OCR Text |
Show 338 STIRPIVM aduerfarianoua. SLIRPIV M aduerfarianona, Peniculum tor- quadriennitit eft,cum-primim hzc planta Venetis Pharmacopais innotuit: nam tametli radices ad Theriace cofectioné ex Syria & Apulia aduectas norant, & in fineulas libras dingulumaureum ducatuminftitori pendebant,tamen exoticam putabant nec viloloCo Italiz oriundam,vt qui neque caulem folidve vidiflent, & Herbariorum Senenfi di- atoris, fummi,placitisacquieuiffent, Hicenim Mafsilienfium & Méfpellienfium Ane- 349 pluresregiones, & magisdiffite noftro orbe. EquidemDiofcorides videtur erulam candemeffe atque Sagapenum:nam€radice Feiule fauciata manare primiimdixerat: deindeinferias,quafi fuperius nihil dixiflet,alceram planta wceamdocet , ex quaalius generis Sagapenumeffluat: que arguunt potius {uccos itos illiquam plantas. Quippe Plinij etiam Sagapenum inFerula oriti tradit: {entie elt, nofter eruditifsimus Turnerus Anglus,qui in ore Septentrionalis Alpibus Che ucoticis Scotia finitimis , magnavbertate {catere hanc ftirpem nos monuit. Vix enim ademplantamcum Ferula yulgari putauit.Cum autem multis é plantis,gum spinguis,& refinoflus fuceus exeat,vt Coniferis, Amygdalis,Maltiche, Ferebintho,Ce erasherba Rutha,Dragacantha,Ixia,& alijs non paucis: tamen omnium nobi« re thum feeniculumye tortuofum,tortuofo errore, verum Diofcoridis Meamaftruxerat,anfamque illis errandi prebuerat. Quin ne nunc quidem, vt errorem aut tegat, aut foneat inifhs poftremis Commentationumreco&tionibus atque recantationibus, nifi inuitus liffimum excrementum medicamenttimg; videnturFerulacea remittere: & earum queJamparcé,necnifi alicubi,ve Foeniculumin Hifpanijs,Thapfia apud nos:de quorumnatiz fum,folia non e4nethi,fed Afpetagi,radicibus non aded tenuibus; Tum paulo moxfub- facilius cumceteris liquoribus concretis, pinguibus, & cognatis comparabuntut, Nune hanc genuinameffe fatetur: Etfatali fua modeftia argutatur, odoré quadantenus vito« dit, Appuli Imperatricem vocant: quo quidemvocabulo, vbiquefermé locorum ignara herbarumplebs folita eft alicuiusincognitz plante eximium & gratum odorem ‘Byis res infignes fignare:Sic enim vulgé etiam Angelicam Imperatricem vocat : alioquin An. a, viribus, & mixturis,commentationem plenam inftituimus inter {ccos medicatos,vbi ntiimfi que faciunt adhafce plantas veltigandas, paucaleuiter attingemus, Diximus ddudumin Lafere,ad quamvocemalludit Affa footés, folité olim mifceri Silphio fiue iS, enum,edque,tum propteralias rationes,videri nobis cognatas plantas: qua ouet Diofc.quiSagapenti nefcio quid medii inter Lafer & Galbanii olere affir fenfuii perceptio hodierna confirmat, aded namq;fimilia colludiitad nos, vt ex gelice,aut Imperatori¢ cum Meonihil eft affnitatis,nifi odoris,qui in Meo perinde inci duseft. Et peritis indicio eft eum neq; multas radices huius eruiffenequefolia planeperfpeGa habuiffe; funt enim firu & fimilitudine Anethi,non Afparagi, vt afferit: cui etiam fi effent fimiles,tamen ambitionem fic fuam magis proderet: Afparagum namq; metiple foeniculo afsimilat,& Anethumadeéd fimilemfeniculo fuo capite afferit , vt plerumque colligétes fallat.Ne porrd in multo reconditioribus plantis deincepsfallamurabs te,nos tyrunculi,cautio vna & fumma erit, non temere tuis argutis induGionibns pidturisve credere.Pene enimnos fefelleras libri initio de Iride fylueftri, quam Medio-ex Plinio cOparabas:at nobis poftlongé aliud Media dedifti quam inibi preteferebas, Hic porrd de Sefeli,Androfache &aliis permultis plantis,fauere linguis confilium eft. Qui non nefcia- mus,te tantum DiGtator€ iamdiufupra aleam humaniiudiciivel erroris fummo ignauo- rum quorundum fuffragio eueGtumeffe,& vereamur {euticam Réuerendi fratris Adriant Veneti, qui invafti tui operis veftibulo & Priuilegio, dicit totum volumen, tuum dlua Paternitate examinatum , approbatum,& ab omnifupicion ¢erroris liberatum, Négtss FERVL Acg-Ferulago, fit opus oculo & nare fagaci ad