OCR Text |
Show 188 DE Ovo {e patiuntur , usque dum fpecies deflinata perficiatur: quo fafto evolat proles, rnpto, quo continebatur Follicu- Io. Atquc lrmc tie ovis iinproprie diétis, & eorum aftio- ne, &i11lc&is ab iisdcm prodcuntibus (liélca fulhciant: quae fumma cum ratione P/mim 11b. 1 x.r. 1. immenfit fubtilitatis animalia efle opinatus ell. C A P. III. Dc OvorumUtilitatibus. Cardin 01m lactarogmm, U" orgmiiwfim: 41in [Jamagmm , fimilm‘id. Vi utilitares perfecuturo milii ante omnia in- O quirendum, cur cx rnultis pambus ovum compo- natur: inde verb num id omni competat avg). Qibd fr ovoimproprié dittolroc non competit, rurlus tertiolmjus varietatis utiliras ancrenda ell: Videlicet ruralia ow 0%sznt ‘ utputa ex pluribus componta; aim (orpur mnzzlm firm/arr , quud ex toto e0 animal, 110C cfl vermis nafcarur; nun autem ex parte ejus gigna- tur, ex parte veto nutriarur, ut priorat Ad primum quod attinet, Gal. pallimquorlquc organum ex multis partibus conflare prodidit. Quinimmo de ration: organi effe voluit‘ ut ex pluribus componatur partiCUliS, qua: ad unam a&ionem omnes conlpn‘cnt , diverfa tamen rations, & utilitate. Nam alim pittcipuum inflrumentum afiionis funt, alim ponuntur, tanquam line quilius aftio fieri non potell‘: alia utmelil‘is aé‘tio fiat: alim denique ad lrorum omnium tutelani, & confcrvationem creatcc fuut, Ovum igitur, cum organum lit, (non enim qualibet pars ovi cR ovum) ut ex pluribus Conflet par-tibus lial'ce condi- tioncs fubcuntibus neccfle ell: quas faué conditioncs, earumque utilitatcs mums explicans .flri/Z. r. J: gm. 472. up. 1L {9' 7..«/l(ji.11‘rllf.l. cx ovi definitione cas pro- pofirit, clumdicit: ovum ell, ex cujuspurtcauimalgignitur, reliquum ClbLES Ci, qu‘mlgigniturel‘t. Exquibus verbisdaturintelligi, inomniovounam adefrc pattern, ET DE PULLO. utrunque fimul efle prmcipuumaéflonis infltumentum.‘ Ratio 89: , quiz: efiiciens caufa fine materia generate nil quicquam valet. Dicebat enirn ./1r{'/l.r. (IBngl./U1.t‘rlf.z, oportcre in generatione efle, & quod generct, & ex quo generet; inflrumentum autem utrunqueincludit , & agens, 8C materiam. Propterez‘r fit pulli generatio ex femine galli tanqus‘rm Foecundante , Sc ex clialaza tanquam pullum corporante. (.7241sz igitur a Gal'ifl‘mmg fwcundampmafw cizujz zflfu/l'lguzw'arim/r , qua: prima ell ovi aftio. Atuon 1133c fola cit oviac‘lio, fed ex Arill. &Galeno ell quoque pulli augmentum, cuiaflbciarur rzufritia ,- cu)1" par; fruit/p.11" , if [JI‘A'L‘IPMJ mufi {/i abmwmm; id quod non aliutl cl} , quz‘im vitellus) SC albumen, qurc primm caufiefiint, ut fiataugmcntum, &nutritio. Ve« um vcrr‘i, & arten'm alimeutum Llcferentes erunt tanqnz‘im iinc quibus aé‘tio ‘ lioc el‘t augmenrum , 8c nutri< tio ficri non poflét; at vitelli, & albuminis quantitas conllituta lunt, ut melii‘is Ovi aého , lroc ell augmen- tum , & pullinutritio Flat, & acl pulli abioliltiOiiEiii & jufium incrementum l‘ulliciat : fine enim hac utnufque debita conia , deterius omnino pulli incremeutum fuccedcret. U timo ovicortex , & membranaz ad cotius ovi, fimulque aétionis tutelam polita: fimt. Jam igitur pate: . cur ovum ex multis conflatum ell partibus , 8: quomodo omnesadtotiusoviaitionemconf‘pirent; quové modo (ingnla: fingulas generales expleant utilitates. Nunc fecunduiuproblcma(lilclitienduin ei't: Videlicet Wmnbxrurlfln ova im/n'opm} 11150 rmzputam‘. f. Elle organum , & lubere plures partes , quarum lingulo: {nos przubeant ufiis , tum aétioni , tum precipum partiaétiu- niscauraz. Cum ovum improprié diétum ant vermiculusfitex Arlfi. , aut ex e0 vermiculus nafcarur; vermiculus autem imperfeé‘tum animal lit ex eodem, 86mm ex tom ova iple nafcatur , Sc alimentum proptcrea in ovo er (lkfilelf ; fequitur, hurufmodi ovum uniForme corpus elle, &fiuidum , ut dicit din/Z. l. dragm. m1. mp. 1.. 8c omnino limrlarc, nequaquam organum : 8c eiufmodi animalia alimento in ovo non indigere, pro- prerea quod cxterius nutriantur , & cam 0b caulhm iis perpetuo generationis locum congruo cum alimento af- fluere uarura voluit. Itaque mufcas ova producere in came putrida , \‘idemus & erucas in brallica , & cantharidasin 1Eti.;caiiii1is; denique lingulis vermium generibus accommodatum libi tum locum , tum alimentumju- qua: C(‘(Caufil pl'mcipun ovi ac'tiouis; alias verb polka: iunt , vel tanquz‘rm line quibus ovr aclio ficri non pollct; alizu ut inclius ovi ac‘ho fiat: alias dcnique ad OVi , 84 36110115 EJUS tutelam, 8: corilci*vatioricxii comparatic funt. Igitur primuni inquircnda Mi aflm ell, utputa 11d quam ornnesutilitatcs r‘elcr'iiiillir': fcimus enim ex Ga- girer fixppeditari. Ex toto autem ovo , non ex parte ejus leno pallim , non liccre de utilitatibus quicquam propo- gignitur animal , quia \‘ermis, qui giguitnr , imperfcélmni ncre , ac coutcmplari , 11in (1&10 orgnm prius cognita lit. animal all, & ut talc facrlr} , ac cit?) gignitur, 8c confumOviaétiones, utifilpra flatutuni :1 nobis firit, ex Arifi. nlfitl'll'. &Galcr:0 din: liint ; 11 in: CH pulligcnetatio; fecuuda Ultimo 'fi qurcras , Mr mm": wrmn 1'): am umf'xaugumentum, 81 nutritio. (5‘ iturigitur quxrmm/mu 51/: , tamque felline‘: , ac velociter mm mm , fumJugtri, in my fix puma mufiz, {en prmcipuum inllrumentum per/{(17115 1/7luo‘l'lf .' til/xi vr'ni ex propriu Mi! rig/mm! 3‘ afirommm? Duhlo procnl, li deprima actions loquaRelpondendum , imperfefta longe‘ flicilius perfeftis mur a qua: ell pulli gcreratio , pi a-Cipun cauln vel ell {6- pcrhci, & confilmmari. Neque euilu in vermibus tot men ,> vel Clm'azn: quia lm: tlum lunt prtccipuapulli ge- ral'tCS , tantamque Oi'gauorum C011] )agem , (IUQ' l'fl‘JlfO nerationiscaufa. Sed utrumlhmen , anclmlaza.‘ l'otit‘ls {omen (licendum ell: Nam caul'a limc przeciputr nulla cilia abore, multoque tempers opus 113 et, rcquiri exiflimandum elf. €33 queuneiliciens. Sic ventriculus caulk; cHicrens clry«QJCAI li ultimo quatras, cur m wrmiumgenrmriam, lolcosell‘: lic~ )ecur hmmatofeos, fic cor pulliis, & caloris origo ,' be eltcm-nu caulh conllituitur: irc cerelirum fern fuccellioneque natura ut plurimum non Fuel it unica mutatione contenta, {ed modo trinanL mozlr‘) duplicem fus, Kmorus: itidcmque (leceetcrix‘diccndum; cl'rala- fbmummfirrrdfimvmafli‘fiawrtt, S: adliibucl‘it? Re< Za autcm tautummudo material an ; fed {mus ell dicere, Ipondctur vermem ex ovo genitum Oporterc rurlhs ova parere, Ovo E TPULLO. 