem fuam tendane, multd magis retur,& aucab Oriente in Occidentem, autab Occident certd ipfa Terra eorundem omnium matct idem facict, in Oricntem promoveretur, nubcs, aves, & omnes res i cui cadem natuza deorfom fe recipiendi nullasationeadi. atre exiftentes in partem motuiipfius Terre adveram momipoteft. Quamvis autem furfim iflud & deorfum no- veri femper viderentu , nimirum in Occidentem , i ha firi aancum refpeétuia dici quis objiceret, & in Sphard ad velin Orientem,aut viceverfa inOricatem, hixe in ve inveniri negaret, in i tamen medium daur, &exrre- ad Occidentenr provolvereturs quoniam confequino ‘mum, acabipfo medio Corpora vel fecundum levicatem poffunt motum Terr rapidiffimum qui viginti quatu faam longius recedere, extremitatiqueappropinquare , & horiscutfamabfolver debet, Sed loc fietinon pofle,nu admedinm accedere admodum verifimile videtur. Hac bes aves, vapores, & aliz res in agre verfantes loguunfunt, que Veteres Phyficos, atque haud paucos ex re- tur, quz modo ad Ortum, modo ad Occafum, modoa centioribus impulerunt, ut Terrenum Globum nonmo- alterutrum Polorum Mundane Machin volutari cerdoexomnibus corporibus ponderofilimum, & gravifli- nuneur. Pratercafi velab Oricntali Compagis Mundan mum judicaring,fed etiam pland a1 &immobilem effe plagdin Occiduam, aut yicoverfd cx hic jn Eoam, GloD bu |