cainuicemdifcernenda. Purius fiquidem Sagapenum, &illud recens,quale n6 multis ab hinc annis ceeperit Venetias afporrare inftitores, concoloreft Aflg,purius,odore item ingrato, Porrumrefipiente, vel G fertim recentiftimam& efficaciflimamintueris glebam lachrymis thuris concretar Quin & GalbanumFerule itemSyriace fuccus gummeus,Aflam multo propiusafpectu imita Jortamenminus teter illi, & Gpoponacis quadatenus cognatu videtur:cuiuf modi habemus hodie ex Officinis Venetis quoddafulua, molle, Ceram nouamreferens: gruimos glebulafie lachrymis pinguibus congeftas feruamus, aliorimg; multorum iorum gummoforifuccorumfpecimina,vt quiddam iumenti nobis afferant,ctiam ad. pias nofcitandas,intérq; ipfas diftinguendas.Siquidemverifimile fit,fic inuicé habere,vti ipforam gummi funt aut diuerfa aut affina.Nam Hammoniact quod perquamrecens optimum& copiofurn hodie adfertur,tametfi plantamfefe, ipfa fruttilla feGucafie harundinacei corticis,qua inter glebam reperittur, HijpasCananheia, Qe Néerx? virgultum ,thyrfum ant bacillum Grecis fignat,ficFerulaLa tine d ferendo,quodillius {capi pedamentafruticibus, & fenibus pedum ae {eipio- neseffent.Plurima & procera in Galloprouincia & Norbonenfi Gallia, prefertimillis 1u- pibus preruptis que faxis prope fubteraneas Cryptas,via qua Mon(pellio Frontignanam ciunt,& Diofcorides affirmet:tamen longius abeffe videturabilla communi feiuscognationé Aflam,Galbani,& Sagapenum{pfpicabamur.Ifta etiamfeuc inibiimmixta glebis con{picifitur,caulifq; vti dixim?,fruftitia, am quanda,{ed tamen congenerem:tamé vides inf gummi alio oamulto maxima. Adde quod Enforbij ferulaceam arboremetiam tra Mauritanie Athlante monte,ciim tamenipfe liquor concretus non pa difcerpet a fupertoribus gummis,fimilior mult6 Sarcocolle, Quare vtriscredendum itur ad ream-itidem in celfis { ualidisque faxornm finubus, qui foles ¢ftinos & ferui- emus, Diol des exceptos totii fermé fouent lem, prope oppidulum Rochaué Caftrum yocatun,qu: iiftos¢ adauftrum vergit-quintimcubitorum caulis,radix magna,re@a & alté in faxorum come miffiras hiantes rimas de(cendens, euulfu difficilis , candida, lateo pinguiq; fucco ture gida,odoremvehementemvibrans. folia feenicnlo maiora pinguiora crafsiora, vt & call lis: vmbellz pregrandes Ancthi, Iunio & Iulio flofculis Inteis defluentibus, Seméfollia« ceum,compreflum,oblongum,rotundum An gelice fermé , duplo maius, AlaFERVLA GFerulagines, corumquefucci G excrementa SAGAPENVM. SV nretiamnii duz in herbariori hortis huius cla(sisnature & fimilitudinis plante, .quas idcirco Ferulagines vocant. E videntur diftare duntaxat cultura, ftatuta,elegai: & fucci copia,prout funt nate radices aruum aridum,magisque excoéum,fub - udo & feruidiore : vt in Aphrica, Media,Cyrene & alibi. Quare, minus mirumeft Diol coridem paucas & obfcuras notas de Sagapeni,Galbani,Ammoniaci, Euphorbit Ferulis, aliisque permultisgummiiferis {cripto reliquiffe : cm ne nunc quidem fint nobis ¢ognitz,poltquam 4 noftris hominibus terra & mari luftrate fant Lybia, Echyopiag EO - ~ - 3 ine,qui ferularum,aut ferula atberi fimilem tradidit:anree Gus Mauritaniz admodé exolorates habent, ipfamdque fibi vifam codemquidemlocovbi Diofcorides,fed lon ntant. Nempe fpinofam plantam, Acautho cut Cynarz fimilem, cuinna{cuntnr cumerorum effigic frn@us pregrandes, {cco ifto feruido turgens,quibus per maturitatem incifis,lac effluit,colligitur excepti viribus,mollius quim quod habemus Euforbium.Verumqui fzpius obferuar sinter ciom & aceruos Euphorbij multa icocca Chamealez,Lathyricistie modo,gulx atria,lubens audi nus,num in{de { 1 plantz,quod tamen minus videtur,fi ea fit Cynaris {yl6 fimilis. No aitt horbio congeneremSarco-olla,tametfiadmodim fimilia rummi grumofa fint, Diofcorides monet, & ipfe fervor in Euphorbio,amaror autem in Sarcocolla,tum facultates diuerfe, quas nos profequemur,quo locopolliciti fuimus, T HAPSIA Turbith GallicumyeTurbith cineritinm Officinarum, Gg.j. |