189 parere , ut propagatio fequatur , fpeciesque confer-vetur. Ova autem fircunda permaris, 8" {minim concur-film fiunt , alloqui infoecunda firnt , u: pater. Itaque merito D: razim Ow‘ Un'limriémi vermes, qui propter eorum impetfcflam naturam {cxu Vi utilitates eyuspotillimum aftionem tel'piciunt , ad eamqne rcfcruntur, lioc ell in pulli generationcm, & angmentum, uti firpta diéhim ell,- lbtl qua primum 5: tom ovo defumuntur, val ovr l'unt , quatenus in utero ell , vel extra ,' fi extra , vel ubi avi l'uppolitum, aut ubi non firppolitum ell: dc omnibus aganms. 01mm igiturforas emifl'um, & non flippolitum , priinr‘; rorumlum ell , ut in minimo {patio mta pullimolcs contincatur , propter quam Caufam Deus rotundum munduni lecit , ut omnin continerct , omnia complefle- rctur , atqueob eandem caufam liazc figural natura: fempercxtitit amicillima. 8c convenientillima , ut diceliat Gal. 10. de ufu part. Prmterea cum non hubeat angulum externis injuriis cxpofitum , ideo tutillima ell, 8; ml ejufa clem exclulionem opportuniflima. Veruntanicn omnium lbi'niéavium non perFet‘té m- tundum ovum ell , fed ob/mgimz .- nude 0 mile , qubd tall figura donatumefi appellatur: oblongum autem ovum eli, quia pullus magislongus, quam laws all : its enim inflexis omnibus articulationibus apparct . ac rcmanct. Id vero CHE oblongum plerisque ufu venit ovis ut Galli- naruni , anfemm, pavonum, anatis, columbarum, fer- pentum , & nili {om} pauca excipiantur , ut pil'crum , Sc formicarum , qubd rotunda prima {acre apparcant: [ed 8c Gallinarum quoque ovorum principia :‘i vitcllo inc': trta rotunda funt. Rurfus neque exaé‘té ovalc , & mqual' er oblongum, non diflinguuntur, uti elicitur ex ‘Arifl. i. degm. an. rap. Ljam mutari in aliam fpeciem debent, qua: utrnn- que {ortiatur fexum. Qéiod 11: flat, primum vermiculi ex ovis oriuntur ,- qui {u inde auéli, eruca: Formam induunt: ubiautcmjuflam magnitudinem rcceperunt, in folliculoincluduntur, ibiaurelinz ,evadunt; ultimo pa- Eiliunes. (Aria verb fcxu non (lifiinguuntut, 81: vermis lpeciem quodammodo non mutant , utcuuque erucm, 8c aurelia: evaferint, nifi ubiin papiliones migrariut, mu- tatique fint ; in papiliones autem commutati , jam vola- tilium natumm {a )iunt, volatilibusque ammmcrantur; ideo tunc {exu dil inguuntur, & coEunt, tum clemum ova pariunt , ut tux-[us ejusdem generis vetmes fiant , Sz generationis fuccellio confcquatur , fpeuesquc confer- vetur. Qibd f1 lixc utilitas omni ex patte non arridet , dicas, lianc formarum fuccellionemficri, quiaDcus providentiam , & )otefiatcm luammultarumrerum mirabilivarietate vo uitof'ccndcre. Ex liis quoque patere potefl, mm: infiflii all): gignunturux aw, ut bona pars; all): rx animal/1w (juidrmgcnarir , utplialangia, Scaranei: & ex plralaugus Scaraueis, bruci, locuflati cicada: .fl/i/z non ex ani- malibus, fedf/nmnr' , utdicit Arili.,oriuntur,v-idelicet, cxrore , quifrondibus adlizrret, an: ex aullralrtempo- re , autex cccno , ant fimo putrefcente‘ autin lignis vcl fliipium , vel C:eiis , aunt in animalium pilis , nut in excre- fed aliumpzrtd ulrlufim , latius, & Cl'ailill" , iz/lrm lim- mentis, velexcretis, \‘elintusincorpore contentig. Cu- tmx, tenuiusque el'tuvuum: quoniam p Illus ex flip:L jus tam multiplicis qenerationis, numemfiuque lobolis riorcpartc , ubicaputell, & thorax, lz‘tior; ubi \‘err‘: ea efi utilitas , ut ltilrcet ha:c admodum imperlefia ani- crura t anguflior, tc nuiorque ell , in qua rc ad huc varietas malia, qua: tum brevillimo temporis fi>atiodurantt vi- confpicitur, quazin nmjoris, minor-isrrue rationc conli‘ delicet trixnefiri, aut femaflri, turn in alitum Cibum lliti Etenim counulla Ova cum co , quod oblonga funt , ceflin‘a erant 1 (mm potilllmum avium nidiljcationis paulb minus ex utl'oque lutere funt ttqualia; nlia ex :4]- tempura infefiorum fit pruventus) numerolrllnna per- tcro extrcnm valde acuminara. Unde u‘lrt/ht, 6. Jr [71]}. an, my. 2. dicebat. Que oblonga l'unc ova, & fapetuo fint , ne unqunm deficiant , ne vé genus peanut. (ya: etiam caufa el‘r . ut lKL‘C multiPlrcem lortiantur {ligio cacuminam, firminam edunL Que vero rotungenerationis occalionem : unam (]Lll(ICm lpontaneam, diora, & partclhiacutiare obtufn, orbiculum, ampe8: ex is , videlicet ex rore ,qui il'OlilllleS iufiKlat 3 aliam ri )lieriam liabcnt, mares gignunt. Contrarium {cribil cx concubitu ; \‘idclicet ex ovis, qua: fiunt ex primis leius, ftt‘mirmm edunt qua: rotundiora gigunntur; rc- vermibusfolliculoinclulis, & in aliam {peciem mutatis, liquamarcm: Crcdendumefl, Plinium connmium h videlicet in papilioncs. Suut nonnulla , qure univcrlelcm buill‘c codiccm : cui autem credemlum, dubium e Jampropofltum fincm non ailequuntur: iilcoqlle ablns Melius autem forts‘: crit veritatem ab experientia vent ri (IlPtinguuntur, quud lmc novam , ac duplitemmutatrw ex relatu mulierum. Ego tamencrcdercm , lioc prove- nislpcciem non lirbeunt , fed pereunt in puma. ll: lunt nire ex partibus pulli inletnis , quau ad podiccni, & uroj parva illaanimalcula , vulgo l‘xofpetti . in torrentium li- pyigiliiiifpctlaiit, nut latioribus, nut ungullioribus: n tore ex pulvifculo ah zefiivo imbri madefafio exorta , a: euim Reminalrabet par-res easlatiorcs ) ut ego opinor : ab exortu {e faltu kuotinusloco moventia , ut ranm , quas tunc m'um rotundum pariet fmninam : li angulliorcs marcm, opinor autcm , firminam liabere eas pal‘tcs lgtOtO corpora mmu aiztur , quamvis COlorC potius l'olPOS referant; qua) uti cito proptercaufiirum vcllementiam tiores , quia ad podiccm putter Gila iotamina mari comoriuntur, ita citCi etiam pcreunt; _& propter eurum lu- munia , utcrum habet , qui amplus CR , 8c ainplus clus- bitam generationcm non fieri, led plume a‘l nonnullis modi panes requirir : cujus rei gratin eriam mulicr lranc Creduntur. 3c nullius communis uius gratia, fcd ex partem ad oflil ilium fpcftantcm viro liabet latiorcn). necellitatc Catifai'tiiii produci, guoil Citb oriantur, 8: Igirurova merito tum latiorcm , tum angulliorem par- cream , ncque in uliam liiecicin niutent-ur‘, indicio efi. tem fortita funt. (Ex ut ita efformareutur, natura in ic etiamvinariiculices, quivulgo mufmolim appellan- mi ortudcclivcm litum uni parti tradidit , qua: lanur lu- tur ex vinaciis or iumli primam fiieciem non prmtereunt , turaemt, ut propterdeclivem fitum matcria copiolioi ‘ fed vermiculus liibitb in volatile traulit, quud forte deorfiim vergcns , limnl eain partem dilataret. Et proptcr liauc caufam ol'lrm in pmm cra/Jm‘m; ufum alia Pabulamli vix pretbcutr Aa 3 mm .' |